Mạng lưới phòng không nhiều lớp
Iran đã phát triển một hệ thống phòng không nhiều lớp, có thể đối phó với các mối đe dọa ở nhiều độ cao và tầm bắn khác nhau, từ máy bay không người lái (UAV) bay thấp đến tên lửa đạn đạo.
Các hệ thống như Bavar-373, Khordad-15 và tên lửa dòng Sayyad giúp Iran có khả năng đánh chặn tầm trung và tầm xa.
Iran vận hành hệ thống phòng không Bavar-373 từ năm 2019. Ảnh: Fars Media.
Do bị cấm vận vũ khí và trừng phạt trong nhiều thập kỷ, Iran đã đầu tư mạnh vào sản xuất quốc phòng nội địa. Các hệ thống như Bavar-373 (được so sánh với S-300 của Nga) và Khordad-15 thể hiện sự tự chủ công nghệ, giảm phụ thuộc vào nguồn cung bên ngoài.
Hệ thống phòng không Khordad-15 của Iran chính thức được vận hành từ năm 2019. Ảnh: IRNA.
Iran từng bắn hạ UAV tàng hình của Mỹ (RQ-4 Global Hawk năm 2019 bằng hệ thống Khordad-3), cho thấy khả năng phát hiện và tiêu diệt mục tiêu là vũ khí, khí tài hiện đại.
Iran đã triển khai một mạng lưới radar cố định và di động, cùng với các đơn vị tác chiến điện tử hỗ trợ phòng không. Hệ thống chỉ huy - kiểm soát tập trung giúp phối hợp hiệu quả giữa các hệ thống và tăng khả năng cảnh báo sớm.
Một hệ thống phòng không Khordad-15 của Iran. Nguồn: Wikipedia.
|
Các hệ thống tên lửa phòng không được bố trí xung quanh những khu vực quan trọng như thủ đô Tehran, cơ sở hạt nhân, hạ tầng dầu khí và căn cứ quân sự. |
Tụt hậu về công nghệ
Dù có tiến bộ, nhưng các hệ thống của Iran vẫn “dưới cơ” vũ khí phương Tây và Nga về độ nhạy radar, tầm bắn, tốc độ theo dõi và khả năng chống nhiễu. Ví dụ, Bavar-373 thường được so sánh với S-300, nhưng vẫn kém xa S-400 hay Patriot PAC-3.
Trong khi đó, Iran chưa có nhiều kinh nghiệm thực chiến với các mối đe dọa hiện đại như máy bay tiêm kích tàng hình (F-35), tên lửa hành trình hoặc các đợt tấn công đa hướng, có thể làm quá tải hệ thống phòng không.
Iran vẫn còn sử dụng nhiều hệ thống cũ như Hawk (MIM-23), S-200 và các hệ thống SA của Liên Xô, hiện đã lỗi thời và dễ bị gây nhiễu, dễ bị tiêu diệt trong các chiến dịch chế áp phòng không.
Các hệ thống Iran có thể dễ bị tấn công mạng, gây nhiễu và đánh lừa bằng điện tử, đặc biệt trước những đối thủ công nghệ cao như Israel, Mỹ…
Máy bay tiêm kích tàng hình F-35 của Không quân Israel. Ảnh: IDF.
Ưu nhược điểm hệ thống phòng không Iran:
|
Khía cạnh |
Ưu điểm |
Nhược điểm |
|
Đa dạng hệ thống |
Phòng không nhiều lớp (từ tầm ngắn đến tầm xa) |
Chất lượng và khả năng tích hợp của hệ thống cũ còn hạn chế |
|
Công nghệ |
Tự lực phát triển trong nước do bị cấm vận |
Kém hơn so với công nghệ tiên tiến của phương Tây/Nga |
|
Hiệu quả thực chiến |
Từng bắn hạ UAV hiện đại trong thực tế |
Chưa kiểm chứng trước tiêm kích tàng hình, tên lửa hành trình |
|
Triển khai phòng thủ |
Bảo vệ tốt các khu vực chiến lược |
Khó kiểm soát toàn bộ lãnh thổ rộng và địa hình phức tạp |
|
Hỗ trợ kỹ thuật |
Có hệ thống radar và chỉ huy tích hợp |
Dễ bị tấn công điện tử và mạng từ đối thủ công nghệ cao |
