Tôi năm nay đã ngoài bốn mươi, làm mẹ của một cậu con trai vừa bước qua kỳ thi đại học. Năm nay con đỗ vào một trường hạng trung ở Hà Nội - không phải “top” đình đám nhưng cũng chẳng kém cỏi. Đối với gia đình tôi, đó là niềm vui lớn, bởi bao nhiêu năm đèn sách của con cuối cùng cũng gặt hái được kết quả. Nhưng niềm vui ấy lại trở thành cái cớ cho vợ chồng tôi cãi nhau cả tuần nay.
Chuyện bắt đầu từ mấy nhà hàng xóm. Hôm kia, gia đình bên cạnh có con đỗ Học viện Ngân hàng, mở tiệc linh đình tới mười mâm, cả ngõ rộn rã. Tôi nghe nói tối hôm đó còn có cả màn bắn pháo hoa, tiếng nổ đì đùng kéo dài. Mấy bà hàng xóm vừa trầm trồ vừa nửa đùa nửa thật: “Nhà mình có con đỗ đại học cũng phải làm thế chứ, không kém cạnh làng trên xóm dưới”.
Tuần trước, sát ngày con trai nhập học, tôi bàn với chồng: “Mình làm ba mâm cơm thôi anh ạ. Thắp hương báo cáo ông bà tổ tiên, rồi mời hai bên nội ngoại thân thiết. Vừa ấm cúng, vừa tiết kiệm. Con còn bao khoản chi phí sắp tới”. Tôi nghĩ đơn giản thế thôi, vừa hợp tình hợp lý.
Nào ngờ chồng tôi cau mày: “Không được! Đã khao con đỗ đại học là phải làm to. Không thì thiên hạ cười cho. Bên nhà ông Bảy làm mười mâm, mình ít nhất cũng phải làm năm mâm. Đây là dịp để mình khoe con, đâu phải lúc tiết kiệm. Cả họ hàng đang chờ đấy!”.
Vợ chồng cãi nhau vì chuyện mở tiệc khao con đậu đại học
Tôi lặng người. Khoe con? Chỉ vì hàng xóm bắn pháo hoa mà mình cũng phải chạy theo? Tôi bảo: “Anh nhìn quanh mà xem, giờ ai chẳng đi học. Cùng lứa tuổi con, đếm mấy đứa ở nhà làm gì có. Ngày xưa đỗ đại học còn hiếm, bây giờ đỗ nhiều hơn trượt. Chuyện học đại học giờ không còn là thành tích quá đặc biệt để rình rang khoe khoang nữa. Làm gì cũng nên vừa phải, đừng phô trương”.
Nhưng chồng tôi vẫn gắt: “Anh làm thế không chỉ để khoe, mà để con vui, để họ hàng thấy mình có phúc, có con ngoan học giỏi”. Nghe thì có lý, nhưng tôi vẫn không đồng tình.
Tôi biết chồng thương con, muốn động viên, muốn thể hiện sự tự hào. Nhưng trong lòng tôi lại dấy lên một nỗi băn khoăn lớn hơn: Tấm bằng đại học giờ đâu còn là chiếc chìa khóa vạn năng như ngày trước. Ngoài xã hội, tôi đọc báo thấy không ít câu chuyện: sinh viên ra trường thất nghiệp, thậm chí có người đỗ thủ khoa vẫn long đong tìm việc. Các doanh nghiệp lại đang sa thải nhân sự hàng loạt. Đâu phải cứ học xong là đường đời trải đầy hoa.
Tôi không bi quan, chỉ muốn thực tế. Với tôi, việc con đỗ đại học là niềm vui, nhưng không phải thành tựu duy nhất hay tối thượng. Điều quan trọng hơn là quãng đường dài phía trước: Con sẽ học gì, rèn luyện ra sao, làm người thế nào. Tôi mong con sẽ không ngủ quên trên chiến thắng, không nghĩ rằng chỉ cần đỗ đại học là đủ.
Tôi muốn con biết trân trọng sức lao động, học cách tự lập, rèn luyện thể chất, trau dồi kỹ năng giao tiếp, học ứng xử với mọi người, biết giúp đỡ xã hội. Có như thế, dù con đi theo nghề gì, học ngành nào, vẫn có thể trở thành người tử tế, hữu ích. Đó mới là niềm tự hào lớn nhất của cha mẹ.
Thú thật, nhìn lại mình, tôi cũng chạnh lòng. Ngày xưa, khi tôi vào đại học, bố mẹ chỉ lặng lẽ nấu bữa cơm mừng, cả nhà quây quần. Vậy mà suốt đời tôi vẫn nhớ, vẫn thấy ấm áp. Đâu cần đến pháo hoa hay hàng chục mâm cỗ mới là trọn vẹn. Tình yêu thương và sự đồng hành của gia đình mới là thứ ở lại lâu bền.
Có thể chồng tôi chịu nhiều áp lực từ ánh nhìn họ hàng, từ những câu so sánh ngoài chợ, ngoài làng. “Nhà người ta làm to thế, mình làm bé lại bị chê”. Tâm lý ấy tôi hiểu. Nhưng tôi vẫn tin rằng, đã đến lúc chúng ta nên nhìn mọi chuyện bình tĩnh hơn. Đỗ đại học là một cột mốc, không phải đích đến.
Tôi nói với chồng: “Nếu thật sự muốn con vui, thay vì tiêu hàng chục triệu làm tiệc, mình để dành số tiền đó cho con đóng học phí, mua sách, thuê phòng trọ. Con sẽ cần nhiều hơn thế trên con đường phía trước”. Anh im lặng, chưa trả lời, nhưng tôi hy vọng anh sẽ hiểu.
Có thể nhiều người sẽ bảo tôi “ki bo”, “khó tính”. Nhưng tôi tin rằng sự tiết chế, biết đủ mới là cách yêu thương bền vững. Tiệc tùng rình rang chỉ vui một bữa, còn bài học về giá trị của tri thức, của sự cố gắng, mới theo con suốt đời.
Đến giờ, câu chuyện vẫn chưa có hồi kết. Chồng tôi chưa hoàn toàn xuôi, còn tôi vẫn giữ quan điểm. Nhưng tôi biết, dù chọn phương án nào, điều tôi luôn nhắc nhở con và cũng nhắc nhở chính mình là: Thành công không đo bằng mâm cỗ hay pháo hoa. Thành công là những ngày con bền bỉ học hỏi, sống tử tế và kiên cường trước sóng gió.
Nếu mai này con trưởng thành, có thể không giàu có, không chức tước, nhưng là một người biết lao động chân chính, biết yêu thương, biết đứng thẳng lưng giữa đời, thì đó mới là bữa tiệc lớn nhất mà chúng tôi - những bậc làm cha mẹ được dự. Và bữa tiệc ấy, chẳng cần pháo hoa, cũng sẽ sáng rực trong tim mỗi người.
**Bài viết theo ý kiến độc giả
