Gần đây, một chủ đề gây tranh cãi sôi nổi trên mạng xã hội là việc nhiều quán cà phê lớn dán biển cấm cắm sạc tại một số chi nhánh. Cùng với đó, quan điểm “bỏ 35 nghìn mua một ly cà phê thì đòi hỏi gì nhiều” được đưa ra để biện minh cho chính sách này.
Thậm chí, có ý kiến so sánh: “Nếu bạn từng đi làm văn phòng, có bao giờ bạn hỏi công ty rằng, chỉ trả 35 nghìn mà được một bàn riêng, điều hòa, wifi mạnh chưa?”.
Thoạt nghe, lập luận này có vẻ hợp lý, nhưng nếu nhìn sâu hơn, vấn đề không chỉ nằm ở giá tiền mà ở ranh giới giữa kỳ vọng của khách hàng và cách quản lý của quán. Chúng ta cần nhìn nhận rằng đây không chỉ là chuyện tiền bạc, mà còn là câu chuyện về giao kèo ngầm giữa quán và khách, cũng như sự cần thiết của sự minh bạch trong quản lý.
Không phải là chuyện giá cả mà là định vị hình ảnh
Nhiều chuỗi cà phê lớn hiện nay không chỉ bán đồ uống mà còn định vị mình là “không gian làm việc mở”. Các chiến dịch quảng cáo trên mạng xã hội thường nhấn mạnh: “Không gian lý tưởng để học tập - làm việc”, “Cafe cho người yêu sáng tạo”, hay “Work from cafe, why not?”. Những thông điệp này nhắm đến đối tượng sinh viên, freelancer, và dân văn phòng muốn tìm một nơi “đổi gió” để làm việc hiệu quả hơn.
Trong bối cảnh đó, nhu cầu sử dụng ổ điện để cắm laptop không phải là một đòi hỏi xa xỉ, mà là một phần của trải nghiệm mà quán đã quảng bá. Khi trả 35 nghìn cho một ly cà phê, khách hàng không chỉ mua đồ uống, mà còn mua không gian thoáng mát, yên tĩnh, điều hòa, wifi, và đôi khi là vài tiếng làm việc hiệu quả. Đây là một “combo tiện ích” mà quán đã ngầm cam kết cung cấp thông qua cách họ truyền thông và xây dựng thương hiệu.
Thói quen tiêu dùng tại quán cà phê hiện nay đã hình thành một giao kèo ngầm: khách hàng trả tiền không chỉ cho ly cà phê, mà còn cho quyền sử dụng không gian và các tiện ích đi kèm. Ổ điện, wifi, hay chỗ ngồi thoải mái không phải là “quà tặng” mà quán ban phát, mà là một phần của trải nghiệm mà khách hàng kỳ vọng.
Khi quán tự định vị mình là nơi lý tưởng để làm việc, việc cung cấp ổ điện trở thành điều hiển nhiên, tương tự như việc cung cấp wifi miễn phí hay điều hòa mát mẻ.
Cách đánh tráo khái niệm trong câu hỏi: “35k thì đòi hỏi gì?”
Câu nói “35 nghìn mà đòi hỏi nhiều thứ thì không hợp lý” thực chất là một cách đánh tráo khái niệm giữa giá cả và chi phí vận hành.
Một số ý kiến thậm chí so sánh quán cà phê với văn phòng, cho rằng: “Nếu bạn từng đi làm văn phòng, có bao giờ bạn hỏi công ty rằng, chỉ trả 35 nghìn mà được một bàn riêng, điều hòa, wifi mạnh chưa?”.
Lập luận này thoạt nhìn có vẻ hay ho nhưng thực tế lại khập khiễng.
Văn phòng là nơi làm việc chính thức, được thiết kế để phục vụ công việc với cơ sở vật chất do công ty cung cấp nhằm hỗ trợ nhân viên. Nhân viên không trả tiền trực tiếp cho những tiện ích này, mà chúng là một phần của môi trường làm việc. Trong khi đó, quán cà phê là không gian kinh doanh dịch vụ, nơi khách hàng trả tiền để nhận trải nghiệm bao gồm đồ uống, không gian, và tiện ích như ổ điện hay wifi. Giá 35 nghìn không chỉ là giá của ly cà phê, mà là giá niêm yết cho toàn bộ trải nghiệm mà quán quảng bá.
