Kỳ vọng lợi nhuận ngân hàng tăng cao trong quý IV: Động

Kỳ vọng lợi nhuận ngân hàng tăng cao trong quý IV: Động lực đến từ đâu?

Theo VDSC, dự báo lợi nhuận quý IV của ngành ngân hàng sẽ duy trì đà tăng mạnh nhờ tín dụng tăng tốc trong giai đoạn cao điểm cuối năm, đồng thời biên lãi ròng (NIM) có dấu hiệu cải thiện sau nhiều quý suy giảm.

Trong báo cáo ngành ngân hàng mới công bố, các chuyên gia Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), dự báo tổng kết quý IV ngành ngân hàng duy trì tăng trưởng lợi nhuận cao với tăng trưởng tín dụng duy trì ở mức cao kết hợp với triển vọng NIM mở rộng sau nhiều quý suy giảm, dù áp lực thanh khoản và chi phí vốn còn tồn tại.

Cùng với đó, chất lượng tài sản ghi nhận sự cải thiện nhẹ tuy nhiên chi phí trích lập dự phòng rủi ro tín dụng nhiều khả năng duy trì quy mô so với quý trước. VDSC dự phóng tổng thu nhập hoạt động và lợi nhuận trước thuế quý IV của nhóm ngân hàng (danh mục theo dõi) tăng trưởng lần lượt 7% và 15% so với cùng kỳ.

Theo VDSC, hệ thống ngân hàng đang đi vào giai đoạn cao điểm về giải ngân với tín dụng toàn hệ thống đã tăng khoảng 16% tính đến cuối tháng 11/2025, cao nhất 10 năm.

Mặc dù vậy, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vẫn chưa tiến hành điều chỉnh tăng chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho các ngân hàng thương mại trong các tháng cao điểm cuối năm nay theo thông lệ như mọi năm (thường trong tháng 10, 11), kể từ sau lần “nới” room tín dụng vào cuối tháng 7/2025.

VDSC cho rằng động thái điều hành này của NHNN thể hiện quan điểm điều hành chính sách tiền tệ chặt chẽ hơn nhằm đảm bảo ổn định mặt bằng lãi suất cho hệ thống ngân hàng trong bối cảnh thanh khoản đang căng thẳng hơn và đồng thời kiểm soát áp lực tỷ giá (thông qua kiểm soát tín dụng và cung tiền), vốn cũng đang rất thách thức, trong giai đoạn cuối năm.

Nhóm phân tích không loại trừ khả năng NHNN có thể nới room tín dụng sau khi Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) cắt giảm lãi suất sau cuộc họp tháng 12, tuy nhiên VDSC vẫn nghiêng về khả năng NHNN giữ nguyên quan điểm điều hành thận trọng như hiện tại tới hết năm, hay không nới thêm hạn mức tăng trưởng tín dụng nữa.

"Với kỳ vọng này, chúng tôi kỳ vọng các ngân hàng thuộc danh mục theo dõi sẽ tối ưu hạn mức tăng trưởng tín dụng đã được cấp và điều chỉnh hồi giữa năm, đưa tăng trưởng tín dụng của danh mục này đạt 18,2% cho cả năm 2025", báo cáo cho hay.

NIM có dư địa mở rộng

Áp lực thanh khoản cuối năm đã và đang đẩy mặt bằng lãi suất huy động tăng để hút vốn. Theo VDSC, các ngân hàng cổ phần đã bắt đầu nâng dần các mức lãi suất huy động từ tháng 10 và tăng mạnh hơn trong tháng 11.

Mặc dù lãi suất đầu vào đang tăng, nhóm phân tích cho rằng NIM của các ngân hàng trong danh mục theo dõi ít có khả năng bị ảnh hưởng, mà ngược lại có cơ hội cải thiện trong quý cuối năm, nhờ vào một số lý do.

