Sự thay đổi trong các chính sách từ ngày 11/7/2025 đang nhận về nhiều quan tâm từ công chúng. Trong đó có nhiều quy định về chế độ thai sản trong Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2024 chính thức có hiệu lực.
1. Đóng BHXH tự nguyện cũng được hưởng trợ cấp thai sản
Từ ngày 1/7/2025, người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện sẽ được hưởng thêm chế độ thai sản, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc mở rộng quyền lợi, hướng tới an sinh xã hội toàn diện cho mọi đối tượng lao động.
Mức trợ cấp thai sản được hưởng là 2 triệu đồng cho các trường hợp sau: (1) Mỗi con được sinh ra, (2) Mỗi thai từ 22 tuần tuổi trở lên chết trong tử cung, (3) Thai chết trong khi chuyển dạ. Người tham gia có thể được hưởng thêm chính sách hỗ trợ đặc biệt khác theo quy định.
Điều kiện hưởng trợ cấp trong tình huống này là (1) Người tham gia có thời gian đóng BHXH tự nguyện hoặc vừa đóng BHXH tự nguyện và BHXH bắt buộc từ đủ 6 tháng trở lên trong 12 tháng trước khi sinh con; (2) Mẹ đóng BHXH tự nguyện mà mẹ chết sau khi sinh: Cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng hưởng trợ cấp thai sản; (3) Nếu vừa có đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản trong BHXH tự nguyện và vừa có đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản trong BHXH bắt buộc thì chỉ được hưởng chế độ thai sản trong BHXH bắt buộc.
Ngoài trợ cấp thai sản, từ ngày 1/7/2025, khi tham gia BHXH tự nguyện, người tham gia có thể được hưởng các chế độ khác như Hưu trí, Tử tuất, Bảo hiểm tai nạn lao động.
Trước 1/7/2025, người tham gia BHXH tự nguyện chỉ được hưởng hai chế độ là chế độ hưu trí và tử tuất.
2. Chồng đóng BHXH tự nguyện, vợ nội trợ cũng được hưởng trợ cấp thai sản
Cũng theo quy định về đối tượng hưởng trợ cấp thai sản, từ ngày 1/7/2025 không bắt buộc vợ phải tham gia BHXH, chỉ cần chồng tham gia BHXH tự nguyện thì vợ cũng sẽ được hưởng chế độ thai sản. Mức trợ cấp thai sản tương tự như tình huống vợ đóng BHXH tự nguyện và được trợ cấp thai sản.
Trong trường hợp này, có một số lưu ý như sau: (1) Nếu cả cha và mẹ cùng tham gia BHXH đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản thì chỉ cha hoặc mẹ được hưởng trợ cấp thai sản; (2) Nếu mẹ đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản trong BHXH bắt buộc, cha đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản trong BHXH tự nguyện thì mẹ được hưởng chế độ thai sản trong BHXH bắt buộc và cha được hưởng trợ cấp thai sản trong BHXH tự nguyện; (3) Nếu cha đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản trong BHXH bắt buộc, mẹ đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản trong BHXH tự nguyện thì cha được hưởng chế độ thai sản trong BHXH bắt buộc và mẹ được hưởng trợ cấp thai sản trong BHXH tự nguyện.
(Ảnh minh hoạ)
3. Chồng được xin nghỉ ở nhà chăm vợ con trong 60 ngày kể từ khi vợ sinh
Trước 1/7/2025, thời gian nghỉ việc chăm vợ theo chế độ thai sản được tính trong khoảng thời gian 30 ngày đầu kể từ ngày vợ sinh con.
Từ 1/7/2025, ngày bắt đầu nghỉ việc hưởng chế độ thai sản của chồng trong khoảng thời gian 60 ngày kể từ ngày vợ sinh con. Theo đó, trong 60 ngày kể từ khi vợ sinh con, lao động nam tham gia BHXH bắt buộc được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản, cụ thể như sau:
Lưu ý, người chồng được chia nhỏ số ngày nghỉ, nhưng tất cả các lần nghỉ phải nằm trong 60 ngày đầu sau sinh và tổng số ngày không vượt quá mức quy định.
4. Mọi trường hợp phá thai đều được hưởng chế độ thai sản
Từ ngày 1/7/2025, thời gian nghỉ việc hưởng chế độ khi sẩy thai, phá thai, thai chết lưu được quy định như sau:
- 10 ngày nếu thai dưới 5 tuần tuổi.
- 20 ngày nếu thai từ đủ 5 tuần tuổi đến dưới 13 tuần tuổi.
- 40 ngày nếu thai từ đủ 13 tuần tuổi đến dưới 22 tuần tuổi.
- 50 ngày nếu thai từ đủ 22 tuần tuổi trở lên.
Trước ngày 1/7/2025, chỉ giải quyết chế độ thai sản cho người lao động sẩy thai, nạo, hút thai, thai chết lưu hoặc phá thai bệnh lý.
5. Con sinh ra mất sớm, mẹ vẫn nghỉ thai sản đủ 6 tháng
Theo quy định Luật BHXH 2024, lao động nữ mang thai từ đủ 22 tuần tuổi trở lên đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản mà bị sảy thai, phá thai, thai chết trong tử cung, thai chết trong khi chuyển dạ thì lao động nữ và người chồng được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản.
Có nghĩa là vợ vẫn được nghỉ đủ 6 tháng, chồng vẫn được nghỉ chăm vợ và hai vợ chồng đều được hưởng chế độ thai sản như bình thường.
Trước 1/7/2025, trường hợp sau khi sinh con, nếu con dưới 2 tháng tuổi bị chết thì mẹ được nghỉ việc 4 tháng tính từ ngày sinh con; nếu con từ 22 tháng tuổi trở lên bị chết thì mẹ được nghỉ việc 22 tháng tính từ ngày con chết, nhưng thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản không vượt quá 6 tháng.
Trong trường hợp mẹ mang thai đôi trở lên mà khi sinh có thai chết trong tử cung, trong khi chuyển dạ thì thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản và trợ cấp một lần khi sinh con được tính theo số thai bao gồm cả con sống, con chết và thai chết
6. Trợ cấp một lần khi sinh con được tính bằng mức tham chiếu
Theo quy định, trợ cấp một lần khi sinh con, nhận con khi nhờ mang thai hộ hoặc nhận nuôi con nuôi dưới 6 tháng tuổi thì mức trợ cấp một lần cho mỗi con bằng 2 lần mức tham chiếu tại tháng lao động nữ sinh con, nhận con do nhờ mang thai hộ, nhận nuôi con nuôi.
Về dưỡng sức, phục hồi sức khoẻ sau thai sản thì mức hưởng cho một ngày nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau thai sản bằng 30% mức tham chiếu.
Cũng theo Luật BHXH 2024, Khi chưa bãi bỏ mức lương cơ sở thì mức tham chiếu quy định tại Luật này bằng mức lương cơ sở. Tại thời điểm mức lương cơ sở bị bãi bỏ thì mức tham chiếu không thấp hơn mức lương cơ sở đó.
Hiện mức lương cơ sở đang áp dụng theo Nghị định 73/2024/NĐ-CP là 2,34 triệu đồng/tháng.
