Ở giai đoạn sớm của bệnh thận mạn tính, hầu như không có biểu hiện rõ ràng. Phần lớn người bệnh không hề hay biết thận của mình đã bắt đầu gặp vấn đề. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời, bệnh thận mạn có thể tiến triển đến suy thận giai đoạn cuối, thường được gọi là urê huyết, đe dọa trực tiếp đến tính mạng.
Trường hợp của ông Dương, 48 tuổi ở Trung Quốc, là một ví dụ điển hình. Ông nhập viện vì đau bụng, nôn ói, phù nề và huyết áp tăng cao. Trước đó, ông có tiền sử đái tháo đường, tăng huyết áp và gout nhưng không điều trị đều đặn. Sau khi thăm khám và làm xét nghiệm, bác sĩ xác định ông đã bước vào giai đoạn urê huyết.
Thận là cơ quan đặc biệt quan trọng của cơ thể, đảm nhiệm vai trò tạo nước tiểu, lọc chất thải và dịch dư thừa trong máu, điều hòa huyết áp, cân bằng điện giải, đồng thời tiết ra một số hormone và enzym cần thiết cho quá trình chuyển hóa. Khi thận bị tổn thương kéo dài, chức năng này sẽ suy giảm dần, hình thành bệnh thận mạn hay còn gọi là suy thận mạn tính.
Điều đáng nói là, thận thường “lên tiếng” rất âm thầm. Một số biểu hiện xuất hiện trong lúc ngủ có thể chính là tín hiệu cầu cứu sớm mà nhiều người dễ bỏ qua.
- Tiểu đêm nhiều
Khi chức năng cô đặc nước tiểu của thận suy giảm, khả năng điều chỉnh lượng nước tiểu giữa ngày và đêm bị rối loạn, khiến người bệnh phải thức dậy đi tiểu nhiều lần vào ban đêm.
Trong điều kiện không uống nhiều nước trước khi ngủ mà vẫn tiểu đêm trên ba lần, cần đặc biệt lưu ý. Kèm theo đó, nước tiểu có thể xuất hiện nhiều bọt, sẫm màu hơn bình thường, thậm chí có lẫn máu.
- Đau mỏi vùng thắt lưng
Không phải mọi cơn đau lưng đều liên quan đến thận, nhưng đau lưng do bệnh thận thường có tính chất âm ỉ, nặng tức, ít thay đổi dù nằm ở tư thế nào. Trong viêm thận cấp, sự căng kéo bao thận có thể gây cảm giác đau khó chịu kéo dài.
Nếu đau dữ dội kèm tiểu máu, cần nghĩ đến sỏi thận hoặc nang thận vỡ và nên đi siêu âm hệ tiết niệu để kiểm tra.
- Phù nề
Khi thận không đào thải được nước hiệu quả, dịch sẽ ứ lại trong cơ thể. Người bệnh có thể nhận thấy mí mắt sưng, chân và cẳng chân phù, ấn vào thấy lõm và lâu hồi phục. Ở bệnh thận mạn, tình trạng phù thường rõ hơn vào buổi sáng sau khi ngủ dậy, liên quan đến hiện tượng giữ nước và natri trong cơ thể.
- Mất ngủ và đổ mồ hôi trộm ban đêm
Khi chức năng gan thận suy giảm, độc tố không được đào thải tốt sẽ ảnh hưởng đến hệ thần kinh, làm thay đổi trạng thái hưng phấn của não bộ, gây khó ngủ. Đổ mồ hôi trộm, tức là ra mồ hôi nhiều khi đã ngủ và tự hết khi tỉnh dậy, cũng là biểu hiện thường gặp, đặc biệt trong các rối loạn liên quan đến suy thận.
- Tê bì tay chân khi ngủ
Khi thận suy, sự cân bằng các chất điện giải như canxi, phospho, magie bị phá vỡ, dẫn đến hạ canxi máu và tăng phospho máu. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của thần kinh và cơ bắp, gây cảm giác tê bì, thậm chí co rút và chuột rút.
Ngoài ra, các chất thải như axit uric không được đào thải sẽ lắng đọng ở khớp, gây viêm khớp gout, đau nhức và hạn chế vận động.
Để bảo vệ thận, các chuyên gia khuyến cáo cần duy trì thói quen uống nước đều đặn, trung bình mỗi hai đến ba giờ một cốc nước, tránh để cơ thể rơi vào tình trạng thiếu nước kéo dài. Việc hạn chế đồ uống có gas cũng rất quan trọng, bởi các loại nước này chứa nhiều phosphat, có thể gây mất canxi, tăng nguy cơ sỏi thận và ảnh hưởng xấu đến thận về lâu dài.
Chế độ ăn cần giảm muối, lượng muối mỗi ngày không nên vượt quá 6 gram, đồng thời hạn chế thực phẩm chế biến sẵn và đồ ăn ngoài. Tuyệt đối không nhịn tiểu, vì điều này có thể gây trào ngược nước tiểu, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng tiết niệu và tổn thương thận. Bên cạnh đó, tránh ngồi quá lâu, cứ mỗi giờ nên đứng dậy vận động nhẹ để giảm áp lực lên bàng quang và đường tiết niệu.
Khám sức khỏe định kỳ, theo dõi chức năng thận là việc không nên xem nhẹ, đặc biệt với người có bệnh nền như đái tháo đường, tăng huyết áp hay gout. Điều trị đúng và kiểm soát tốt các bệnh lý này sẽ giúp làm chậm quá trình suy thận. Ngoài ra, cần tuyệt đối tránh lạm dụng thuốc, không tự ý dùng thuốc khi chưa có chỉ định y tế, đồng thời sắp xếp công việc và nghỉ ngơi hợp lý để tránh tình trạng quá sức kéo dài.
Nguồn và ảnh: The Paper
