Gần đây, chủ đề "người phụ nữ phát hiện aflatoxin trong dạ dày sau 5 năm sử dụng đũa" đã trở thành chủ đề nóng hổi. Ngày 28/7, một chương trình của Đài Phát thanh và Truyền hình Hà Nam đưa tin một phụ nữ 60 tuổi ở Trịnh Châu, tỉnh Hà Nam (Trung Quốc), đã đến bệnh viện vì nôn mửa và tiêu chảy.
Các bác sĩ phát hiện aflatoxin trong dạ dày của bà. Sau khi hỏi thăm, bác sĩ phát hiện bà rất tiết kiệm và đã sử dụng một đôi đũa trong 5 năm mà không thay mới. Các bác sĩ nghi ngờ đây chính là nguyên nhân dẫn tới tình trạng của bà. Aflatoxin là một chất gây ung thư mạnh và đã được chứng minh là có tác dụng gây ung thư ở người.
Sự việc này gióng lên một hồi chuông về việc tiết kiệm: Không phải lúc nào tiết kiệm cũng là tốt, có những thói quen tiết kiệm hoàn toàn có thể làm tăng nguy cơ ung thư. Hiểu được điều này, tôi đã nhanh chóng từ bỏ ngay 5 kiểu tiết kiệm trước đây để bảo vệ tính mạng của cả gia đình.
1. Tôi tiếc chiếc chảo chống dính bị hỏng nên không vứt đi
Trong cuộc sống, một số người lớn tuổi thường ngại vứt bỏ những chiếc chảo chống dính bị vỡ. Họ nghĩ rằng chiếc chảo vẫn còn tốt và thật đáng tiếc nếu chỉ vì lớp phủ chống dính bị hỏng mà vứt đi, vì vậy họ vẫn tiếp tục sử dụng. Tôi cũng đã từng như vậy nhưng giờ đây tôi đã thay đổi.
Chảo chống dính sở dĩ có khả năng chống dính là vì chúng sử dụng một lớp phủ gọi là polytetrafluoroethylene (PTFE) hoặc Teflon để lấp đầy các khe hở không bằng phẳng trên bề mặt, tạo ra một "lớp màng" mịn màng. Lớp phủ chống dính này là một loại nhựa tổng hợp thuộc nhóm PFAS (chất perfluoroalkyl và polyfluoroalkyl). Mặc dù vật liệu này có khả năng chịu nhiệt tốt, nhưng nó có thể bị trầy xước và vỡ theo thời gian do lão hóa hoặc ma sát với các vật cứng.
Năm 2023, một nghiên cứu được công bố trên eBioMedicine, một công ty con của The Lancet, cho thấy khi nồng độ perfluorooctane sulfonat tuyến tính (n-PFOS) trong PFAS tăng gấp đôi, tỷ lệ chẩn đoán ung thư tuyến giáp tăng 56% và tỷ lệ chẩn đoán u tuyến giáp dạng nhú cũng tăng 56%.
Khuyến nghị: Nếu lớp phủ của chảo chống dính hoặc nồi cơm điện của bạn bị hư hỏng rõ ràng, bạn không nên tiếp tục sử dụng. Đừng tiết kiệm tiền!
2. Tôi luôn ghét việc vứt bỏ đồ ăn thừa
Một số người rất tiết kiệm, thường cất đồ ăn thừa vào tủ lạnh và tiếp tục ăn vào ngày hôm sau hoặc ngày hôm sau nữa. Thỉnh thoảng ăn thì không sao, nhưng nếu ăn đồ ăn thừa trong thời gian dài, nó có thể gây ra vấn đề.
Năm 2024, theo tờ Fuyang Daily, một cặp vợ chồng ở Hàng Châu, Chiết Giang (Trung Quốc), đều được chẩn đoán mắc bệnh ung thư dạ dày. Một cuộc điều tra cho thấy cặp vợ chồng này đã rất tiết kiệm. Họ bảo quản lạnh bất kỳ thức ăn thừa nào từ một bữa ăn và tiếp tục với bữa ăn tiếp theo. Đôi khi, họ sẽ ăn một món ăn trong ba ngày. Bác sĩ điều trị giải thích rằng rau ngâm và thức ăn chứa hàm lượng nitrit cao. Nitrit dư thừa khi vào cơ thể sẽ kết hợp với amin, một sản phẩm phân hủy protein, trong miệng, dạ dày và ruột để tạo thành nitrosamine - một chất gây ung thư loại I có thể làm tăng nguy cơ ung thư thực quản, dạ dày và ruột.