Thứ nhất, tất cả các ngân hàng trong danh mục đều có chênh lệch nhạy cảm với lãi suất giữa cho vay khách hàng và huy động (gồm tiền gửi có kỳ hạn và giấy tờ có giá) là dương cho kỳ định lại lãi suất dưới 1 tháng và từ 1 đến 3 tháng (khoảng thời gian chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi biến động tăng lãi suất tiền gửi).

Điều này có nghĩa là quy mô tài sản có (ở đây xét cho vay khách hàng) lớn hơn so với quy mô nguồn huy động khi cùng chịu ảnh hưởng của cùng mức chênh lệch lãi suất tăng, tạo ra hiệu ứng chênh lệch lãi suất lớn hơn hay có khả năng tác động tích cực tới NIM.

Thứ hai, nguồn cung tín dụng đã trở nên hạn chế trong quý cuối năm khi nhiều ngân hàng đã sử dụng gần hết hoặc sử dụng hết hạn mức tăng trưởng tín dụng cả năm của mình ngay từ cuối quý III/2025 mà chưa được NHNN “nới” room tín dụng.

Thứ ba, nhiều ngân hàng đã dừng các gói tín dụng ưu đãi lãi suất hoặc bắt đầu nâng lãi suất ưu đãi, nâng mức sàn lãi nhanh hơn so với tốc độ tăng của lãi suất đầu vào, nhằm tận dụng đang tận dụng sự khan hiếm hơn tín dụng để tối ưu hóa lợi suất tài sản sinh lời.

Thứ tư, chất lượng tài sản tốt hơn trong quý IV/2025 cũng sẽ giúp giảm khả năng thoái lãi dự thu và gia tăng thu nhập lãi. Ngoài ra, mức cải thiện NIM được kỳ vọng sẽ rõ rệt hơn đối với các ngân hàng còn nhiều dư địa tăng trưởng tín dụng trong quý IV/2025 so với các ngân hàng đã tăng trưởng nhanh và gần đạt hạn mức tăng trưởng tín dụng đã được điều chỉnh.

Chi phí trích lập dự phòng đi ngang để củng cố bộ đệm dự phòng

Theo VDSC, các ngân hàng thương mại thường có xu hướng kiểm soát nợ xấu khá chặt chẽ trong quý cuối năm để đảm bảo các chỉ số đánh giá tiêu chí chất lượng tài sản tại ngày 31/12 hàng năm nằm trong ngưỡng thể hiện mức độ rủi ro thấp nhằm đạt điểm xếp hạng tổ chức tín dụng cao theo đánh giá của NHNN.

Điểm xếp hạng cao là một trong các yếu tố giúp các ngân hàng có hạn mức tăng trưởng tín dụng cao hơn trong năm sau. Đây là nguyên chính giúp nợ xấu hình thành ròng thường có xu hướng giảm trong quý IV hàng năm, trừ khi nợ xấu phát sinh do biến cố vĩ mô ngoài tầm kiểm soát.

Xu hướng trên, cùng với bối cảnh tăng trưởng vĩ mô và môi trường pháp lý (đặc biệt của các dự án bất động sản, năng lượng tài tạo gặp vướng mắc) đã trở nên khả quan hơn trong năm nay, VDSC đánh giá rằng nợ xấu hình thành ròng trong quý IV/2025 sẽ tiếp tục giảm so với quý III/ 2025 (28.000 tỷ đồng) và có thể giúp tỷ lệ nợ xấu toàn ngành cuối năm đạt 1,8 - 1,9% hay giảm thêm 0,1 - 0,2 điểm % so với mức 2,01% của cuối quý III/2025.

Mặc dù vậy, nhóm phân tích nhận thấy nhiều ngân hàng vẫn duy trì quan điểm thận trọng trong hoạt động trích lập dự phòng rủi ro tín dụng của mình để củng cố bộ đệm dự phòng vốn đã giảm liên tục trong vòng ba năm qua, tăng khả năng phòng thu cho danh mục tín dụng trước những diễn biến bất ngờ từ vĩ mô trong năm tới. Do đó, VDSC đánh gia chi phí trích lập dự phòng đi ngang so với quý III/2025 (khoảng 35.000 tỷ đồng).