Tết Đoan ngọ, còn được biết đến với tên gọi Tết giết sâu bọ, diễn ra vào ngày mùng 5/5 Âm lịch hằng năm. Theo phong tục từ xa xưa, mọi người ăn các loại trái cây chua và rượu nếp trong ngày Tết Đoan ngọ với niềm tin nó sẽ giúp tiêu diệt sâu bọ và bệnh tật trong cơ thể.
Cũng như nhiều dịp lễ tết khác, Tết Đoan ngọ là thời điểm để gia đình quây quần, tưởng nhớ và cúng bái tổ tiên nhằm cầu mong sự bình an và may mắn. Ngoài những điều nên làm, dân gian cũng có những kiêng kỵ trong ngày Tết Đoan ngọ với quan điểm đón lành, tránh dữ.
Một số điều kiêng kỵ trong ngày Tết Đoan ngọ được dân gian truyền miệng. (Ảnh: Nhật Thùy)
Những kiêng kỵ trong ngày Tết Đoan ngọ
Những điều kiêng kỵ trong ngày Tết Đoan Ngọ mang tính chất truyền miệng, phản ánh tâm thức, quan niệm và tín ngưỡng của người xưa. Lưu ý rằng đây chỉ là kiêng kỵ dân gian chứ không dựa vào căn cứ khoa học.
Cúng sai thời điểm
Một trong những kiêng kỵ quan trọng nhất trong ngày Tết Đoan ngọ là cúng sai thời điểm. Tên của ngày lễ này cho thấy, giữa trưa là khoảng thời gian quan trọng nhất. Thời điểm cúng không nhất thiết phải đúng vào giờ Ngọ, tuy nhiên lùi đến tận chiều tối là không nên.
Theo sách "Tìm hiểu văn hóa Phương Đông 365 ngày" của tác giả Thiên Nhân, Nhà xuất bản Thanh Hóa, các khung giờ hoàng đạo thích hợp để tiến hành lễ cúng Tết Đoan ngọ bao gồm: Giờ Ngọ (11h - 13h), Giờ Mão (5h - 7h), và Giờ Thân (15h - 17h). Trong đó, giờ Ngọ (11h - 13h) được xem là thời điểm tốt nhất để tổ chức lễ cúng. Các gia đình cũng lưu ý không nên cúng Tết Đoan ngọ sau giờ Ngọ, ngày mùng 5/5 Âm lịch.
Với nhịp sống hiện đại ngày nay, nhiều gia đình rất linh hoạt hơn trong việc chọn thời điểm cúng. Những người bận rộn không thể về nhà vào buổi trưa thường tổ chức cúng vào sáng sớm trước khi đi làm. Tuy nhiên, nên tránh cúng quá muộn vào buổi chiều tối hoặc đêm vì sẽ làm mất đi ý nghĩa của ngày Tết Đoan ngọ.
Đặt chân xuống đất ngay khi ngủ dậy
Người xưa cho rằng vào sáng 5/5 Âm lịch, sau khi thức dậy, người lớn không nên đặt chân xuống đất ngay mà trước hết phải súc miệng 3 lần và ăn một bát rượu nếp cùng trái cây. Hành động này được cho là giúp "diệt sâu bọ" triệt để.
Để dép lộn xộn
Không để giày dép lộn xộn là một trong những điều kiêng kỵ trong ngày Tết Đoan ngọ của người xưa, bởi giày dép trong tiếng Hán đồng âm với từ "tà," việc sắp xếp lộn xộn có thể dẫn đến điều không may. Để giày dép gọn gàng không chỉ đảm bảo vệ sinh mà còn giúp cân bằng phong thủy trong nhà. Hiện nay, không nhiều người biết đến tục kiêng này.
Soi gương lúc nửa đêm
Một điều kiêng kỵ trong ngày Tết Đoan ngọ được nhiều người truyền tai nhau là không soi gương vào lúc 24h ngày 5/5 Âm lịch. Dân gian cho rằng, thời điểm này âm khí hoạt động mạnh, việc soi gương có thể chiêu dụ âm khí, gây ra những hiện tượng không mong muốn, ảnh hưởng tới sức khỏe.
Tránh dừng lâu ở nơi nhiều "tà khí"
Ngoài ra, dân gian cũng lưu truyền một số lưu ý khác như tránh dừng nơi nhiều âm khí hay tà khí như nghĩa trang, bệnh viện hay nhà tang lễ vào ngày 5/5 Âm lịch. Thật ra, những nơi này không được coi là địa điểm lành vì có nhiều mầm bệnh và ẩn chứa nguy cơ cao hơn trong khoảng thời gian nóng nhất năm.
Nhiều người cũng cho rằng đi du lịch lăng tẩm và địa đạo vào ngày Tết Đoan ngọ cũng không tốt vì đây được xem là khu vực chứa năng lượng âm.
Một số kiêng kỵ khác trong ngày Tết Đoan ngọ gồm: Không mua vật phẩm hình thù kỳ quái, không rõ nguồn gốc để mang theo năng lượng xấu về nhà; tránh làm rơi tiền vì đây là điềm suy giảm tài lộc; tránh cãi vã...
Hiện nay, phần lớn những điều kiêng kỵ trong ngày Tết Đoan ngọ thường được tham khảo để biết chứ không nhiều người áp dụng.
