Cuối tháng 8, Huyên bất ngờ bị nhiều người lạ nhắn tin xúc phạm, chửi bới. Cùng lúc, nhiều người đến tận cửa hàng bán phụ kiện, mỹ phẩm của chị ở Thủ Đức để "đòi nói chuyện rõ trắng đen".
Sốc vì những chuyện xảy ra, chị Huyên tìm hiểu thì mới phát hiện nguồn cơn của bắt đầu từ video trên một tài khoản Tiktok. Người này chia sẻ lại câu chuyện về một trải nghiệm tiêu cực khi đi mua hàng tại tiệm của chị: "Đi mua đồ mà tự nhiên về khóc, bữa sau quyết tâm mạnh mẽ hơn đứng cãi lại".
Dưới phần bình luận, nhiều người dùng cùng nhau kêu gọi đánh giá 1 sao trên nền tảng Google maps với cửa hàng của Huyên. Fanpage cũng bị nhiều người báo cáo spam.
Khi có những ý kiến trái chiều, chủ tài khoản Tiktok này lại đăng các video khác để chứng minh lời nói của mình đúng, hướng sự chú ý vào cửa hàng của Huyên. Các video đều nhận được nhiều lượt tương tác, bình luận.
"Sau làn sóng tẩy chay đó, lượng khách đến cửa hàng tôi giảm rõ rệt, doanh thu bị xuống thấp", Huyên nói và cho hay tệp khách hàng của chị chủ yếu là sinh viên ở xung quanh nên càng bị tác động nặng nề từ mạng xã hội.
Chị Huyên đã làm đơn tố cáo hành vi "có dấu hiệu vu khống" gửi đến các cơ quan chức năng. Cùng lúc, chị cũng lập vi bằng về để lưu lại toàn bộ các "bằng chứng" khi mà các video đã được gỡ bỏ trên mạng xã hội.
Trên mạng xã hội hiện nay đang tràn lan các thông tin sai sự thật. Ảnh: Linh Đan
Những người bị rơi vào éo le như chị Huyên không ít. Hồi tháng 11/2024, Hoàng Phương Anh và chị gái Hoàng Mai Anh bị Công an quận Thanh Xuân cũ, Hà Nội khởi tố về tội Làm nhục người khác. Phương Anh và Mai Anh bị cáo buộc đã dùng Facebook cá nhân livestream, đăng tải hình ảnh, thông tin, kể về những chuyện thuộc bí mật đời tư của người khác. Hai người còn nặng lời xúc phạm danh dự, nhân phẩm và kêu gọi cộng đồng xa lánh nạn nhân.
Mới đây nhất, tháng 10/2025, một nam 32 tuổi và một nữ 29 tuổi ở Đà Nẵng bị phạt mỗi người 7,5 triệu đồng vì do mâu thuẫn cá nhân nên đã dùng mạng xã hội đăng bài và chia sẻ, bình luận để công kích, bôi nhọ, xúc phạm người khác.
Làm gì để bảo vệ bản thân?
Dưới góc độ pháp lý, luật sư Nguyễn Đức Thịnh, Công ty Luật TNHH Fanci, khuyên người bị nói xấu trước tiên cần giữ bình tĩnh và ngay lập tức lưu lại các thông tin để làm bằng chứng: Các bài viết, video, hình ảnh, bình luận và cả thông tin về tài khoản mạng xã hội đã phát tán.
Cách thức lưu giữ là chụp màn hình toàn bộ nội dung thể hiện rõ ngày giờ, tên tài khoản, đường link bài viết; quay video màn hình thể hiện rõ việc trang web đang hiển thị thông tin đó. Tiếp đến, thuê thừa phát lại lập vi bằng để ghi nhận toàn bộ nội dung có dấu hiệu vu khống. Vi bằng sẽ là nguồn chứng cứ theo quy định tại khoản 8 điều 94 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.
Nếu nhận thấy có dấu hiệu rõ ràng về việc bị vu khống mà không nhận được sự hợp tác của người vu khống, bạn cần tố cáo hoặc khởi kiện đến cấp có thẩm quyền. Trong đơn tố cáo đến công an cần kèm theo các chứng cứ đã thu thập và nộp nơi cư trú của người vu khống nếu biết rõ họ.
Một vấn đề đặt ra ở đây nữa là, làm sao để chứng minh mình bị vu khống hay nói xấu?