Câu hỏi đúng hơn phải là: “Vậy bao nhiêu tiền thì được cắm sạc?”.
Câu hỏi này làm rõ bản chất vấn đề: Không phải chuyện tiền bạc, mà là cách quán thiết lập ranh giới với khách hàng. Nếu quán quy định rõ ràng từ đầu, như “ổ điện chỉ dành cho khách ngồi khu vực VIP” hoặc “chỉ được cắm sạc tối đa 1 tiếng”, thì đó là cách quản lý minh bạch và công bằng. Ngược lại, việc cấm cắm sạc hoàn toàn không chỉ phá vỡ giao kèo ngầm mà còn tạo cảm giác rằng quán đang xem khách hàng như những người “lợi dụng” tiện ích.
Việc dán biển “cấm cắm sạc” có thể được xem là một phản ứng thái quá, đặc biệt khi nó không đi kèm với một lời giải thích hợp lý hay chính sách thay thế. Nếu trước đây, sử dụng ổ điện là một phần của trải nghiệm, thì việc cấm đột ngột khiến khách hàng cảm thấy bị tước đi một quyền lợi vốn có.
Điều này không chỉ làm mất đi sự thoải mái mà còn tạo ra định kiến rằng khách hàng đang “được voi đòi tiên”, dù họ chỉ đang kỳ vọng những gì quán từng hứa hẹn qua cách quảng bá.
Khách hàng không phải “được voi đòi tiên”; họ chỉ đang tận dụng những gì quán đã quảng cáo
Không ai cho rằng việc ngồi cả ngày tại quán cà phê chỉ với một ly nước là điều nên khuyến khích. Tuy nhiên, phản ứng gay gắt với hành vi “cắm sạc” mà không đặt nó trong bối cảnh thói quen tiêu dùng hiện nay dễ tạo ra định kiến ngược. Khách hàng không đòi hỏi quá nhiều khi muốn sử dụng ổ điện; họ chỉ đang tận dụng những gì quán đã quảng bá.
Thay vì cấm đoán, các quán cà phê cần thiết lập lại ranh giới mới một cách minh bạch. Ví dụ, quán có thể giới hạn số lượng ổ điện, tính phí sử dụng thêm, hoặc quy định thời gian cắm sạc. Những chính sách này không chỉ giúp quản lý chi phí mà còn duy trì sự thoải mái cho khách hàng.
Sự linh hoạt trong quản lý cũng là yếu tố then chốt. Một quán cà phê có thể thử nghiệm các mô hình như khu vực dành riêng cho khách làm việc lâu dài với chi phí cao hơn, hoặc cung cấp “gói làm việc” bao gồm đồ uống và quyền sử dụng ổ điện trong một khoảng thời gian nhất định. Những giải pháp này không chỉ giúp quán kiểm soát chi phí mà còn đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng, từ những người chỉ muốn uống cà phê đến những người cần không gian làm việc.
Câu chuyện “bỏ 35 nghìn mua cà phê nhưng không được cắm sạc” không chỉ là vấn đề giá cả, mà là sự xung đột giữa kỳ vọng của khách hàng và cách quản lý của quán.
Khi quán cà phê tự định vị mình là không gian làm việc mở, họ cần đáp ứng những tiện ích đi kèm, bao gồm cả ổ điện. So sánh quán cà phê với văn phòng là không hợp lý, vì bản chất và mục đích của hai không gian này hoàn toàn khác nhau.
Thay vì cấm đoán, các quán cần minh bạch trong chính sách và linh hoạt trong quản lý để duy trì giao kèo ngầm với khách hàng. Chỉ khi đó, cả quán và khách mới có thể thoải mái trong vai trò của mình, và tranh cãi này mới thực sự chấm dứt.
