Hiện nay, trên các sàn giao dịch thương mại điện tử, ruốc thịt cóc được bán với giá khá cao: 600.000 đồng/2 gram, tương đương 3 triệu đồng/kg. Ruốc thịt cóc được quảng cáo là thực phẩm "đại bổ", tuy nhiên ít ai biết và cũng không có người bán nào cảnh báo rằng thịt cóc có thể gây ngộ độc nếu không được chế biến đúng cách.
Hàng năm, tại Việt Nam, các trung tâm chống độc – cấp cứu của nhiều bệnh viện vẫn tiếp nhận một số ca ngộ độc, thậm chí tử vong, do ăn thịt cóc không được chế biến đúng cách.
Thịt cóc làm ruốc (ảnh minh họa).
Vì sao thịt cóc có thể gây ngộ độc chết người?
Theo Bảng thành phần dinh dưỡng Việt Nam của Viện Dinh dưỡng, trong 100g bột cóc có: 55,4g đạm; 65mg kẽm, cùng một số acid amin thiết yếu như asparagine, histidine, tyrosine, leucine, isoleucine…
Theo Cục An toàn Thực phẩm – Bộ Y tế, dù thịt cóc có một số lợi ích về sức khỏe, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ rất lớn, đe dọa sức khỏe và tính mạng con người. Một trong những nguy cơ nghiêm trọng là ngộ độc do ăn thịt cóc nhiễm độc tố, khi nhựa cóc, gan hoặc mật dính vào phần thịt, hoặc khi trực tiếp ăn gan, trứng cóc.
Các bộ phận cóc có thể gây độc gồm da, trứng, nhựa mủ từ tuyến sau tai và tuyến trên da. Những độc tố này có thể gây ngộ độc cấp tính với tỷ lệ tử vong cao. Thậm chí, nếu nhựa cóc bắn vào niêm mạc mắt, có thể gây bỏng rát, sưng nề và tổn thương nghiêm trọng.
Bác sĩ Dương Công Minh (Bệnh viện Nhi đồng TP.HCM) cho biết đã có nhiều ca tử vong xảy ra chỉ vì ăn thịt cóc tự chế biến tại nhà. Nhiều cơ quan của cóc như gan, trứng, da, mủ (nọc cóc), mắt, hạch thần kinh dọc sống lưng chứa lượng lớn bufotoxin - một chất cực độc, có thể gây tử vong trong thời gian rất ngắn.
Một số loài cóc thậm chí còn chứa thêm tetrodotoxin, độc tố cũng có ở cá nóc, do cộng sinh với vi khuẩn, bác sĩ Minh cảnh báo.
Những độc tố của cóc không bị phân hủy bởi nhiệt, tức là dù nấu thật chín, thật kỹ cũng không thể loại bỏ. Chỉ cần trong quá trình làm thịt, chất độc dính sang phần thịt ăn được, nguy cơ tử vong đã rất cao.
Rửa sạch cũng không loại bỏ được chất độc
Nhiều người nghĩ chỉ cần rửa sạch, nấu chín là an toàn. Nhưng theo bác sĩ Minh, đây là sai lầm nghiêm trọng.
Điều khó nhất khi làm thịt cóc là tách bỏ hoàn toàn cơ quan chứa độc mà không làm rò rỉ sang phần thịt. Với người không được đào tạo chuyên nghiệp, việc này gần như không thể đảm bảo tuyệt đối.
Đáng nói, người ăn thịt cóc thường là trẻ chậm lớn, suy dinh dưỡng hoặc người bệnh yếu cơ thể. Những nhóm này kháng độc kém hơn người bình thường, nên khi ngộ độc, tỷ lệ tử vong cao hơn hẳn.
Trước tình trạng bán ruốc cóc trên mạng xã hội, chuyên gia khuyến cáo tuyệt đối không sử dụng thịt cóc, bột cóc từ người bán dạo hoặc cơ sở chế biến không có chứng nhận của Bộ Y tế.
Ngay cả khi sản phẩm được đóng gói “trông sạch sẽ”, nếu không được chế biến trong môi trường kiểm soát độc tố chặt chẽ, vẫn tiềm ẩn nguy cơ gây ngộ độc chết người.
Triệu chứng ngộ độc cóc xuất hiện sau 15–60 phút. Các dấu hiệu thường gặp gồm: chóng mặt, quay cuồng; cảm giác tê, châm chích ở đầu ngón tay, ngón chân; nôn ói dữ dội, tiêu chảy, đau bụng; huyết áp giảm; loạn nhịp tim, suy tim; tử vong có thể xảy ra chỉ trong vài giờ.
