Ảnh minh họa
Nhật Bản và Hoa Kỳ đang xúc tiến kế hoạch hợp tác khai thác các mỏ đất hiếm dưới đáy biển gần đảo Minamitorishima, trong nỗ lực củng cố chuỗi cung ứng khoáng sản chiến lược và giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung từ Trung Quốc – quốc gia hiện chiếm khoảng 70% sản lượng và 90% công suất tinh chế đất hiếm toàn cầu.
Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi đã xác nhận thỏa thuận hợp tác với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump trong cuộc gặp tại Tokyo ngày 28/10. Hai bên thống nhất tìm kiếm các dự án chung trong lĩnh vực khai thác, luyện kim và chế biến đất hiếm – nhóm nguyên tố quan trọng trong sản xuất công nghệ cao, năng lượng tái tạo và quốc phòng.
Phát biểu tại Quốc hội, Thủ tướng Takaichi nhấn mạnh: “Điều quan trọng đối với cả Nhật Bản và Hoa Kỳ là đảm bảo các phương thức hợp tác đa dạng. Chúng tôi đang xem xét các phương thức cụ thể để tiến hành hợp tác.”
Minamitorishima, hòn đảo cực đông của Nhật Bản nằm cách Tokyo khoảng 1.800 km, được coi là khu vực có tiềm năng lớn về khoáng sản biển sâu. Các nghiên cứu của Cơ quan Khoa học và Công nghệ Biển – Trái đất Nhật Bản cho thấy, mỗi tấn bùn đáy biển quanh khu vực này có thể chứa khoảng 2 kg nguyên tố đất hiếm như dysprosi, terbi, neodymi và yttri.
Năm 2023, nhóm nghiên cứu từ Đại học Tokyo và Quỹ Nippon xác định thêm các mỏ nốt sần chứa coban và niken quy mô lớn – ước tính khoảng 230 triệu tấn quặng trên diện tích 10.000 km², đủ đáp ứng nhu cầu coban của Nhật Bản trong 75 năm và niken trong 11 năm.
Takaichi từng nêu rõ trong một nghiên cứu công bố năm 2024 rằng bà đặt mục tiêu biến Minamitorishima thành “căn cứ sản xuất đất hiếm” của Nhật Bản, qua đó hình thành chuỗi cung ứng trong nước ổn định, giảm phụ thuộc nhập khẩu và tăng cường an ninh tài nguyên.
Hòn đảo hiện không có cư dân thường trú nhưng sở hữu cơ sở hạ tầng cơ bản, bao gồm sân bay và căn cứ quân sự, được cho là điều kiện thuận lợi để triển khai hoạt động khai thác và xử lý sơ bộ ngay tại chỗ trước khi vận chuyển quặng tinh luyện về Nhật Bản hoặc Hoa Kỳ.
Dù tiềm năng được đánh giá cao, các chuyên gia cảnh báo rằng việc khai thác tài nguyên ở độ sâu hơn 5.000 mét dưới đáy Thái Bình Dương sẽ đối mặt nhiều rủi ro kỹ thuật và chi phí lớn. Kohmei Harada, Giám đốc Viện Thiết kế Bền vững và cựu Giám đốc Viện Khoa học Vật liệu Quốc gia Nhật Bản, cho biết: “Vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua, từ kỹ thuật khai thác, vận chuyển đến xử lý an toàn, tránh gây ô nhiễm môi trường biển sâu.”
Ông nhấn mạnh, việc đảm bảo tính kinh tế và bền vững của dự án là điều kiện tiên quyết để Nhật Bản có thể hiện thực hóa tham vọng phát triển chuỗi cung ứng đất hiếm độc lập.
Nếu thành công, dự án có thể giúp hai nền kinh tế lớn giảm đáng kể rủi ro gián đoạn nguồn cung vật liệu chiến lược, đồng thời tạo tiền đề cho một trục hợp tác mới trong lĩnh vực tài nguyên biển sâu – lĩnh vực được xem là then chốt cho cạnh tranh công nghệ toàn cầu trong thập kỷ tới.
Theo SCMP
