Virus bệnh bại liệt biến đổi nhiều gen
Ca bệnh bại liệt là trẻ trai 3 tuổi, phát hiện tại Lào, khởi phát liệt từ cuối tháng 6. Ca bệnh này được xác định nhiễm virus bại liệt, ghi nhận cách biên giới Quảng Trị của Việt Nam khoảng 150 km.
Đây là bệnh rất dễ lây nhiễm từ người sang người. Khoảng 1 triệu trẻ dưới 5 tuổi tại Việt Nam trong vùng nguy cơ cao nếu virus bại liệt xâm nhập, do tỷ lệ tiêm chủng không đầy đủ, dù Việt Nam đã thanh toán bệnh bại liệt từ năm 2000.
Thông tin trên được Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) cho biết tại cuộc họp phòng, chống dịch bệnh bại liệt tổ chức sáng nay 12.12.
WHO khuyến nghị Việt Nam cần nhanh chóng lấp khoảng trống miễn dịch với bệnh bại liệt
ẢNH: TN
Nhấn mạnh nguy cơ bại liệt xâm nhập Việt Nam, tại cuộc họp, ông Vũ Hương, chuyên gia tiêm chủng của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam, cho hay xét nghiệm xác định virus bại liệt tại Lào đã biến đổi 31 gen, tương đương với việc đã lưu hành khoảng 3 năm tại Lào.
Nơi phát hiện ca bệnh tại Lào chỉ cách Việt Nam khoảng 150 km. Ngoài ca bệnh 3 tuổi, Lào cũng ghi nhận 2 ca bệnh khác liên quan. Yếu tố dịch tễ cho thấy nguy cơ cao bệnh bại liệt xâm nhập Việt Nam do giao thương mở và khoảng hơn nửa triệu người/năm qua lại khu vực có liên quan dịch bệnh này.
Do đó, đại diện WHO khuyến cáo, Việt Nam cần khẩn cấp lấp khoảng trống miễn dịch bại liệt càng nhanh càng tốt, để cắt đường lây truyền.
WHO cho biết, vắc xin bại liệt đang gây dịch đã sẵn có tại Việt Nam. Vì thế, cần triển khai nhanh tiêm bù, tiêm vét vắc xin này cho trẻ trong tiêm chủng mở rộng. Đồng thời, giám sát tích cực, rà soát hàng tuần tất cả các ca bại liệt tại các bệnh viện.
Bại liệt "lưu hành âm thầm", kéo dài
Theo ông Hương, bệnh bại liệt đã có trong danh sách WHO công bố là y tế khẩn cấp toàn cầu từ năm 2014. Sau hơn 10 năm, bệnh này vẫn chưa thể rút khỏi danh sách bệnh dịch y tế khẩn cấp toàn cầu do tính chất phức tạp, khó khăn trong kiểm soát, nhất là với sự xuất hiện của virus bại liệt biến đổi.
Chuyên gia của WHO cho biết, tháng 10, Lào đã triển khai chiến dịch tiêm chủng đáp ứng nhanh cho toàn bộ trẻ dưới 5 tuổi tại tỉnh Savannakhet, nơi có các ca bệnh bại liệt. Lào đang lên kế hoạch triển khai chiến dịch tiêm chủng không chọn lọc toàn quốc tháng 2 và tháng 3.2026, đồng thời áp dụng các biện pháp ứng phó dịch theo phác đồ chuẩn của Sáng kiến toàn cầu về thanh toán bệnh bại liệt/GPEI.
Chuyên gia cũng lưu ý, để công bố hết dịch bại liệt, trung bình có thể cả năm, do các yêu cầu ngặt nghèo, lâu dài về giám sát ca bệnh.
Bệnh bại liệt có nguy cơ xâm nhập Việt Nam do có khoảng trống miễn dịch trong thực hiện chương trình tiêm chủng thường xuyên và giám sát bại liệt trong khu vực. Ca bại liệt đầu tiên tại Lào (có biến đổi gen với 31 nucleotide khác biệt) cho thấy thời gian "lưu hành âm thầm" kéo dài trong khu vực.
Bệnh dịch y tế khẩn cấp toàn cầu là tình trạng nguy hiểm nhất WHO tuyên bố, nhằm cảnh báo và điều phối phản ứng quốc tế với các sự kiện y tế có khả năng lây lan, đòi hỏi hành động phối hợp để kiểm soát, như từng áp dụng với Covid-19, Ebola, hoặc cúm A/H1N1.
