Theo tạp chí Mỹ “Chính sách Đối ngoại” (Foreign Policy), trong những tuần gần đây, các nhà lãnh đạo Ethiopia và Eritrea đã có những lời lẽ thù địch qua lại, làm dấy lên những lo ngại rõ ràng trong cộng đồng quốc tế về nguy cơ một cuộc xung đột mới có thể phát sinh vì quyền tiếp cận đại dương.
Căng thẳng mới nhất với những hậu quả sâu rộng có thể bùng phát ở châu Phi bắt đầu từ việc Ethiopia, quốc gia không giáp biển, yêu cầu được tiếp cận trực tiếp Biển Đỏ, điều mà các nhà lãnh đạo ở Addis Ababa gọi là “vấn đề sống còn” của đất nước.
Tháng trước, Thủ tướng Ethiopia Abiy Ahmed đã kêu gọi Eritrea đàm phán để khôi phục quyền tiếp cận này, gọi việc giành lại quyền tiếp cận này là “không thể tránh khỏi”.
Để thực hiện ý tưởng này, ông Abiy và các quan chức chính phủ Ethiopia cũng đã đưa ra ý tưởng chiếm giữ cảng Assab ở phía nam Eritrea bằng vũ lực.
Trước đó, Eritrea - vùng lãnh thổ ly khai từ Ethiopia đã giành được độc lập vào năm 1993, kết thúc cuộc đấu tranh giành độc lập kéo dài 30 năm (từ 1961 đến 1991), chấm dứt cuộc nội chiến kéo dài 17 năm (từ 1974 - 1991) ở khu vực vùng Sừng châu Phi.
Việc dải đất hẹp nằm giáp phía tây Biển Đỏ trở thành quốc gia độc lập vào năm 1993 đã biến Ethiopia trở thành quốc gia không giáp biển (phần còn lại của quốc gia này cũng bị Djibouti và Somalia che chắn lối ra biển).
Đáp trả lại những tuyên bố của các quan chức chính quyền Addis Ababa, Bộ trưởng Thông tin Eritrea Yemane Gebremeskel tuyên bố rằng, luận điệu của các quan chức Ethiopia đang cố gắng “kích động một cuộc chiến tranh phi lý”.
Trong khi đó, các quan chức Ethiopia đã cáo buộc Eritrea thông đồng với Mặt trận Giải phóng Nhân dân Tigray (TPLF), nhằm gây rối loạn ở đất nước này.
Một số ấn phẩm trước đây đã lưu ý rằng, nếu Ethiopia giành lại quyền tiếp cận biển, đòi lại đường bờ biển đã mất, những thay đổi như vậy có thể ảnh hưởng đến địa-chính trị toàn cầu, bởi vùng biển này thuộc về eo biển Bab al-Mandab, nối giữa Ấn Độ Dương với Địa Trung Hải, thông qua Biển Đỏ và kênh đào Suez.
Lưu lượng hàng hóa đi qua vùng biển liền kề giữa châu Âu, Trung Đông, Đông Á và Đông Nam Á là cực lớn, trong đó có cả nguồn cung dầu thô khổng lồ từ vùng Vịnh ở châu Á sang châu Âu.
Tuyến hàng hải đi qua Biển Đỏ và Kênh đào Suez giúp tiết kiệm khoảng 8.000 - 10.000 km so với tuyến đường đi vòng qua mũi Hảo Vọng (ngoài khơi Nam Phi) sang Đại Tây Dương, tương đương với việc rút ngắn quãng đường khoảng 7-10 ngày hành trình.
Vị thế của một quốc gia hải dương và một quốc gia không giáp biển là không thể so sánh, nên chúng ta có thể hiểu được tham vọng của Ethiopia.
Tuy nhiên, nếu chính quyền Addis Ababa thực hiện mong muốn này bằng hành động quân sự thì nó sẽ khiến châu Phi và cả thế giới lâm vào một vòng xoáy chiến tranh mới, gây bất ổn cho khu vực vốn đã không mấy bình yên này.
