Phạm vi nghiên cứu gồm toàn bộ phường Cửa Ông và đảo Cặp Tiên, diện tích 52,52 ha, chia thành hai khu: Điểm di tích Đền Cửa Ông rộng 19,56 ha và Điểm di tích Đền Cặp Tiên rộng 32,96 ha. Thời kỳ quy hoạch được xác định đến năm 2035, tầm nhìn đến năm 2045.
Khu vực được định hướng trở thành trung tâm sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng và điểm du lịch, kết nối với các di tích trong vùng để hình thành chuỗi sản phẩm du lịch. Quy hoạch nhằm tạo nguồn thu cho công tác tu bổ, phục hồi, bảo tồn các yếu tố gốc, giá trị lịch sử, cảnh quan và văn hóa vật thể, phi vật thể.
Chính phủ yêu cầu đánh giá hiện trạng, nhận diện các yếu tố gốc cấu thành di tích và các giá trị tiêu biểu liên quan đến công trạng của Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng cùng tướng lĩnh nhà Trần. Các giá trị văn hóa phi vật thể như lễ hội, phong tục tập quán cũng là nội dung nghiên cứu bắt buộc.
Quy hoạch cần đưa ra định hướng tổ chức không gian kiến trúc, cảnh quan, xây dựng công trình mới, nâng cấp hệ thống kỹ thuật; đồng thời phân tích, dự báo tác động môi trường và đề xuất giải pháp giảm thiểu tác động khi triển khai.
Đền Cửa Ông tọa lạc trên ngọn đồi cao 100 m hướng ra vịnh Bái Tử Long. Ảnh: Vân Du
Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Ninh được giao bố trí vốn, phê duyệt dự toán, lựa chọn tư vấn và tổ chức lấy ý kiến cộng đồng, chuyên gia trong quá trình lập quy hoạch. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thẩm định hồ sơ, trình Thủ tướng phê duyệt và giám sát tiến độ. Các bộ, ngành liên quan phối hợp để bảo đảm chất lượng, tiến độ quy hoạch.
Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng (1252 đến 1313) là con trai thứ ba của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn, có công lớn trong kháng chiến chống quân Nguyên Mông, trấn giữ vùng Đông Bắc và được tôn thờ tại Đền Cửa Ông. Ông còn được gọi là Đức Ông Cửa Suốt, được xem như vị thần hộ quốc.
Đền Cửa Ông nằm trên ngọn đồi cao gần 100 m nhìn xuống vịnh Bái Tử Long, gồm ba khu: đền Hạ, đền Trung và đền Thượng, tạo thành quần thể kiến trúc hình chân vạc. Đền thờ Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng trước đó là miếu thờ Hoàng Cần, người địa phương có công đánh cướp bảo vệ dân làng. Đền Cửa Ông được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt năm 2018.
