Cuối năm cũng là thời điểm mà sự tổng kết - những điều thú vị, ấn tượng của năm được nhiều người quan tâm hơn bao giờ hết.
Và năm 2025 vừa trải qua - đâu là từ của năm? Một thắc mắc được nhiều người tò mò, và kết quả đã có vào hôm nay 1/12. Nhà xuất bản Đại học Oxford đã công bố "Rage bait" - chính là "từ của năm 2025". Từ của năm theo lựa chọn của Oxford có thể là một từ hoặc cụm từ đơn lẻ, mà các nhà từ điển học coi là một đơn vị nghĩa duy nhất.
"Rage bait" - là từ của năm 2025.
Vậy rage bait có nghĩa là gì và tại sao đây chính là từ khóa của năm?
Theo Nhà xuất bản Đại học Oxford, "Rage bait" (mồi nhử kích động thịnh nộ) là từ ghép của các từ rage - nghĩa là "cơn giận dữ bùng phát dữ dội" và bait - nghĩa là "miếng mồi ngon lành, hấp dẫn". Hay hiểu một cách đơn giản hơn là những nội dung được tạo ra cố ý để kích hoạt sự giận dữ, đưa người xem vào thế tranh cãi, chia phe hoặc phản ứng mạnh trên mạng xã hội.
Từ điển Oxford định nghĩa danh từ này là mô tả những nội dung trực tuyến "được thiết kế có chủ đích để khơi dậy sự tức giận hoặc phẫn nộ bằng cách gây khó chịu, khiêu khích hoặc xúc phạm, thường được đăng tải nhằm tăng lưu lượng truy cập hoặc mức độ tương tác với một trang web hoặc tài khoản mạng xã hội cụ thể."
Thuật ngữ “rage bait” lần đầu xuất hiện trên Usenet vào năm 2002, dùng để mô tả phản ứng của một tài xế khi bị xe khác bật đèn xin vượt - mở ra khái niệm cố ý kích động người khác. Sau đó, từ này dần trở thành tiếng lóng trên Internet để chỉ những bài đăng viral, thường được dùng khi phê bình cả hệ sinh thái nội dung góp phần định hình những gì xuất hiện trên mạng, từ nền tảng, nhà sáng tạo cho đến xu hướng lan truyền.
"Rage bait" là cách gọi những nội dung được tạo ra cố ý để kích hoạt sự giận dữ, đẩy người xem vào tranh cãi, chia phe hoặc phản ứng mạnh. Ảnh minh họa.
Trong danh sách đề cử trước đó, "Rage bait" cạnh tranh cùng hai thuật ngữ khác là "Aura farming" (nuôi dưỡng hào quang) và "Biohack" (nỗ lực cải thiện hoặc tối ưu hóa hiệu suất thể chất hoặc tinh thần, sức khỏe). Cả ba đều phản ánh xu hướng của năm: sự ám ảnh về hình ảnh cá nhân, sức khỏe và tác động của môi trường số. Cuộc bình chọn diễn ra trong hai ngày với hơn 30.000 người tham gia. Và cuối cùng, "Rage bait" được chọn là từ của năm 2025 -
Tần suất sử dụng cụm từ này đã tăng gấp ba lần chỉ trong 12 tháng qua. Khi số lượt sử dụng cụm từ này tăng đột biến, Oxford cho rằng điều đó cho thấy con người đang ngày càng nhận thức rõ hơn về các hình thức thao túng tâm lý nhắm vào người dùng internet, đặc biệt trong bối cảnh năm 2025 chứng kiến sự bùng nổ của tin giả và những chiêu trò lừa đảo tinh vi.
Khi truyền thông liên tục xoay quanh các vấn đề về xã hội, tranh luận về kiểm soát nội dung trực tuyến và mối lo về sức khỏe số, các chuyên gia nhận thấy “Rage bait” (nội dung khơi gợi phẫn nộ) đã thay đổi cách hoạt động. Nó phản ánh rõ hơn một sự dịch chuyển sâu sắc trong cách chúng ta nói về sự chú ý, cả việc chúng ta dành sự chú ý cho điều gì lẫn cách người khác tìm kiếm nó, cũng như những câu hỏi về tương tác và đạo đức trên môi trường mạng. Kể từ đó, “Rage bait” được dùng như cách gọi tắt cho những dạng nội dung cố tình khơi gợi sự tức giận bằng cách gây ức chế, xúc phạm hoặc tạo ra chia rẽ.
Từ này đã tăng gấp ba lần về mức độ sử dụng trong 12 tháng qua.
Khi nói về từ khóa chiến thắng năm nay, ông Casper Grathwohl - Chủ tịch Oxford Languages chia sẻ:
“Trong bối cảnh công nghệ và trí tuệ nhân tạo ngày càng len sâu vào đời sống hằng ngày, từ những người nổi tiếng do AI tạo ra, các influencer ảo cho đến bạn đồng hành kỹ thuật số hay nền tảng hẹn hò - không thể phủ nhận rằng năm 2025 được định hình bởi câu hỏi: Rốt cuộc chúng ta là ai, cả trong và ngoài môi trường trực tuyến.
Việc tồn tại khái niệm Rage bait và việc nó tăng tần suất sử dụng một cách đột biến cho thấy chúng ta đang ngày càng ý thức hơn về những chiến thuật thao túng mà bản thân rất dễ bị cuốn vào trên mạng. Trước đây, Internet chủ yếu tìm cách thu hút người dùng bằng sự tò mò để đổi lấy lượt nhấp. Nhưng giờ đây, chúng ta chứng kiến sự dịch chuyển rõ rệt: Internet chi phối cảm xúc và phản ứng của con người nhiều hơn bao giờ hết. Đây dường như là bước đi tất yếu trong cuộc đối thoại không ngừng về ý nghĩa của việc 'làm người' trong một thế giới bị dẫn dắt bởi công nghệ và về những thái cực trong văn hóa trực tuyến.
Nếu lựa chọn của năm ngoái - Brain rot - phản ánh sự kiệt quệ tinh thần vì cuộn xem vô tận, thì Rage bait cho thấy rõ kiểu nội dung được tạo ra có chủ đích để châm ngòi phẫn nộ và gia tăng lượt tương tác. Hai khái niệm này kết nối với nhau thành một vòng xoáy: sự phẫn nộ kéo tương tác, thuật toán khuếch đại nó, và việc tiếp xúc liên tục khiến chúng ta mệt mỏi về tinh thần. Những từ này không chỉ mô tả xu hướng mà chúng còn hé lộ cách các nền tảng số đang tái định hình suy nghĩ và hành vi của chúng ta".
Nguồn: Nhà xuất bản Đại học Oxford.
