Dự thảo Nghị định quy định về bảo hiểm hưu trí bổ sung (BHHTBS) đang được Bộ Tài chính xây dựng nhằm triển khai hiệu quả Luật Bảo hiểm xã hội 2024, góp phần đa dạng hóa hệ thống an sinh xã hội, giảm áp lực ngân sách và thúc đẩy phát triển thị trường vốn dài hạn.
Nghị định cũng hướng tới mục tiêu công khai, minh bạch chủ trương, chính sách của Nhà nước, khuyến khích người lao động và người sử dụng lao động tham gia BHHTBS; đồng thời hỗ trợ phát triển thị trường vốn, thị trường trái phiếu thông qua việc mở rộng cơ sở nhà đầu tư dài hạn.
Theo dự thảo, đối tượng tham gia BHHTBS là người sử dụng lao động và người lao động đã tham gia BHXH bắt buộc theo quy định của Luật BHXH.
BHHTBS được triển khai trên cơ sở tự nguyện, thông qua người sử dụng lao động và do các doanh nghiệp quản lý quỹ thực hiện. Mức đóng do người lao động và người sử dụng lao động thỏa thuận, phù hợp với điều kiện tài chính và yêu cầu quản lý lao động của từng doanh nghiệp.
Điều kiện để người lao động tham gia bảo hiểm hưu trí bổ sung được hưởng phần đóng góp của người sử dụng lao động và kết quả đầu tư từ khoản đóng góp phải được nêu cụ thể tại văn bản thỏa thuận giữa người sử dụng lao động và người lao động, trong đó đảm bảo thời gian người lao động tham gia bảo hiểm hưu trí bổ sung tối đa không quá 5 năm.
Người lao động được nhận phần đóng góp của người sử dụng lao động và kết quả đầu tư khi đáp ứng đủ điều kiện theo thỏa thuận, hoặc thuộc một trong các trường hợp đặc biệt như: tử vong; mắc bệnh hiểm nghèo; suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; ra nước ngoài định cư; hoặc là lao động nước ngoài chấm dứt làm việc tại Việt Nam.
Người sử dụng lao động có trách nhiệm đóng đầy đủ, đúng hạn phần đóng góp của mình và phần người lao động ủy thác đóng hộ theo thỏa thuận; bảo đảm tách bạch rõ ràng giữa hai nguồn đóng góp; thực hiện đầy đủ nghĩa vụ theo chương trình BHHTBS đã đăng ký.
Đồng thời, người sử dụng lao động phải cung cấp đầy đủ, kịp thời và chính xác các thông tin liên quan đến người lao động và quá trình tham gia bảo hiểm cho doanh nghiệp quản lý quỹ.
Người lao động có quyền tự nguyện tham gia, tạm dừng hoặc chấm dứt tham gia BHHTBS theo thỏa thuận; được nhận chi trả hưu trí bổ sung và hưởng các ưu đãi về thuế thu nhập cá nhân theo quy định của pháp luật.
Người lao động được theo dõi việc đóng bảo hiểm; yêu cầu doanh nghiệp thực hiện đầy đủ trách nhiệm; được cung cấp thông tin định kỳ về tài khoản hưu trí cá nhân; được bảo mật thông tin và tiếp tục duy trì tài khoản sau khi chấm dứt hợp đồng lao động hoặc khi đến tuổi nghỉ hưu.
Ngoài ra, người tham gia có quyền chỉ định người thừa kế; khiếu nại, tố cáo, khởi kiện theo quy định của pháp luật; được quỹ hưu trí bảo đảm chi trả mức tối thiểu khi đến tuổi nghỉ hưu thông qua hợp đồng bảo hiểm nhân thọ trả tiền định kỳ.
Tạo thói quen quản lý tài chính
Trao đổi với VietNamNet, PGS.TS Nguyễn Thường Lạng, giảng viên cao cấp Viện Thương mại và Kinh tế Quốc tế (Trường Đại học Kinh tế Quốc dân), đánh giá BHHTBS là chính sách mang tính tiến bộ, phù hợp với xu hướng quốc tế và đáp ứng đúng nhu cầu của người lao động.
Nếu được triển khai hiệu quả, BHHTBS sẽ trở thành một trụ cột vững chắc, song hành cùng BHXH bắt buộc, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống hưu trí và giảm áp lực lên ngân sách Nhà nước trong dài hạn. Trong bối cảnh mức lương hưu hiện nay còn khiêm tốn, việc phát triển BHHTBS là xu hướng tất yếu, giúp người dân có thêm nguồn thu ổn định khi về già.
“Nhiều người lao động khi về già chỉ nhận mức lương hưu đáp ứng được một phần nhu cầu cuộc sống. BHHTBS vì thế trở thành kênh giúp họ có thêm nguồn thu đáng kể từ khoản tích lũy ngay từ thời trẻ", ông Lạng phân tích.
Ông Nguyễn Thường Lạng cho biết thêm, mô hình BHHTBS còn góp phần hình thành thói quen quản lý tài chính cá nhân hiệu quả: “Nhiều người có thu nhập tốt nhưng chi tiêu thiếu kế hoạch. Việc tham gia BHHTBS buộc họ phải tiết kiệm có mục tiêu, hướng tới tương lai thay vì tiêu dùng cảm tính”.
Vị chuyên gia này cũng cho hay, nhiều quốc gia đã triển khai mô hình này từ lâu. Các doanh nghiệp bảo hiểm nước ngoài có kinh nghiệm dày dặn trong quản trị rủi ro và tối ưu hóa chi phí. Nếu Việt Nam không sớm phát triển mô hình này, thị trường rất dễ rơi vào tay các tập đoàn quốc tế.
|
Việt Nam đã thí điểm quỹ hưu trí bổ sung tự nguyện từ năm 2017 theo Nghị định 88/2016/NĐ-CP. Sau gần 8 năm hoạt động, mô hình này cho thấy tín hiệu tích cực, là cơ sở quan trọng để Chính phủ hoàn thiện nghị định mới nhằm mở rộng triển khai. Các quỹ được quản lý bởi doanh nghiệp bảo hiểm hoặc công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán đủ điều kiện của Bộ Tài chính. Mục tiêu là bảo toàn vốn, đầu tư thận trọng và đem lại mức sinh lời ổn định cho người tham gia. Tính đến cuối năm 2024, hệ thống có 7 quỹ hưu trí bổ sung đang hoạt động; tổng tài sản đạt 1.549 tỷ đồng, gấp 18 lần so với năm 2021 và tăng 68,7% so với năm 2023. |
