Một gia đình ở Đài Loan (Trung Quốc) rơi vào bi kịch khi người mẹ qua đời vì ung thư phổi. Người con trai cả vì lo lắng đã chủ động đi khám và kết quả bất ngờ cho thấy anh cũng mắc ung thư phổi, nhưng may mắn ở giai đoạn đầu nên việc phẫu thuật mang lại hiệu quả tốt.
Thấy em trai chỉ bị ho nhẹ kéo dài một tháng, anh khuyên nên kiểm tra luôn. Kết quả CT cho thấy lá phổi của người em đã xuất hiện nhiều tổn thương nghi ngờ di căn. Khẳng định từ xét nghiệm cho biết anh mắc ung thư phổi giai đoạn IV, dù thể trạng tốt và trông khỏe mạnh, “không rượu bia, không hút thuốc”, thường xuyên chạy marathon.
Bác sĩ Tô Nhất Phong, chuyên khoa Hô hấp thuộc Bệnh viện Liên hợp TP. Đài Bắc (Đài Loan, Trung Quốc), cho biết từng điều trị nhiều ca tương tự, trong một gia đình, khi một người mắc bệnh, những người còn lại kiểm tra thì cũng phát hiện tổn thương, nhưng thường là giai đoạn sớm. Riêng trường hợp này rất đáng tiếc vì bệnh nhân trẻ tuổi, chăm vận động nhưng lại phát hiện muộn.
Ung thư phổi là “sát thủ thầm lặng”, đa số bệnh nhân khi có triệu chứng mới đi khám thì đã ở giai đoạn muộn. Ông nhấn mạnh 60% bệnh nhân ung thư phổi ở Đài Loan (Trung Quốc) không hút thuốc. Nhiều bệnh nhân bất ngờ khi biết mình mắc ung thư phổi vì họ không hút thuốc, không uống rượu. Tuy nhiên theo bác sĩ Tô, khói dầu mỡ khi nấu ăn, ô nhiễm không khí, bụi PM2.5, môi trường sống sát đường lớn đều là nguồn nguy cơ.
Trường hợp ba người trong một gia đình cùng mắc bệnh rất có khả năng liên quan yếu tố di truyền sau khi đã loại trừ khói thuốc, ô nhiễm và dầu mỡ bếp núc.
Bác sĩ Tô nhắc đến trường hợp nam ca sĩ 26 tuổi ở Đài Loan (Trung Quốc), được công bố mắc ung thư phổi giai đoạn cuối. Mẹ anh cũng từng qua đời vì bệnh này. Dù khả năng do di truyền cao, bác sĩ lưu ý rằng môi trường ô nhiễm tại nhiều khu vực từ khí thải công nghiệp đến khói bếp than, cũng khiến tỷ lệ mắc bệnh tăng mạnh, chưa kể mức độ phơi nhiễm với khói thuốc thụ động rất lớn.
Những nguồn nguy cơ âm thầm trong gia đình
Bác sĩ chỉ ra những yếu tố thường bị bỏ qua:
- Máy in văn phòng phát thải nhiều hạt carbon siêu mịn.
- Thiết bị tạo nhiệt trong gia đình như nồi chiên không dầu, lò nướng… sinh ra nhiều bụi PM2.5.
- Nghiên cứu đăng trên American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine cho thấy dùng chất tẩy rửa trong nhà gây tổn thương phổi tương đương hút 20 điếu thuốc/ngày.
Bác sĩ Tô khuyến cáo:
- Người có người thân mắc ung thư phổi nên tầm soát sớm hơn 10 năm so với độ tuổi người nhà phát hiện bệnh.
- Nhiều người mới 30-40 tuổi đã mắc bệnh, nên tầm soát bằng CT liều thấp (LDCT) trong các đợt kiểm tra sức khỏe là lựa chọn hữu ích.
Ông cho biết nếu CT liều thấp cho kết quả hoàn toàn bình thường, không có nốt bất thường, thì 3-5 năm tiếp theo vẫn được xem là an toàn, chưa cần kiểm tra ngay lại.
Nguồn và ảnh: Health 2.0