Năm 2025, Zhong Nanshan, viện sĩ Viện Hàn lâm Kỹ thuật Trung Quốc, đã có bài giảng đầu tiên tại Đại học Quốc gia dành cho Người cao tuổi. Ông nói rằng: "Người cao tuổi thường tiết kiệm ở nhà. Nếu có nhiều thức ăn thừa không sạch sẽ hoặc không tươi, đừng cố ăn hết. Chúng chứa nhiều nitrit. Chính vì cái gọi là tiết kiệm này, họ có thể bị ung thư dạ dày".
Khuyến nghị: Khi nấu ăn, hãy cố gắng ước lượng khẩu phần và nấu vừa đủ lượng thức ăn bạn có thể ăn. Điều này sẽ đảm bảo bạn có những bữa ăn tươi ngon, nóng hổi với hương vị tuyệt vời nhất và cũng giúp tránh thức ăn thừa hiệu quả.
3. Tôi tắt máy hút mùi sớm để tiết kiệm điện
Khi chiên hoặc xào ở nhiệt độ cao, quá trình phân hủy chất béo và thực phẩm sẽ tạo ra một lượng lớn các hạt PM2.5 và các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (như acrolein và benzopyrene). Những chất này, khi hít phải, có thể gây viêm phổi. Tiếp xúc lâu dài với chúng cũng có thể gây tổn thương các tế bào hô hấp và làm tăng nguy cơ ung thư.
Nhiều người cho rằng nên tắt máy hút mùi ngay khi gần nấu xong, nếu không sẽ lãng phí điện. Thực tế, nên để máy hút mùi hoạt động một lúc sau khi nấu xong rồi mới tắt. Lý do là vì ngay cả sau khi tắt bếp, nhiệt lượng còn sót lại trong nồi, thìa và bếp vẫn tiếp tục làm bay hơi dầu mỡ và tạo ra một lượng khói dầu nhỏ, không ngừng ngay lập tức. Hơn nữa, quá trình đốt cháy khí gas cũng tạo ra một lượng nhỏ khí thải (như carbon monoxide, carbon dioxide và nitơ oxide).
Khuyến nghị: Để máy hút mùi hoạt động thêm một lúc nữa cũng có thể giúp đẩy khí thải ra ngoài.
4. Tôi giữ lại dầu từ thực phẩm chiên để nấu ăn
Trước đây, khi nấu nướng, tôi thường dùng rất nhiều dầu để chiên thức ăn. Để tránh lãng phí, một số người thường giữ lại dầu đã chiên và dùng lại để nấu ăn.
Tiến sĩ Yu Waning, thuộc Khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Nhân dân số 3 Thành Đô, tỉnh Tứ Xuyên (Trung Quốc), đã đăng một bài viết trên tờ Health Times, cho biết dầu dùng để chiên thực phẩm trông có vẻ bình thường, nhưng khi đun nóng ở nhiệt độ cao, nó sẽ sản sinh ra axit béo chuyển hóa và các sản phẩm oxy hóa dầu độc hại. Nếu tiếp tục sử dụng loại dầu này để nấu ở nhiệt độ cao, hàm lượng chất gây ung thư sẽ tăng mạnh.
"Dù bạn dùng phương pháp nấu nướng nào, hãy chỉ sử dụng dầu một lần", Yu Kang, giám đốc Khoa Dinh dưỡng Lâm sàng tại Bệnh viện Đại học Y khoa Liên hợp Bắc Kinh (Trung Quốc), phát biểu trong chương trình. Việc sử dụng dầu ăn nhiều lần cũng là điều cấm kỵ, vì nó tạo ra một lượng lớn peroxide, về mặt lý thuyết là có hại cho sức khỏe.
Khuyến nghị: Cố gắng hạn chế chiên rán càng nhiều càng tốt và không nên sử dụng dầu thừa sau khi chiên để nấu ăn.
