Trong bối cảnh xung đột Nga-Ukraine kéo dài, tên lửa AIM-9 Sidewinder nổi lên như một vũ khí then chốt, được các chuyên gia quân sự đánh giá là một trong những tên lửa hiệu suất cao nhất mọi thời đại, với khả năng thích nghi linh hoạt từ không đối không sang phòng không mặt đất để chống lại các mối đe dọa từ drone và tên lửa Nga.
Tên lửa AIM-9 Sidewinder được phát triển từ những năm 1950 bởi các công ty quốc phòng Mỹ, ban đầu dành cho vai trò không đối không trên các máy bay chiến đấu như F-16 hoặc Eurofighter Typhoon.
Đây là một trong những tên lửa huyền thoại của hàng không Mỹ, đã phục vụ trong kho dự trữ của Quân đội Đức (Bundeswehr) trong nhiều năm và nay được lên kế hoạch chuyển giao số lượng lớn từ kho cũ cho Ukraine vào năm 2026, theo thông báo của Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius tại cuộc họp Nhóm Liên lạc Quốc phòng Ukraine.
Các phiên bản cũ hơn từ kho Đức, dù đã được lên kế hoạch loại biên, vẫn duy trì khả năng hoạt động tốt, giúp tiết kiệm chi phí so với sản xuất mới và tránh lãng phí khi chúng có thể được tái sử dụng hiệu quả trong chiến trường hiện đại.
Về công nghệ cốt lõi, AIM-9 Sidewinder sử dụng hệ thống dẫn đường hồng ngoại tinh vi, cho phép nó tự động theo dõi và khóa mục tiêu dựa trên nhiệt độ phát ra từ động cơ máy bay, drone hoặc tên lửa đối phương.
Phiên bản AIM-9L/I-1 do hãng Diehl Defence của Đức sản xuất đã được cải tiến để tăng cường khả năng phát hiện từ mọi góc độ, trong khi phiên bản mới hơn như AIM-9X mang lại tính năng toàn diện hơn với khả năng theo dõi đa hướng.
Điều này làm cho tên lửa trở nên đặc biệt hiệu quả trong việc tiêu diệt máy bay chiến đấu, trực thăng và drone của kẻ thù, ngay cả trong điều kiện chiến đấu phức tạp.
Xét về thông số kỹ thuật cụ thể, tên lửa AIM-9 Sidewinder có chiều dài khoảng 3 mét, mang đầu đạn nặng chừng 10kg, đủ sức gây sát thương lớn đối với các mục tiêu trên không.
Tầm bắn tối đa của tên lửa AIM-9 Sidewinder đạt tới 20km, cho phép nó tấn công từ khoảng cách an toàn, trong khi tốc độ tối đa lên đến Mach 3, tương đương khoảng 3.700 km/h tùy theo phiên bản.
Chi phí cho các đơn vị cũ nhất ước tính khoảng 100.000 USD, làm cho việc chuyển giao từ kho dự trữ trở thành lựa chọn kinh tế so với các tên lửa hiện đại đắt đỏ hơn như R-73.
Những thông số này không chỉ giúp AIM-9 Sidewinder duy trì vị thế là tên lửa hiệu suất cao nhất qua nhiều thập kỷ, mà còn được các sử gia quân sự như Leroy Doig từ Trung tâm Phát triển Hàng không Hải quân Mỹ công nhận là một trong những vũ khí thành công nhất lịch sử.
Đặc biệt trong bối cảnh hỗ trợ Ukraine, tên lửa AIM-9 Sidewinder đã được thích nghi từ vai trò không đối không truyền thống sang sử dụng mặt đất, tích hợp vào các hệ thống phòng không như NASAMS và FrankenSAM, cũng như trên máy bay F-16 mà Ukraine đang sở hữu, với khả năng mang tới 4 quả tên lửa mỗi chiếc.
Hơn nữa, tên lửa AIM-9 Sidewinder còn được lắp đặt trên các phương tiện không người lái mặt nước như Magura V7, từng ghi nhận thành tích bắn hạ máy bay Su-30 của Nga.
Việc Đức cung cấp thêm từ kho dự trữ sẽ bổ sung cho các lô hàng trước đó từ Mỹ, bao gồm cả phiên bản AIM-9L, AIM-9M cũ và AIM-9X mới, giúp Ukraine tăng cường khả năng đẩy lùi các cuộc tấn công hàng loạt bằng drone và tên lửa hành trình từ Nga, mang lại một "cuộc sống thứ hai" cho những vũ khí này trong xung đột hiện đại.
