Theo TS.BS Trương Hồng Sơn – Phó Tổng Thư ký Tổng hội Y học Việt Nam, Viện trưởng Viện Y học Ứng dụng Việt Nam, những thay đổi trong lối sống và chế độ ăn uống những năm qua đang khiến người Việt đối mặt nguy cơ cao mắc bệnh mạn tính. Bởi vậy, dinh dưỡng đóng vai trò then chốt trong duy trì sức khỏe và phòng ngừa bệnh tật.
Khi nhắc đến các thực phẩm gây ảnh hưởng tới sức khỏe, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến thịt đỏ, dầu mỡ,... Tuy nhiên, nếu ăn đúng cách, các thực phẩm này có thể đem đến một số lợi ích cho sức khỏe.
Thịt đỏ - ăn đúng thì bổ, hại sức khỏe nếu ăn sai
TS.BS Trương Hồng Sơn cho biết, thực phẩm nếu dùng đúng cách sẽ mang lại lợi ích, nhưng nếu ăn thừa sẽ gây hại. Vị chuyên gia lấy ví dụ về thịt bò. Thịt bò là loại thực phẩm giàu dinh dưỡng, cung cấp nhiều vitamin, khoáng chất quan trọng, đặc biệt là sắt và kẽm.
Theo Bảng thành phần thực phẩm Việt Nam (2017), 100g thịt bò lưng có cả phần nạc và phần mỡ chứa 174 calo, 9,49g chất béo, 21,53g đạm, 1,78mg sắt và 3,64mg kẽm, cùng nhiều vitamin nhóm B, phốt pho, selen và niacin. Với hàm lượng sắt, kẽm cao, ăn thịt bò đúng cách có thể giúp cải thiện hệ vi sinh đường ruột, tăng miễn dịch và hỗ trợ hoạt động não bộ.
TS.BS. Trương Hồng Sơn chia sẻ tại một buổi tọa đàm về dinh dưỡng. (Ảnh PV)
Tuy nhiên, ăn nhiều thịt bò đồng nghĩa nạp thêm năng lượng, cholesterol và nhiều rủi ro khác, đặc biệt với người cao tuổi. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã xếp thịt đỏ vào nhóm thực phẩm có khả năng gây hại tế bào nếu tiêu thụ quá mức.
Nhiều người lầm tưởng rằng thịt đỏ gây hại cho sức khỏe nên kiêng hoàn toàn. Thế nhưng, theo khuyến nghị của Quỹ Phòng chống ung thư quốc tế và Viện Nghiên cứu Ung thư Mỹ, người dân không nên loại bỏ hoàn toàn thịt đỏ khỏi khẩu phần ăn.
Để đảm bảo an toàn sức khỏe, mọi người nên ăn thịt đỏ ở mức điều độ, không kiêng hoàn toàn, cũng không tiêu thụ quá nhiều. Một người trưởng thành khỏe mạnh chỉ nên ăn thịt đỏ tối đa 3 lần/tuần, tương đương 350–500g thịt đỏ sau chế biến.
Bên cạnh lượng ăn, cách chế biến cũng là yếu tố quan trọng. Thịt đỏ nướng ở nhiệt độ trên 200°C có thể sinh ra chất độc hại, trong khi khói từ quá trình nướng thịt cũng gây tác động xấu cho sức khỏe. Do đó, các chuyên gia khuyến cáo mọi người nên tránh tiêu thụ chế biến thịt ở nhiệt độ quá cao và hạn chế ăn thịt nướng, đặc biệt là thịt bị nướng cháy khét.
Tiêu thụ dầu mỡ, chất béo không phải lúc nào cũng gây hại
Hiện nay, có nhiều người cho rằng chất béo là “thủ phạm” gây bệnh ở cả người lớn và trẻ em. Tuy nhiên, trên thực tế, bổ sung chất béo đúng cách có thể đem đến một số lợi ích, đặc biệt là với trẻ em.
Nhu cầu chất béo ở trẻ em và người lớn rất khác nhau và trẻ em cần bổ sung nhiều chất béo hơn người lớn. Trẻ em cần tới 25% năng lượng từ chất béo trong khi người lớn chỉ cần 15%.
Thống kê tại Viện Y học Ứng dụng Việt Nam cho thấy, 90% trẻ đến khám bị suy dinh dưỡng do chế độ ăn thiếu dầu mỡ. Nếu thiếu chất béo, trẻ sẽ thiếu vitamin D và K2, khiến canxi không được hấp thụ vào xương. Điều này đồng nghĩa với việc nhiều trẻ bị thiếu chất, suy dinh dưỡng.
Do đó, chuyên gia khuyến cáo các bậc phụ huynh nên bổ sung lượng chất béo phù hợp với thể chất và độ tuổi của trẻ để đảm bảo trẻ ăn đủ chất và phát triển toàn diện.
TS.BS Trương Hồng Sơn cũng nhấn mạnh rằng không có loại “siêu thực phẩm” nào có thể đáp ứng đầy đủ nhu cầu dinh dưỡng. Giải pháp an toàn nhất là đa dạng hóa khẩu phần, lý tưởng nhất là ăn khoảng 20 loại thực phẩm mỗi ngày, song song với đó người dân cũng cần phải kiểm soát lượng ăn để tránh thừa năng lượng, gây thừa cân, béo phì.
