Đây là một trong những nội dung mới được nêu tại Nghị định 282/2025, quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong ba lĩnh vực: an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội và phòng, chống bạo lực gia đình, hiệu lực từ 15/12.
Trong 17 loại vi phạm hành chính về phòng, chống bạo lực gia đình, Điều 44 nêu 5 hành vi sẽ bị quy kết là bạo lực về kinh tế, có thể bị phạt 20-30 triệu đồng. Đó là: Chiếm đoạt tài sản chung của gia đình hoặc tài sản riêng của thành viên khác trong gia đình; Hủy hoại tài sản chung của gia đình hoặc tài sản riêng của thành viên khác trong gia đình nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự; Cưỡng ép thành viên gia đình lao động quá sức; Cưỡng ép thành viên gia đình đóng góp tài chính quá khả năng của họ; Kiểm soát tài sản, thu nhập của thành viên gia đình nhằm tạo tình trạng lệ thuộc về mặt vật chất, tinh thần hoặc các mặt khác.
Ngoài hình phạt tiền, Nghị định cũng buộc người vi phạm phải khắc phục lại tình trạng ban đầu với hành vi nêu tại điểm b, trừ trường hợp tài sản không thể khôi phục được tình trạng ban đầu.
Với các vi phạm tại điểm a, d và đ, người vi phạm sẽ phải trả lại tài sản do chiếm giữ trái phép; buộc nộp lại số tiền bằng trị giá tài sản có được do chiếm giữ trái phép đã bị tiêu thụ, tẩu tán, tiêu hủy trái quy định của pháp luật. Tiền và tài sản này sẽ được trả, nộp lại cho nạn nhân.
Mức phạt này tương đương với hiện hành song hành vi được quy định cụ thể hơn. (Xem quy định hiện hành)
Nghị định 282/2025 quy định mức phạt tiền tối đa trong lĩnh vực phòng, chống bạo lực gia đình với cá nhân là 30 triệu đồng, tổ chức là 60 triệu đồng. Trong 17 loại vi phạm hành chính thuộc lĩnh vực phòng chống bạo lực gia đình, chỉ có 5 loại hành vi có mức xử phạt cao nhất với cá nhân tới 30 triệu đồng, trong đó có hành vi bạo lực về kinh tế.
Mức phạt tối đa đến 30 triệu đồng cũng được áp dụng cho các hành vi bạo lực tình dục. Cụ thể, vợ/chồng cưỡng ép bạn đời của mình thực hiện hành vi quan hệ tình dục trái ý muốn, nhưng chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự, có thể bị phạt 20-30 triệu đồng. Việc cưỡng ép thành viên gia đình trình diễn hành vi khiêu dâm, cũng sẽ bị phạt tương tự.
Nhà chức trách sẽ áp dụng mức phạt tiền 10-120 triệu đồng với người có hành vi cưỡng ép thành viên gia đình nghe âm thanh, xem hình ảnh, đọc nội dung khiêu dâm.
Người vi phạm ngoài ra còn phải xin lỗi công khai tại nhà riêng, nơi làm việc, địa điểm khác hoặc trên phương tiện thông tin đại chúng (nếu bị hại có yêu cầu).
So với quy định hiện hành, mức phạt được giữ nguyên song đã nêu chi tiết hơn về các hành vi bị coi là bạo lực tình dục (Xem quy định hiện hành)
Không phụng dưỡng cha mẹ có thể bị phạt đến 10 triệu đồng
Tại điều 43 nêu mức phạt tiền 5-10 triệu đồng có thể được áp dụng cho các vi phạm liên quan chăm sóc, nuôi dưỡng, cấp dưỡng sau: Từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng giữa vợ và chồng sau khi ly hôn; Từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ nuôi dưỡng giữa anh, chị, em với nhau, giữa ông bà nội, ông bà ngoại và cháu theo quy định của pháp luật; Từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng, nuôi dưỡng cha, mẹ; nghĩa vụ cấp dưỡng, chăm sóc con sau khi ly hôn theo quy định của pháp luật.
Ngoài bị phạt tiền, người vi phạm cũng buộc phải thực hiện nghĩa vụ đóng góp, nuôi dưỡng.
Mức phạt 5-10 triệu đồng cũng được áp dụng với hành vi ngăn cản quyền thăm nom, chăm sóc giữa ông, bà và cháu; giữa vợ và chồng; giữa anh, chị, em với nhau; giữa cha, mẹ và con, trừ trường hợp cha mẹ bị hạn chế quyền thăm nom con theo quyết định của tòa án; bắt con học tập quá sức...
Việc cha mẹ, ông bà bỏ mặc không giáo dục con cháu đang trong độ tuổi trẻ em; hoặc bỏ mặc, không quan tâm; không nuôi dưỡng, không chăm sóc thành viên gia đình là phụ nữ mang thai, phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi, người khuyết tật, người già yếu, người cao tuổi, người không có khả năng tự chăm sóc cũng sẽ bị phạt 10-20 triệu đồng.
Mức phạt này bằng quy định hiện hành. Tuy nhiên đây cũng là lần đầu tiên có quy định về việc không "giáo dục thành viên gia đình là trẻ em" sẽ bị phạt hành chính.
Về thẩm quyền xử phạt trong lĩnh vực phòng chống bạo lực gia đình, chủ tịch UBND cấp xã, trưởng công an cấp xã được quyền phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền đến 15 triệu đồng; chiến sĩ công an được phạt cảnh cáo và phạt tiền đến 3 triệu đồng; giám đốc công an cấp tỉnh được phạt tiền đến 30 triệu đồng.
Thống kê năm 2023 cho thấy, Việt Nam có hơn 3.100 hộ gia đình xảy ra bạo lực, tương đương 3.240 vụ. Trong đó các loại hình bạo lực phổ biến là thể xác, tinh thần với hơn 1.900 vụ, sau đó đến bạo lực về kinh tế, tình dục.
Còn theo thống kê của TAND Tối cao, từ 1/7/2023 đến tháng 4/2025, có hơn 405.000 vụ bạo lực gia đình bị đưa ra xét xử; gần 342.000 vụ ly hôn có nguyên nhân từ bạo lực, chiếm tới 92,7% tổng số vụ ly hôn.
