Các nhà lãnh đạo Ả-rập Hồi giáo họp tại Qatar ngày 15/9. (Ảnh: Reuters)
Khi hội nghị kết thúc, các nhà lãnh đạo ra tuyên bố lên án Israel và tái khẳng định tình đoàn kết với Qatar. Tuy nhiên, thông cáo không nêu bất kỳ hành động cụ thể nào, vì vậy được coi là một nỗ lực vô ích, cho thấy của cải không thể chuyển hóa thành sức mạnh thực sự.
Dường như những quốc gia như Qatar, Ả-rập Xê-út và UAE không thể hoặc không muốn làm bất cứ điều gì gây áp lực với Israel và Mỹ, để có thể chấm dứt xung đột ở Dải Gaza.
Cách đây 50 năm, vào tháng 10/1973, bộ trưởng của các quốc gia thành viên Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ Ả-rập (OAPEC) họp tại Kuwait, trong bối cảnh đang xảy ra cuộc chiến ác liệt giữa Israel, Syria và Ai Cập, và thế giới đứng bên bờ vực một cuộc chiến tranh hạt nhân giữa Mỹ và Liên Xô.
Tại Kuwait, dưới sự dẫn dắt của Ả-rập Xê-út, các bộ trưởng OAPEC quyết định cắt giảm sản lượng khai thác dầu, áp hạn chế xuất khẩu với Mỹ và các nước khác ủng hộ Israel trong cuộc chiến. Đây là khởi đầu của lệnh cấm vận dầu mỏ từ thế giới Ả-rập, góp phần đẩy các nền kinh tế phương Tây vào suy thoái.
Cuộc chiến bắt đầu vào ngày 6/10/1973, với cuộc tấn công phối hợp của Ai Cập và Syria vào lực lượng Israel đang chiếm đóng bán đảo Sinai của Ai Cập và Cao nguyên Golan của Syria, kết thúc sau 19 ngày. Công cụ dầu mỏ của OAPEC đã góp phần thúc đẩy các bước đi hướng tới lệnh ngừng bắn.
Ngày nay, khi Israel tăng cường tấn công vào thành phố Gaza, khi số người chết ở Dải Gaza lên tới gần 65.000 (phần lớn là phụ nữ và trẻ em), khi một ủy ban của Liên Hợp Quốc kết luận Israel đang phạm tội diệt chủng ở Gaza, những quốc gia từng buộc Israel và đồng minh phải trả giá đắt hồi năm 1973 hầu như chưa làm gì.
"Các chính phủ Ả-rập trong thế kỷ qua vẫn chưa đạt được chủ quyền hoàn toàn. Họ phụ thuộc vào nước ngoài để được bảo vệ", Rami Khouri, một nhà phân tích kỳ cựu tại Đại học Hoa Kỳ ở Beirut, giải thích.
Sự phụ thuộc đó khiến họ không thể làm gì nhiều. Năm 2022, Mỹ xác định Qatar là đồng minh chính ngoài Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), và Qatar cũng là nơi đặt căn cứ không quân lớn nhất của Mỹ ở Trung Đông.
Vì vậy, các lãnh đạo gặp nhau tại Doha hôm 15/9 vẫn phải trông đợi nhà lãnh đạo khó đoán ở Washington can thiệp với Israel.
"Chúng tôi... kỳ vọng các đối tác chiến lược tại Mỹ sẽ sử dụng ảnh hưởng của họ với Israel để ngăn chặn hành vi này. Mỹ có vị thế và ảnh hưởng đối với Israel, và đã đến lúc cần sử dụng đòn bẩy và ảnh hưởng này", báo Al Bayan của Dubai dẫn phát biểu của Tổng Thư ký Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh Jasem Mohamed al-Budaiwi .
Tuy nhiên, những hy vọng như vậy có vẻ không thực tế. Hồi đầu tháng 8, Tổng thống Donald Trump nói đùa rằng "tùy Israel" làm gì thì làm ở Dải Gaza.
Sáng 16/9, Israel cho biết họ đã bắt đầu chiến dịch trên bộ ở thành phố Gaza. Thông cáo chung của hội nghị thượng đỉnh ở Doha không thể tác động gì đến bước đi này.
