Trung Quốc giữ vai trò thống lĩnh trong sản xuất đất hiếm. Đây là nhóm khoáng sản quan trọng với chuỗi cung ứng của hầu hết các công nghệ hiện đại. Quyền tiếp cận của doanh nghiệp phương Tây đối với nguồn khoáng sản này từng là vấn đề căng thẳng trong cuộc chiến thương mại giữa hai cường quốc Mỹ - Trung. Giờ đây, Bắc Kinh muốn tăng cường quan hệ với các quốc gia giàu tài nguyên để củng cố vị thế.
Trong bài phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh G20 tổ chức tại Nam Phi, Thủ tướng Lý Cường - quan chức cấp cao thứ hai của Trung Quốc sau Chủ tịch Tập Cận Bình - công bố sáng kiến hợp tác kinh tế và thương mại quốc tế về khoáng sản xanh.
Ít nhất 19 quốc gia sẽ tham gia liên minh, gồm Campuchia, Nigeria, Myanmar và Zimbabwe, cùng Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên Hợp Quốc.
Thủ tướng Lý Cường hoan nghênh “sự tham gia tích cực của tất cả các bên”. Song, ông không nêu con số cụ thể khác về sáng kiến. Trong khi đó, Mỹ cũng đang xây dựng các liên minh riêng để bảo đảm chuỗi cung ứng khoáng sản chiến lược nhằm cạnh tranh với Trung Quốc.
Ông Lý cho biết Bắc Kinh ủng hộ việc “phân bổ lợi ích” trong chuỗi cung ứng đất hiếm và “bảo vệ tốt hơn lợi ích của các nước đang phát triển, đồng thời sử dụng thận trọng cho mục đích quân sự và các mục đích khác để ngăn ngừa rủi ro an ninh”.
Trong cuộc chiến thương mại, Bắc Kinh đã đối đầu với Washington bằng việc áp dụng giấy phép xuất khẩu và các tiêu chuẩn kiểm soát nghiêm ngặt đối với đất hiếm.
Mỹ cho rằng trong thỏa thuận gần đây, Bắc Kinh đã đồng ý cấp giấy phép chung cho phép doanh nghiệp tự do nhập khẩu đất hiếm. Hai bên vẫn đang đàm phán các chi tiết.
Ông Lý không giải thích sáng kiến khoáng sản xanh sẽ được triển khai ra sao trên thực tế. Bộ Thương mại Trung Quốc phát hành một tài liệu kèm theo nhưng thông tin còn hạn chế. Tài liệu cho biết việc phát triển ngành khoáng sản chiến lược phải tuân thủ quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).
Trong bài viết của ông Hu Jun - nhà lãnh đạo viện nghiên cứu thuộc Bộ Sinh thái và Môi trường Trung Quốc – được đăng trên tờ Study Times, ông cho biết những năm gần đây Chủ tịch Tập nhiều lần đề xuất hợp tác quốc tế về khoáng sản xanh gồm lithium, than chì và đất hiếm tại các hội nghị quốc tế.
Ông Hu viết: “Mỹ và các nước phương Tây đang tìm cách tái định hình chuỗi cung ứng khoáng sản xanh toàn cầu để kiềm chế nhập khẩu tài nguyên của Trung Quốc”. Các liên minh khoáng sản của phương Tây đã mở rộng sang nhiều nước châu Phi như Zambia và Angola.
Khi cạnh tranh giữa các cường quốc gia tăng, Trung Quốc cần thúc đẩy hợp tác quốc tế về khoáng sản xanh. Đặc biệt, Trung Quốc nên mở rộng hợp tác với các nước đang phát triển.
Ông Hu cho biết trữ lượng khoáng sản thượng nguồn nội địa Trung Quốc như coban, nicken, đồng và mangan của chiếm chưa tới 5% tổng trữ lượng toàn cầu. Điều này buộc Trung Quốc phải phụ thuộc vào nhập khẩu để đáp ứng nhu cầu.
Theo FT
