Thông cáo được Nhà Trắng đưa ra hôm 18/11 viết, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã phê duyệt một thương vụ quốc phòng lớn với Ảrập Xêút, trong đó có việc bán các tiêm kích chiến đấu thế hệ thứ 5 F-35 cho Riyadh. “Tổng thống đảm bảo các thỏa thuận trên củng cố vai trò của Mỹ như một bên thúc đẩy an ninh trong khu vực, tăng cường quan hệ đối tác quân sự của Washington nhằm cho phép những đối tác ngăn chặn và đánh bại các mối đe dọa hiệu quả hơn”.
Tuy nhiên, thông cáo trên không tiết lộ số tiêm kích F-35 mà Riyadh đặt mua từ Mỹ.
Các chuyên gia làm việc cho chuyên trang The War Zone nhận định, khi nói đến việc Mỹ bán F-35 cho Ảrập Xêút hoặc bất kỳ quốc gia nào trong khu vực Trung Đông thì quyết định cuối cùng luôn bị ảnh hưởng bởi “những lo ngại về sự cân bằng chiến lược liên quan đến Israel bị phá vỡ”.
Luật pháp của “xứ sở cờ hoa” quy định chính quyền Mỹ phải duy trì Khả năng quân sự vượt trội về chất lượng (QME) cho Israel. Về cơ bản, quy định trên đảm bảo Israel được ưu tiên mua vũ khí tối tân của Mỹ trước các quốc gia Ảrập trong khu vực. Dĩ nhiên, trong số vũ khí tối tân đó thì tiêm kích tàng hình F-35 là khí tài nổi bật nhất.
Có thể coi tiêm kích F-35 ở thời điểm hiện tại là ‘mũi nhọn’ của Không quân Israel và thường xuyên được sử dụng trong các chiến dịch quân sự, trong đó có các cuộc không kích nhằm vào Iran. Không những thế, những chiếc F-35I, phiên bản dành riêng cho Tel Aviv, ngày càng được tích hợp nhiều cải tiến “cả về phần cứng lẫn phần mềm” của riêng nước này, và đây là một điều độc đáo trong chương trình phát triển máy bay F-35 đa quốc gia.
Trang The War Zone dẫn nguồn tin từ một số kênh truyền thông phương Tây dự đoán rằng phiên bản F-35 mà Mỹ bán cho Ảrập Xêút sẽ kém tân tiến hơn những máy bay cùng loại đang biên chế trong quân đội Israel.
Điều này dẫn đến một số giả định rằng F-35 của Ảrập Xêút sẽ là những máy bay “bị giản lược tính năng đáng kể so với mẫu F-35A tiêu chuẩn mà nhiều khách hàng khác nhận được”. Tất nhiên, trường hợp trên rất khó xảy ra.
Theo tờ The Hill, một lý do khác khiến các nhà lãnh đạo Israel lo lắng về thương vụ trên không nằm ở việc Riyadh có thể sử dụng máy bay F-35 để đối phó với Tel Aviv trong những kịch bản đối đầu, mà là động thái trên sẽ mở đường cho một số quốc gia khác trong khu vực tiếp cận dòng máy bay tàng hình, từ đó thu hẹp khoảng cách về ưu thế công nghệ mà Tel Aviv đang nắm giữ.
Trong tuyên bố đưa ra hôm 20/11, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu khẳng định Ảrập Xêút không phải là quốc gia đối đầu với Tel Aviv, nhưng Israel sẽ có phản ứng mạnh mẽ hơn đối với bất kỳ thỏa thuận tương tự như vậy “khi nói đến việc Mỹ bán máy bay F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ”.
Tuyên bố trên của ông Netanyahu hoàn toàn có cơ sở, bởi theo nhận xét từ các chuyên gia của The War Zone thì một khi thương vụ bán F-35 cho Ảrập Xêút hoàn tất thì điều này “có thể mở đường cho việc khơi lại thỏa thuận bán F-35 trước đây giữa Mỹ và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE)”, thỏa thuận được ông Trump ký vào cuối nhiệm kỳ thứ nhất nhưng bị chính quyền của cựu Tổng thống Mỹ Joe Biden hủy bỏ sau đó.
