Câu chuyện trên là hồi chuông cảnh báo cho những ai đang theo đuổi mục tiêu tăng cơ, giảm mỡ một cách “thần tốc”. Thực tế, con đường chinh phục cơ bắp không hề bằng phẳng, mà tiềm ẩn rất nhiều “cái bẫy” sức khỏe, đặc biệt là nguy cơ gây tổn thương thận không thể phục hồi.
Lạm dụng chế độ ăn giàu đạm: Thận chịu gánh nặng
Một trong những sai lầm phổ biến của người tập gym là ăn quá nhiều protein. Khi nạp vượt quá 1,5g protein/kg cân nặng mỗi ngày, thận phải hoạt động liên tục để đào thải ure, creatinin - những chất thải sinh ra từ quá trình chuyển hóa. Lâu dần, thận rơi vào tình trạng quá tải, dẫn đến xơ hóa, suy giảm chức năng, thậm chí suy thận.
Không chỉ vậy, thực phẩm giàu đạm còn chứa nhiều purin, khi chuyển hóa sẽ sinh ra axit uric. Axit uric tăng cao dễ kết tinh trong thận, gây sỏi thận. Thêm vào đó, chế độ ăn nhiều đạm làm giảm citrat trong nước tiểu - chất có tác dụng ngăn ngừa sỏi. Điều này càng khiến nguy cơ sỏi thận tăng cao.
Các chuyên gia khuyến cáo, người trưởng thành khỏe mạnh chỉ nên bổ sung 0,8-1,2g protein/kg cân nặng/ngày. Nguồn protein an toàn và dễ hấp thụ nhất là whey, tiếp đến là đạm từ đậu nành, rồi mới đến thịt. Người có bệnh lý về thận càng cần tuân thủ chặt chẽ chỉ định của bác sĩ.
Tập luyện quá sức: Coi chừng tiêu cơ vân
Không ít ca bệnh suy thận cấp xuất phát từ hội chứng tiêu cơ vân do vận động. Khi tập quá nặng trong thời gian ngắn, các tế bào cơ bị vỡ, giải phóng myoglobin vào máu. Chất này có thể lắng đọng trong thận, gây tắc nghẽn ống thận và dẫn đến suy thận cấp.
Người bệnh thường có triệu chứng đau nhức cơ toàn thân, nước tiểu sẫm màu như trà đặc hoặc nước tương. Khi gặp dấu hiệu này, cần dừng tập ngay, uống nhiều nước để tăng đào thải và đến bệnh viện sớm nhất có thể.
Sai lầm khi dùng thực phẩm bổ sung
Nhiều gymer tìm đến các loại bổ trợ như creatine (creatin), nitric oxide (NO booster), steroid, tăng testosterone... để rút ngắn thời gian tăng cơ. Tuy nhiên, đây là “con dao hai lưỡi”.
- Creatine: Nếu dùng sai liều hoặc kéo dài, creatine chuyển hóa thành creatinin và buộc thận phải làm việc nhiều hơn, nguy cơ viêm thận, hoại tử ống thận.
- Nitric oxide (thường gọi là "nitro pump"): Thành phần chính gồm caffeine, arginine, beta-alanine… có thể gây mất nước, tăng huyết áp, giảm lưu lượng máu đến thận.
- Steroid và hormone kích thích: Có thể trực tiếp gây tổn thương cầu thận, gây tiểu ra máu, tiểu đạm, thậm chí xơ hóa thận.
Các bác sĩ khuyến cáo, không nên tự ý sử dụng thực phẩm bổ sung “trôi nổi”. Nếu thật sự cần, phải tham khảo ý kiến bác sĩ và theo dõi định kỳ chức năng thận.
Bổ sung nước cũng cần đúng cách
Một sai lầm khác là không uống nước đúng cách. Khi tập nặng trong môi trường nóng ẩm, cơ thể dễ mất nhiều mồ hôi. Nếu không bù nước kịp thời, thận sẽ thiếu máu, dẫn đến tổn thương. Ngược lại, nhiều người lại chọn nước ngọt, nước tăng lực chứa nhiều đường, vô tình khiến đường huyết tăng, gây áp lực thêm cho thận.
Nguyên tắc được chuyên gia đưa ra: trước khi tập 2-3 giờ nên uống khoảng 500ml nước; trong lúc tập, cứ 15-20 phút bổ sung 100-150ml; sau tập cần bù thêm 500-1000ml tùy mức độ đổ mồ hôi. Nếu vận động nhẹ, chỉ cần uống nước lọc; vận động cường độ cao có thể dùng nước thể thao chính hãng, tránh đồ uống nhiều đường.
Nguy hiểm khi lạm dụng thuốc giảm đau
Một số người dùng ibuprofen hoặc thuốc giảm đau khác để “qua cơn” đau nhức sau tập. Đây là thói quen cực kỳ nguy hại vì thuốc có thể làm giảm lưu lượng máu đến thận, gây suy giảm chức năng lọc. Thay vì dùng thuốc bừa bãi, nên phục hồi cơ bằng các biện pháp an toàn như chườm lạnh, massage, nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc.
Ba lời khuyên bảo vệ thận cho người tập gym
- Khám định kỳ: Nên làm xét nghiệm nước tiểu, chức năng thận, siêu âm hệ tiết niệu ít nhất 1 lần/năm.
- Theo dõi dấu hiệu bất thường: Nếu xuất hiện nước tiểu sủi bọt, tiểu ít, phù nề, mệt mỏi, chán ăn… cần đi khám sớm.
- Tập luyện khoa học: Ngủ đủ giấc, ăn uống cân bằng, tăng cường dần dần thay vì tập luyện quá sức. Nhớ rằng thực phẩm bổ sung không phải “thuốc tiên” và không thể thay thế dinh dưỡng tự nhiên.
Một cơ thể khỏe mạnh không đến từ việc “cày” phòng gym bất chấp, mà từ sự kiên trì, khoa học và cân bằng. Trường hợp nam thanh niên 27 tuổi trên là bài học nhãn tiền: tập luyện đúng mới giúp khỏe, tập sai có thể đánh đổi bằng sức khỏe cả đời.
Nguồn và ảnh: QQ
