“Tôi không chi nhiều - tôi chỉ chi khi… tệ nhất trong ngày”
18h mỗi ngày, chị Hà (42 tuổi, Thanh Xuân) rời văn phòng và rẽ vào siêu thị mini gần nhà để “mua nhanh cho xong” bữa tối. Chị tin rằng mình mua rất tiết kiệm: chỉ vài mớ rau, chút thịt, thêm hộp đậu phụ.
Nhưng cuối tháng, ngân sách 5 triệu chi cho thực phẩm – sinh hoạt lại đội lên hơn 6,2 triệu, tức vượt 1,2 triệu đồng đều đặn.
"Tôi cứ tưởng giá rau – giá thịt tăng. Nhưng khi ghi chép 1 tuần, tôi sốc vì phần lớn tiền chảy vào những món tôi mua lúc… mệt và vội.” – chị Hà chia sẻ.
Bảng chi tuần của chị Hà cho thấy những khoản rất giống nhiều gia đình khác:
- Mua rau – thịt dư vì sợ thiếu
- Lấy thêm nước suối, khăn giấy, đồ ăn vặt cho tiện
- Mua đồ đắt hơn vì đi muộn, hàng rẻ hết
- Mua đồ chế biến sẵn vì không đủ sức nấu
- Và bỏ đi 1 phần thực phẩm do mua dư, không dùng kịp
“Đi chợ khi đầu óc rối và cơ thể mỏi, tôi không mua theo nhu cầu. Tôi mua để… kết thúc ngày cho nhanh.” – chị Hà nói.
“Tan ca 19h, tôi không đi chợ – tôi đi theo cảm xúc”
Không riêng chị Hà, chị Linh (39 tuổi, Cầu Giấy), mẹ hai con, cũng thừa nhận mình rơi vào tình trạng tương tự.
“Tôi cứ nghĩ mình chi ít. Nhưng mỗi lần tan ca, tôi ghé vào siêu thị 10 phút, và thế là hóa đơn lại nhảy vọt.” – chị Linh kể.
Cũng giống chị Hà, chị Linh nhận ra mình có 3 thói quen gây tốn:
- Mua đồ tiện lợi (salad, đồ chế biến sẵn) vì mệt
- Lấy thêm đồ linh tinh (bánh, sữa chua, khăn ướt) vì trẻ con thích
- Mua món đắt hơn vì hàng rẻ đã hết vào cuối ngày
“Tôi không biết rằng mình chỉ tiêu… đúng vào giờ kém kỷ luật nhất. Khi mệt, tôi không còn phân biệt giữa ‘cần’ và ‘muốn’” – chị Linh chia sẻ.
Một khảo sát nhỏ do phóng viên ghi nhận tại các siêu thị mini Hà Nội cũng cho thấy: khung giờ 18h–20h là thời điểm lượng mua đồ tiện lợi và đồ ăn nhanh cao gấp đôi các giờ còn lại.
Vì sao “mua nhanh cho xong” là thủ phạm khiến nhiều gia đình vượt ngân sách?
Các chuyên gia tài chính tiêu dùng chỉ ra ba nguyên nhân:
(1) Quyết định chi tiêu bị ảnh hưởng bởi mệt mỏi cuối ngày
Não dễ chọn giải pháp nhanh – không chọn giải pháp tiết kiệm.
(2) Đồ rẻ thường hết hàng vào buổi tối
Đi muộn = chọn đồ đắt hơn.
(3) Mua dư để “yên tâm”
Người đi làm chiều tối thường không nhớ đồ trong tủ → dễ mua lặp.
(4) Mua theo cảm xúc mạnh hơn mua theo nhu cầu
Khoảng 35–50% món phát sinh nằm ở nhóm “cho tiện”, “cho nhanh”, hoặc “để phòng khi cần”.
Bảng chi tiêu: 1 tuần “mua nhanh cho xong” gây thất thoát thế nào?
| Khoản phát sinh thường gặp | Chi phí/tuần | Ghi chú |
|---|---|---|
| Mua rau – thịt dư | ~120.000đ | Do sợ thiếu, không kiểm tủ |
| Đồ tiện lợi (nước, bánh, khăn) | ~90.000đ | Mua theo cảm xúc |
| Đồ làm sẵn | ~150.000đ | 2–3 lần/tuần |
| Thực phẩm hỏng – bỏ phí | ~70.000đ | Không dùng kịp |
| Chênh lệch giá do đi muộn | ~60.000đ | Chỉ còn hàng đắt |
Tổng thất thoát/tuần: ~490.000đ → ~1,2 triệu/tháng
Đúng bằng con số chị Hà và chị Linh đều gặp phải.
Hai mẹ Hà Nội đổi thói quen – và túi tiền thay đổi lập tức
Chị Hà áp dụng 5 thay đổi:
- Đi chợ vào sáng thứ 7 + 1 buổi giữa tuần
- Viết danh sách 6 món cố định trước khi đi
- Ưu tiên rau ít hao (muống – dền – mồng tơi – su su – bí)
- Không ghé siêu thị mini sau 18h
- Quy tắc 48h: “Không dùng trong 2 ngày → không mua”
Kết quả: Giảm ngay 1,2 triệu trong tháng đầu.
Chị Linh thay đổi theo cách khác:
- Không đi chợ sau giờ làm
- Đặt lịch giao rau củ cố định 2 lần/tuần
- Tự chuẩn bị 3–4 món “dự phòng” để khỏi mua đồ làm sẵn
- Theo dõi tủ lạnh bằng cách dán 1 tờ note “còn – hết”
Kết quả: Chi tiêu giảm 800.000–1 triệu/tháng, bữa ăn ổn định và ít lãng phí.
Kết lại
Hai người phụ nữ, hai nhịp sống khác nhau, nhưng chung một điểm: họ đều vượt ngân sách chỉ vì mua vội sau giờ tan ca.
Khi thay đổi thời điểm và cách mua, cả hai đều nhìn thấy điều mà trước đây họ không nhận ra.
“Tiết kiệm không phải giảm ăn. Tiết kiệm là tránh mua trong lúc mình dễ sai nhất.” – lời kết của chị Hà.
Một thay đổi nhỏ, nhưng đủ để một gia đình Hà Nội tiết kiệm thêm 1 triệu – 1,2 triệu đồng mỗi tháng.
