Sex Education là một bộ phim ăn khách của Netflix. Xem bộ phim này, tôi không chỉ lượm nhặt được nhiều mẹo dạy con mà còn chiêm nghiệm được nhiều bài học về cách ứng xử. Nhưng đây là lần đầu tiên, xem phim Sex Education lại khiến tôi hiểu thêm về mẹ mình. Hóa ra bấy lâu nay, tôi chỉ biết đổ lỗi cho mẹ. Tôi thường trách mẹ là người phụ nữ nhu nhược, không biết bảo vệ con cái, không biết bảo vệ bản thân. Tôi không hề nghĩ rằng mẹ tôi đã khổ tâm biết bao nhiêu để giữ cho chúng tôi một gia đình đủ cả bố và mẹ.
Những nhân vật trong phim Sex Education.
Xem phim Sex Education khiến tôi bật khóc khi nghĩ về mẹ
Tôi sinh ra trong một gia đình có bố là một người đàn ông khá gia trưởng. Ông thường nói theo kiểu mệnh lệnh nhiều hơn là chia sẻ. Ông quyết định mọi thứ trong gia đình, từ những điều nhỏ nhặt nhất. Đến việc chúng tôi học gì, làm gì, cũng do ông quyết định. Mỗi lần chị em tôi có ý kiến khác, ông sẽ gạt phăng đi. Còn mẹ tôi thường sẽ chỉ im lặng.
Nhiều lần, trước những yêu cầu có phần quá khắt khe và vô lý của bố, mẹ tôi cũng cố gắng can thiệp. Nhưng cách phản kháng của bà vô cùng yếu ớt và cuối cùng chẳng thay đổi được điều gì.
Chị em tôi càng lớn, mâu thuẫn giữa bố và chúng tôi càng nhiều do bất đồng quan điểm. Còn mẹ tôi vẫn luôn như vậy, vẫn lặng lẽ cho tới cùng. Tôi từng giận mẹ, cũng từng trách mẹ rất nhiều lần. Tôi nói mẹ là người phụ nữ nhu nhược, vì thế bố tôi mới áp đặt chúng tôi đến như vậy.
Thế rồi chị em tôi cũng lớn lên, cũng lập gia đình và không còn sống cùng bố mẹ. Ở nhà, chỉ còn mẹ với bố tôi. Bố tôi vẫn vậy, vẫn gia trưởng. Còn mẹ tôi, vẫn im lặng như một cái bóng trong nhà. Cho tới khi xem phim Sex Education, tôi thấy mẹ tôi trong nhân vật Maureen Groff, mẹ của Adam Groff. Bà ấy cũng như mẹ tôi, yếu ớt phản kháng lại người chồng gia trưởng.
Nhân vật Maureen Groff và Adam Groff trong phim Sex Education.
Trong phim, Maureen Groff là một nhân vật ít thoại, luôn xuất hiện lặng lẽ. Bà âm thầm chịu đựng cuộc hôn nhân không hạnh phúc. Bà thường xuyên bị coi nhẹ, bị làm tổn thương bởi sự thờ ơ và cộc cằn của chồng. Nhưng sau tất cả, bà chỉ im lặng, đặt chồng con lên trước. Nhưng sự cam chịu ấy không phải vì yếu đuối mà vì bà đã từng rất hy vọng: hy vọng gia đình sẽ yên ấm, hy vọng Adam sẽ lớn lên trong một mái ấm đủ đầy, hy vọng chồng sẽ thay đổi. Cú chuyển mình lớn nhất của Maureen chính là quyết định ly hôn chồng, không phải vì căm ghét mà vì bà không còn muốn sống tiếp cuộc đời bị lãng quên.
Thế nhưng mẹ tôi thì sao? Mẹ tôi vẫn âm thầm chịu đựng, thi thoảng nói vài lời dịu nhẹ không đủ sức làm thay đổi mọi thứ. Nghĩ như vậy, tôi òa lên khóc vì thương mẹ. Hóa ra bấy lâu nay tôi đã không hiểu cho mẹ mà chỉ biết đổ lỗi.
Học cách lắng nghe mẹ
Mẹ tôi, giống như nhiều người phụ nữ khác sống trong những gia đình gia trưởng, đã dần học cách chịu đựng trong im lặng. Theo học thuyết “bất lực nhiễm” (learned helplessness) trong tâm lý học, những người như mẹ tôi dần bỏ cuộc trong việc bảo vệ chính kiến vì họ tin rằng mình sẽ không thể thay đổi được điều gì. Theo Viện tâm lý Việt - Pháp, bất lực tập nhiễm thường liên quan đến trầm cảm.
Giờ đây, khi nhìn lại, tôi không còn trách mẹ vì đã im lặng, không còn giận mẹ vì những lần bà không thể bảo vệ tôi. Tôi bắt đầu học cách lắng nghe mẹ nhiều hơn, nói những câu mà trước đây tôi chưa từng nói: “Mẹ nghĩ sao?”, “Mẹ muốn gì?”, “Mẹ có ổn không?”. Tôi hiểu rằng, đôi khi điều mà mẹ tôi cần không phải là sự bảo vệ mà là một người con đủ cảm thông để giúp mẹ tìm lại chính mình.
