Thủ tướng Nhật Bản Takaichi. Ảnh: AP
Ngày 21/11, Đại sứ Trung Quốc tại Liên Hợp Quốc Phó Thông gửi thư tới Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres, cho rằng Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi đã có “hành vi vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế” và các chuẩn mực ngoại giao khi bà phát biểu rằng, một cuộc tấn công của Trung Quốc đại lục vào đảo Đài Loan có thể kích hoạt phản ứng quân sự từ Tokyo.
“Nếu Nhật Bản dám tìm cách can thiệp vũ trang vào tình hình eo biển Đài Loan, đó sẽ là hành động xâm lược. Trung Quốc sẽ kiên quyết thực thi quyền tự vệ theo Hiến chương Liên Hợp Quốc và luật pháp quốc tế, đồng thời kiên quyết bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ”, tuyên bố từ phái đoàn Trung Quốc tại Liên Hợp Quốc dẫn lời Đại sứ Phó Thông viết trong thư.
Bộ Ngoại giao Nhật Bản và Văn phòng Thủ tướng chưa đưa ra bình luận về bức thư của Đại sứ Phó Thông. Đây là lời chỉ trích mạnh nhất từ một quan chức cấp cao Trung Quốc nhằm vào Thủ tướng Takaichi, trong cuộc khủng hoảng quan hệ song phương nghiêm trọng nhất sau nhiều năm.
Bà Takaichi mới nhậm chức vào tháng trước. Bà đã từ bỏ cách nói mơ hồ lâu nay của Nhật Bản và Mỹ về vấn đề Đài Loan khi trả lời trong phiên chất vấn tại quốc hội ngày 7/11, rằng một cuộc tấn công của Trung Quốc đại lục vào Đài Loan - nơi chỉ nằm cách Nhật Bản hơn 100 km - có thể được coi là “tình huống đe dọa sự tồn vong của Nhật Bản”. Điều này cho phép Thủ tướng Nhật triển khai lực lượng quân sự của quốc gia để can thiệp.
Phát biểu của bà Takaichi đã châm ngòi hàng loạt phản ứng mạnh mẽ từ Trung Quốc, không chỉ dừng lại trong khuôn khổ ngoại giao. Trung Quốc cho rằng quan hệ hợp tác thương mại song phương đã bị “tổn hại nghiêm trọng”, đồng thời huỷ các hoạt động nghệ thuật và giao lưu.
Trong bức thư, Đại sứ Phó Thông kêu gọi Nhật Bản “ngừng các hành động khiêu khích, không vượt lằn ranh và rút lại những phát ngôn sai trái”, mà theo ông là “thách thức công khai lợi ích cốt lõi của Trung Quốc”.
Trung Quốc – thành viên thường trực Hội đồng Bảo an - nhiều lần nhấn mạnh hai tuyên bố hậu chiến gồm Tuyên bố Potsdam và Tuyên bố Cairo, trong đó nêu rằng Đài Loan và các lãnh thổ mà Nhật chiếm đóng trong Thế chiến 2 sẽ được trả lại cho Trung Quốc.
Hai tuyên bố này là cơ sở cho lập luận pháp lý của Trung Quốc về chủ quyền đối với đảo Đài Loan.
