Ở Trung Quốc, nhiều phụ huynh mua đồng hồ thông minh cho con từ khi mới 5 tuổi để tiện liên lạc và theo dõi vị trí. Nhưng với trẻ em, đặc biệt là đồng hồ thương hiệu Little Genius (Xiaotiancai), thiết bị này lại trở thành cánh cửa bước vào một thế giới cạnh tranh khốc liệt, nơi mục tiêu chính là tích lũy càng nhiều “like” càng tốt.
Đồng hồ thông minh Little Genius được trưng bày tại một cửa hàng ở Thượng Hải. (Nguồn: Wency Chen)
Nền kinh tế ngầm của trẻ em
Little Genius đã biến mọi hoạt động của trẻ thành trò chơi tích điểm: Từ chơi bóng bàn đến đăng trạng thái. Càng nhiều điểm, trẻ càng lên cấp và có thể gửi nhiều “like” hơn cho bạn bè. Điều này tạo ra một hệ thống giao dịch xã hội: Bạn cho tôi “like”, tôi sẽ trả lại. Trẻ em thậm chí tìm bạn mới trên mạng xã hội Xiaohongshu để tăng số lượng “like” và giữ vị thế trong cộng đồng.
Áp lực cạnh tranh khiến nhiều trẻ tìm cách lách luật: Mua bot để tăng “like”, bán tài khoản cấp cao, hoặc thuê dịch vụ giữ tài khoản hoạt động khi đang ở lớp. Một nền kinh tế vi mô đã hình thành quanh Little Genius. Trên các nền tảng giao dịch, tài khoản có hàng trăm bạn và hàng trăm nghìn lượt like được bán với giá hàng trăm nhân dân tệ. Tuy nhiên, điều này cũng dẫn đến xung đột, bắt nạt và rủi ro lừa đảo.
Dịch vụ tăng like, quản lý tài khoản hay hiệu ứng đặc biệt cũng xuất hiện. Nhiều trẻ dành 4–6 giờ mỗi ngày để tích lũy lượt like, coi đó như trò chơi. Điều này ảnh hưởng đến học tập và hình thành thói quen thương mại hóa vị thế xã hội từ rất sớm. Thiết bị vốn để hỗ trợ nuôi dạy con cái nay vô tình trở thành công cụ thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp vị thành niên.
Sự tò mò, lựa chọn và áp lực tiêu dùng đang len lỏi vào tuổi thơ qua những thiết bị công nghệ. (Nguồn: Getty Images)
Lo ngại từ phụ huynh và chính quyền
Khi đồng hồ thông minh Little Genius ngày càng phổ biến, những thách thức về mặt pháp lý và quy định cũng tăng theo. Các sự cố liên quan đến vi phạm quyền riêng tư, nội dung không phù hợp và truy cập trái phép đã gây ra sự phẫn nộ trong các bậc phụ huynh và cơ quan chức năng.
Dữ liệu lịch sử cho thấy đồng hồ thông minh Little Genius thường xuyên gặp phải các lỗi an toàn. Năm 2024, một phụ huynh báo cáo rằng một đứa trẻ 10 tuổi đã nhận được hình ảnh khiêu dâm qua đồng hồ, được liên kết với các số điện thoại chưa đăng ký. Tương tự, một sự cố năm 2025 tại Trùng Khánh liên quan đến một người lạ làm người giám hộ mà không có sự đồng ý, làm lộ vị trí của đứa trẻ. Mỗi lần như vậy, Little Genius đều quy lỗi cho ứng dụng của bên thứ ba hoặc trục trặc kỹ thuật, hứa hẹn sẽ cải thiện việc kiểm tra.
Nhiều phụ huynh lo con mình bị nghiện màn hình nhỏ, còn chính quyền Trung Quốc cảnh báo nguy cơ trẻ bị lừa đảo hoặc rơi vào mối quan hệ nguy hiểm. Chính phủ đã bắt đầu soạn thảo tiêu chuẩn an toàn quốc gia cho đồng hồ trẻ em, nhằm hạn chế rủi ro về nghiện internet, nội dung không phù hợp và chi tiêu quá mức.
Theo luật pháp Trung Quốc, các sản phẩm dành cho trẻ vị thành niên phải ngăn ngừa chứng nghiện và tránh ảnh hưởng tiêu cực. Tuy nhiên, hệ thống like và cấp độ của đồng hồ thông minh Little Genius khuyến khích so sánh và sử dụng quá mức, có khả năng vi phạm các tiêu chuẩn này. Nếu bị phát hiện không tuân thủ, công ty có thể phải đối mặt với yêu cầu cải chính hoặc hạn chế kinh doanh.
Trẻ em Trung Quốc sử dụng đồng hồ thông minh Little Genius – thiết bị gây tranh cãi khi biến công cụ giao tiếp an toàn thành cuộc đua ‘like’ đầy áp lực xã hội. (Nguồn: Yuantrends)
Đồng hồ thông minh Little Genius đang ở ngã rẽ giữa thành công thương mại và trách nhiệm đạo đức. Từ một công cụ an toàn, nó đã trở thành nền tảng xã hội phức tạp, gây ra áp lực và rủi ro cho trẻ em. Để lấy lại niềm tin, sản phẩm cần tập trung vào mục đích cốt lõi: Bảo vệ và hỗ trợ giao tiếp, đồng thời tăng cường kiểm soát của phụ huynh, giảm yếu tố gây nghiện và tuân thủ chuẩn mực bảo vệ trẻ em.
Chỉ khi đặt sự an toàn và hạnh phúc của trẻ lên hàng đầu, Little Genius mới có thể duy trì vị thế bền vững trong tương lai. Sự phối hợp giữa phụ huynh, nhà sản xuất và cơ quan quản lý sẽ quyết định liệu Little Genius có trở thành công cụ bảo vệ trẻ em hay tiếp tục nuôi dưỡng áp lực xã hội.