Luật sư Thịnh cho rằng cần có các tài liệu thể hiện người đăng tin vì động cơ xấu do mâu thuẫn cá nhân, cạnh tranh kinh doanh. Kèm theo đó là chứng cứ bằng lời nói, hình ảnh hoặc xác nhận của tổ chức, cá nhân, cho rằng thông tin đăng tải về mình là sai sự thật.
Nói xấu người khác trên mạng xã hội có bị khép tội Vu khống?
Viện dẫn khoản 1 điều 156 Bộ luật Hình sự, luật sư Thịnh cho hay người nào bịa đặt hoặc loan truyền những điều biết rõ là sai sự thật nhằm xúc phạm nhân phẩm, danh dự hoặc gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khác, sẽ bị coi là Vu khống. Người phạm tội có thể bị phạt tiền từ 10 đến 50 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 1 năm.
Theo quy định pháp luật, người phạm tội vu khống phải có một trong các hành vi sau:
- Bịa đặt thông tin sai sự thật nhằm xúc phạm nghiêm trong nhân phẩm, danh dự hoặc gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khác. Ví dụ: A biết rõ B bán hàng đắt khách hơn mình nên đã tự bịa đặt ra thông tin sai sự thật để xúc phạm, khiến cho A "sạt nghiệp".
- Không bịa đặt thông tin sai sự thật nhưng lại cố tình loan truyền thông tin này dù biết rõ nó không đúng sự thật, nhằm xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự hoặc gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khác. Ví dụ: A biết rõ thông tin B đăng lên tiktok là sai sự thật, xâm phạm nghiêm trọng đến quyền của người khác, nhưng A vẫn chia sẻ lại để loan truyền thông tin này.
- Bịa đặt thông tin người khác phạm tội rồi tố cáo họ với cấp có thẩm quyền.
"Động cơ phạm tội có thể xuất phát từ mâu thuẫn trước đó dẫn đến thù ghét nạn nhân, hoặc giữa người phạm tội với nạn nhân không hề có mâu thuẫn nhưng người phạm tội lại muốn nạn nhân bị bôi xấu, nạn nhân phải gánh hậu quả", ông Thịnh phân tích.
Tuy nhiên, nếu người đăng tin mà không biết thông tin đó là sai sự thật hoặc loan truyền thông tin do người khác bịa đặt mà không hay biết sẽ không bị "khép tội" Vu khống.
Tùy tính chất, mức độ, người có hành vi vu khống, nói xấu, xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác qua mạng xã hội có thể bị xử phạt hành chính và truy cứu trách nhiệm hình sự. Người vi phạm có thể bị phạt 10-20 triệu đồng vì hành vi Cung cấp, trao đổi, truyền đưa hoặc lưu trữ, sử dụng thông tin số nhằm đe dọa, quấy rối, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của tổ chức, danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác, theo khoản 3 điều 102 Nghị định 15/2020/NĐ-CP.
Nghiêm trọng hơn có thể bị xử lý hình sự theo điều 156 Bộ luật Hình sự như đã viện dẫn ở trên.
Đánh giá rằng "mạng xã hội là môi trường ảo nhưng hậu quả pháp lý là thật" nên luật sư Thịnh khuyến cáo mọi người cần tôn trọng quyền riêng tư, nhân phẩm, danh sự và quyền, lợi ích hợp pháp của người khác. Việc xâm phạm quyền của người khác, ở ngoài đời thực hay trên mạng xã hội, đều có thể bị xử lý theo quy định.
Hơn nữa, mọi phát ngôn, chia sẻ trên mạng xã hội cần được kiểm chứng để đảm bảo thông tin đúng sự thật. Tuyệt đối, mọi người không đăng, chia sẻ các thông tin sai sự thật hoặc xúc phạm, miệt thị người khác.
Dẫn chứng trường hợp của chị Huyên, luật sư Thịnh nhấn mạnh "cần bảo vệ mình đúng cách, tuân thủ pháp luật". Khi bị tấn công trên mạng hãy thu thập chứng cứ để nhờ pháp luật xử lý, chứ không được tự "trả đũa" bằng hành vi tiêu cực tương tự.
Còn chị Huyên nói rằng tình hình kinh doanh của cửa hàng chưa được cải thiện nên vẫn "cần một sự công bằng".
