Theo PGS.TS Nguyễn Xuân Ninh, Viện Y học Ứng dụng Việt Nam, tủ lạnh trở thành vật dụng không thể thiếu trong mỗi gia đình, nhất là khi nhu cầu tích trữ thực phẩm ngày càng lớn. Nhờ môi trường lạnh và kín, thực phẩm được giữ tươi lâu hơn, đồ ăn khó hỏng hơn và đồ uống luôn mát. Tuy nhiên, chính sự yên tâm quá mức này lại khiến tủ lạnh trở thành “ổ” tiềm ẩn vi khuẩn, đặc biệt khi người dùng bảo quản sai cách.
PGS Ninh cho biết nhiều trường hợp rối loạn tiêu hóa, thậm chí phải nhập viện cấp cứu, bắt nguồn từ thực phẩm nhiễm khuẩn trong tủ lạnh. Đáng lo ngại nhất là listeria – loại vi khuẩn có thể sống tới một năm ở -20°C, âm thầm sinh sôi dù môi trường lạnh.
Khi xâm nhập vào đường ruột, listeria có thể gây ngộ độc, viêm màng não , tổn thương hệ thần kinh trung ương và dẫn tới hôn mê, tử vong; tỷ lệ tử vong ghi nhận 20-30%.
Tủ lạnh giúp bảo quản thực phẩm nhưng chỉ trong thời gian nhất định. (Ảnh minh hoạ)
Listeria có khả năng chịu lạnh và áp suất cao nhưng bị tiêu diệt khi nấu chín, vì vậy con đường lây nhiễm chủ yếu đến từ thói quen bảo quản thiếu an toàn. Vi khuẩn này có thể xuất hiện trong nhiều loại thực phẩm như thịt, đặc biệt thịt bò, trứng, hải sản, sữa hay dầu. Một tủ lạnh có mức nhiễm listeria vượt 10% được xem là mối nguy nghiêm trọng với sức khỏe.
Chuyên gia cho biết nhiều gia đình đang vô tình tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh sôi từ những thói quen tưởng vô hại. Phổ biến nhất là để thức ăn thừa ngoài bàn 2-3 giờ rồi mới cất vào tủ lạnh. Thời gian này đủ để vi khuẩn phát triển mạnh, khi đưa vào ngăn mát, nguy cơ nhiễm khuẩn càng tăng.
Một thói quen sai lầm khác là đặt nguyên nồi, tô hoặc xoong thức ăn vào tủ lạnh, sau đó lại mang ra hâm nóng và dùng tiếp. Cách bảo quản này dễ gây nhiễm khuẩn chéo giữa thực phẩm, khiến món ăn nhanh hỏng và làm tăng nguy cơ ngộ độc.
Nhiều người còn cất thịt cá mua ở chợ vào tủ lạnh mà không sơ chế hoặc rửa sạch. Vi khuẩn bám trên bề mặt thực phẩm có thể lây sang các món khác, biến tủ lạnh thành nguồn lây nhiễm thay vì nơi bảo quản an toàn.
Tình trạng nhồi nhét tủ lạnh cũng khiến hơi lạnh không thể lưu thông, nhiệt độ không ổn định, làm giảm hiệu quả bảo quản. Thực phẩm chất đầy khiến người dùng khó theo dõi đồ để lâu, hư hỏng, tạo môi trường lý tưởng cho vi khuẩn và nấm mốc phát triển.
Bên cạnh đó, việc để lẫn đồ sống – chín, bảo quản thực phẩm quá lâu và ít vệ sinh tủ lạnh là những sai lầm phổ biến ở nhiều gia đình Việt. Trong khi đó, chỉ cần sắp xếp gọn gàng, làm sạch định kỳ và bảo quản đúng cách, tủ lạnh mới thực sự phát huy vai trò là thiết bị bảo vệ sức khỏe.
