Số lượng người được chẩn đoán mắc đột quỵ ngày càng tăng là một hiện tượng đáng lo ngại đối với nhiều bác sĩ. Đột quỵ hiếm khi xảy ra chỉ sau một đêm; chúng là kết quả của những thói quen sinh hoạt tích tụ trong một thời gian dài, đặc biệt là những thực phẩm tưởng chừng như bình thường trong chế độ ăn uống hàng ngày, nhưng lại có thể âm thầm trở thành đồng phạm.
Các bác sĩ đã nhiều lần nhắc nhở mọi người rằng một số thủ phạm này có thể được phòng tránh thông qua can thiệp chế độ ăn uống. Nếu kiểm soát được những thực phẩm dễ bị bỏ qua này, nguy cơ đột quỵ có thể giảm đáng kể.
Loại đầu tiên cần tránh là thực phẩm nhiều muối
Điều này không cần phải bàn cãi; ai cũng biết rằng quá nhiều muối làm tăng huyết áp. Vấn đề là nhiều người nghĩ rằng họ đang kiểm soát tốt lượng muối ăn vào, nhưng thực tế họ đang vô tình vượt quá giới hạn.
Các nghiên cứu cho thấy người trưởng thành tiêu thụ hơn 6g muối mỗi ngày có nguy cơ đột quỵ cao hơn gần 30% so với bình thường, và nguy cơ này càng rõ rệt hơn theo tuổi tác. Thực phẩm giàu muối bao gồm dưa chua, nước sốt, thực phẩm bảo quản, mì ăn liền và thậm chí cả một số món ăn vặt được nêm nếm nhiều; nhiều người tiêu thụ một lượng lớn mà không nhận ra rằng họ đang vượt quá giới hạn muối của mình.
Lượng muối cao trong thời gian dài làm tổn thương nội mạc mạch máu, làm tăng huyết áp và thúc đẩy xơ vữa động mạch. 2 yếu tố này kết hợp lại làm tăng đáng kể nguy cơ đột quỵ. Đặc biệt, bệnh nhân tăng huyết áp nên kiểm soát chặt chẽ lượng muối ăn vào; nếu không, họ có thể bị tăng huyết áp đột ngột hoặc thậm chí đột quỵ.
Loại thứ hai là thực phẩm giàu chất béo, cholesterol cao
Chúng thường bao gồm thịt mỡ, nội tạng, kem và các sản phẩm từ sữa nguyên kem. Dữ liệu gần đây cho thấy, nếu bệnh nhân tăng lipid máu tiêu thụ quá nhiều những thực phẩm này hàng ngày, nồng độ cholesterol lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL-C) của họ sẽ tăng đáng kể, LDL-C tăng cao là một trong những yếu tố chính gây huyết khối não.
Đối với những người có lipid máu cao, đặc biệt là những người bị huyết áp cao và tiểu đường, điều này giống như "bật đèn xanh" cho đột quỵ. Điều quan trọng cần lưu ý là không chỉ mỡ động vật mà đồ ăn chiên rán, đồ ăn nhanh và một số đồ ăn vặt nhiều chất béo cũng nguy hiểm không kém.
Các bác sĩ thường gặp những người uống trà sữa và ăn gà rán hàng ngày, nghĩ rằng họ ăn ít, nhưng lượng chất béo nạp vào cơ thể vượt xa nhu cầu. Sự tích tụ lâu dài này dẫn đến sự hình thành mảng bám trong mạch máu, và nếu mảng bám này vỡ ra, nó có thể gây ra đột quỵ.
Loại thứ ba cần hạn chế là thực phẩm và đồ uống quá ngọt
Lượng đường dư thừa không chỉ gây biến động lượng đường trong máu mà còn đẩy nhanh quá trình lão hóa mạch máu. Một nghiên cứu quy mô lớn gần đây với 100.000 người tham gia đã phát hiện ra rằng những người uống hơn một lon nước ngọt mỗi ngày có nguy cơ đột quỵ cao hơn từ 15% đến 20% so với những người không uống.
Nguy cơ này đặc biệt rõ rệt ở những người mắc bệnh tiểu đường hoặc tiền tiểu đường, bởi vì lượng đường trong máu cao làm suy yếu thành mạch máu và khiến máu trở nên nhớt hơn. Kết hợp với cholesterol cao, điều này làm tăng đáng kể nguy cơ đột quỵ.
Thực phẩm nhiều đường không chỉ là món tráng miệng; nhiều loại ngũ cốc ăn sáng, sữa chua và thậm chí cả đồ uống có hương vị đều chứa nhiều đường. Nếu bạn không cẩn thận, tổng lượng đường có thể vượt xa mong đợi của bạn. Theo tôi, việc kiểm soát lượng đường nạp vào không chỉ tốt cho lượng đường trong máu mà còn tốt cho sức khỏe mạch máu, đặc biệt là mạch máu não.
Loại thứ tư là hải sản và nội tạng động vật, chứa nhiều purin và cholesterol
Những thực phẩm này dễ dẫn đến tăng nồng độ axit uric trong máu. Những người có lượng axit uric cao có nguy cơ tổn thương nội mô mạch máu cao hơn và cũng bị tăng độ nhớt máu.
Bản thân tình trạng tăng axit uric máu là một yếu tố nguy cơ gây đột quỵ. Các bác sĩ nhận thấy nhiều người thích ăn lẩu hải sản, nội tạng động vật, hoặc bia với hải sản; sự kết hợp này thực tế là chất xúc tác cho đột quỵ.
Đặc biệt đối với nam giới trung niên và cao tuổi, nếu nồng độ axit uric duy trì ở mức cao trong thời gian dài, ngay cả khi huyết áp và cholesterol không quá nghiêm trọng, họ vẫn có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn. Dữ liệu cho thấy những người có axit uric ≥420 μmol/L có tỷ lệ mắc đột quỵ cao hơn khoảng 25% so với những người có axit uric bình thường. Do đó, việc kiểm soát vừa phải các thực phẩm giàu purin và cholesterol cao trong chế độ ăn uống là một biện pháp quan trọng để phòng ngừa đột quỵ.
Tóm lại, 4 loại thực phẩm này có vẻ phổ biến, nhưng chúng thực sự là những yếu tố chính làm tăng tỷ lệ đột quỵ. Sự kết hợp của nhiều muối, nhiều chất béo, nhiều đường và nhiều purin gần như là một chất xúc tác cho quá trình lão hóa sớm của mạch máu và hình thành mảng bám sớm. Ngoài ra, các yếu tố lối sống như thói quen ăn uống không điều độ, thức khuya và lối sống ít vận động cũng có thể làm trầm trọng thêm những nguy cơ này.
Khuyến cáo thêm, việc khám sức khỏe định kỳ và theo dõi sức khỏe mạch máu cũng rất quan trọng. Đột quỵ giai đoạn đầu thường không có triệu chứng rõ ràng, nhưng các vấn đề về mạch máu có thể được phát hiện sớm thông qua siêu âm động mạch cảnh, theo dõi huyết áp và xét nghiệm lipid máu và đường huyết.
(Ảnh minh họa: Internet)
