Trí thông minh của trẻ em từ lâu đã được coi là kết quả của sự kết hợp giữa di truyền và môi trường. Cha mẹ nào cũng mong con mình thông minh, khỏe mạnh, và luôn tìm cách tạo điều kiện tốt nhất cho con ngay từ trong bụng mẹ. Ngoài những yếu tố quen thuộc như gene, dinh dưỡng và cách giáo dục, một nghiên cứu mới từ Đại học Harvard đã đưa ra một góc nhìn bất ngờ: mùa sinh cũng có thể ảnh hưởng đến chỉ số IQ của trẻ.
Mùa sinh và trí thông minh – điều bất ngờ từ nghiên cứu Harvard
Theo nghiên cứu, trẻ em sinh vào mùa thu và mùa đông có xu hướng thông minh hơn. Cụ thể, những em bé sinh vào tháng 10, 11 và 12 có trung bình nặng hơn 210 gram và cao hơn 0,19 cm so với trẻ sinh vào mùa hè. Không chỉ dừng lại ở thể chất, nhóm trẻ này còn có điểm IQ trung bình cao hơn đáng kể.
Điều này gây tranh cãi bởi nhiều người tin rằng trí tuệ không thể gắn liền với tháng sinh. Tuy nhiên, các nhà khoa học khẳng định đây là kết quả tổng hợp từ dữ liệu quy mô lớn, mang tính trung bình, chứ không có nghĩa tất cả trẻ sinh vào các mùa khác đều kém thông minh.
Vì sao mùa sinh có thể ảnh hưởng đến IQ?
Nghiên cứu giải thích rằng các yếu tố tự nhiên như ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, chế độ dinh dưỡng của mẹ bầu và môi trường thai kỳ thay đổi theo mùa có thể ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ của thai nhi.
- Tác động từ môi trường tự nhiên: Trẻ sinh vào mùa thu và mùa đông bước vào giai đoạn tập bò, tập đi khi thời tiết xuân – hè ấm áp, ánh sáng mặt trời dồi dào. Đây là điều kiện lý tưởng để trẻ vận động, tăng cường miễn dịch, kích thích giác quan và phát triển trí não.
- Lợi thế từ sự quan tâm của cha mẹ: Trong những tháng lạnh, cha mẹ thường dành nhiều thời gian ở nhà hơn, tạo điều kiện chăm sóc, trò chuyện và kích thích trí tuệ cho trẻ. Đây là một lợi thế vô hình giúp trẻ sớm tiếp nhận giáo dục trong “giai đoạn vàng” phát triển não bộ.
- Yếu tố đi học muộn: Tại nhiều quốc gia, trong đó có Trung Quốc, trẻ sinh sau ngày 1/9 phải nhập học muộn hơn một năm. Điều này giúp trẻ có thêm thời gian trưởng thành về nhận thức, kỹ năng tự lập và học tập so với bạn bè cùng lớp.
Không chỉ mùa sinh, nhiều yếu tố khác cũng ảnh hưởng đến IQ
Các chuyên gia nhấn mạnh, dù nghiên cứu chỉ ra lợi thế của trẻ sinh vào mùa thu và mùa đông, trí thông minh không thể chỉ quy về một yếu tố duy nhất.
- Dinh dưỡng cho não bộ: 90% não bộ trẻ phát triển trước 2 tuổi, đặc biệt là trong 3 tháng cuối thai kỳ và 6 tháng đầu đời. Đây là giai đoạn cần bổ sung đầy đủ dưỡng chất cho sự hình thành tế bào thần kinh và khả năng nhận thức.
- Môi trường giáo dục: Một môi trường gia đình phong phú, đa dạng, giàu kích thích giúp trẻ phát triển trí tuệ tốt hơn. Ngược lại, nếu bị bỏ bê, trẻ có thể bỏ lỡ giai đoạn học hỏi nhanh nhất.
- Phong cách nuôi dạy: Cha mẹ có học vấn và thói quen đọc sách sẽ tạo cho con môi trường trí tuệ cao hơn so với gia đình ít chú trọng việc học.
Nhà sinh lý học nổi tiếng Pavlov từng khẳng định: “Bắt đầu giáo dục vào ngày thứ ba sau khi sinh đã là muộn hai ngày”. Điều đó cho thấy, giáo dục sớm đóng vai trò quan trọng không kém di truyền.
Nghiên cứu của Harvard mang đến một phát hiện thú vị: trẻ sinh vào mùa thu và mùa đông có chỉ số IQ trung bình cao hơn trẻ sinh vào các mùa khác. Tuy nhiên, điều này chỉ mang tính thống kê, không áp dụng cho từng cá nhân. Trí thông minh thực sự của trẻ là kết quả tổng hợp của di truyền, dinh dưỡng, môi trường giáo dục và cách nuôi dạy của cha mẹ.
Vì vậy, thay vì quá lo lắng hay chạy theo việc “chọn mùa sinh”, cha mẹ nên tập trung xây dựng nền tảng vững chắc cho con: chế độ dinh dưỡng hợp lý, môi trường sống tích cực, và sự đồng hành giáo dục ngay từ những năm đầu đời. Đó mới là “bí quyết vàng” để nuôi dưỡng trí tuệ vượt trội cho trẻ.
