Tổng thống Nga Vladimir Putin tiếp phái đoàn Mỹ tại Điện Kremlin ngày 2/12 (Ảnh: Reuters).
Vào cuối ngày 2/12, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã có cuộc hội đàm kéo dài gần 5 giờ vào với ông Steve Witkoff, đặc phái viên của Tổng thống Mỹ Donald Trump, và ông Jared Kushner, con rể của Tổng thống Trump. Cuộc đàm phán tại Điện Kremlin diễn ra trong bối cảnh Mỹ đang thúc đẩy nỗ lực chấm dứt cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine.
Đây là chuyến thăm thứ 6 của Đặc phái viên Witkoff tới thủ đô của Nga kể từ tháng 1 năm nay.
Trước cuộc gặp, ông Kirill Dmitriev, người đứng đầu Quỹ Đầu tư Trực tiếp Nga kiêm Đặc phái viên Tổng thống Nga về Đầu tư nước ngoài và Hợp tác kinh tế, đã tháp tùng các quan chức Mỹ trong một chuyến tham quan ngắn quanh Moscow và mời họ dùng bữa trưa tại một nhà hàng được gắn sao Michelin.
Khi mở đầu cuộc hội đàm, Tổng thống Putin đã chào đón các vị khách từ Mỹ, giới thiệu chuyến đi của họ tới thủ đô Moscow và nhấn mạnh rằng chính quyền Moscow "hoàn toàn tự hào về sự phát triển của thành phố". Đặc phái viên Witkoff đáp lại: "Đó là một thành phố tráng lệ".
Sau cuộc đàm phán với các quan chức Mỹ tại Điện Kremlin, Trợ lý Tổng thống Nga Yuri Ushakov tuyên bố "cho đến nay, một phiên bản thỏa hiệp (của kế hoạch hòa bình) vẫn chưa đạt được", mặc dù một số đề xuất của Mỹ dường như đã được Nga chấp thuận. Đồng thời, ông mô tả cuộc hội đàm là "hữu ích, mang tính xây dựng và khá thực chất".
Ông Ushakov tiết lộ rằng một số phương án cho kế hoạch giải quyết cuộc xung đột ở Ukraine đã được xem xét.
"Chúng tôi không thảo luận về cách diễn đạt cụ thể hay các đề xuất cụ thể của Mỹ, thay vào đó, chúng tôi tập trung vào nội dung cốt lõi được nêu trong dự thảo của Mỹ. Một số cụm từ được đề xuất không phù hợp với chúng tôi. Nói cách khác, công việc đàm phán sẽ tiếp tục", Trợ lý tổng thống Nga giải thích.
Ông từ chối nêu cụ thể những cụm từ nào không làm hài lòng phía Nga, đồng thời xác nhận các vấn đề lãnh thổ đã được thảo luận cụ thể.
"Chúng tôi đã đồng ý với các đồng nghiệp Mỹ về việc không tiết lộ nội dung của các cuộc đàm phán. Điều này hoàn toàn hợp lý. Các cuộc đàm phán hoàn toàn khép kín và bí mật", đại diện Điện Kremlin kết luận.
Con rể Tổng thống Donald Trump, ông Jared Kushner (thứ 2 từ trái sang), tham gia cuộc họp tại Điện Kremlin (Ảnh: Reuters).
Cả hai bên đồng ý giữ bí mật chi tiết các cuộc thảo luận và tiếp tục theo đuổi một giải pháp lâu dài. Các cuộc tiếp xúc tiếp theo sẽ được thực hiện thông qua các đặc phái viên và cố vấn. Theo ông Ushakov, hội nghị thượng đỉnh Tổng thống Putin - Trump vẫn có thể diễn ra nhưng phụ thuộc vào tiến triển của các cuộc đàm phán.
Lần này, Tổng thống Trump đã cử con rể tham gia vào quá trình đàm phán căng thẳng về Ukraine. Do vậy, ông Kushner đã đến Moscow cùng Đặc phái viên Witkoff.
Doanh nhân kiêm nhà đầu tư Kushner, 44 tuổi, trước đây từng tham gia vào việc soạn thảo các thỏa thuận hòa bình giữa Israel và Hamas. Truyền thông đưa tin, con rể Tổng thống Trump tiếp tục đóng góp vai trò trong việc chuẩn bị kế hoạch hòa bình cho Ukraine, ban đầu dự kiến bao gồm 28 điểm.
Mặc dù ông Kushner đã từ chối trở lại làm việc cho chính phủ trong nhiệm kỳ hiện tại của Tổng thống Trump, nhưng sự tham gia của ông vào lĩnh vực ngoại giao vẫn được thúc đẩy. Ông từng đóng một vai trò trong giai đoạn cuối của các cuộc đàm phán ngừng bắn ở Gaza và hiện tham gia vào các nỗ lực trên con đường đảm bảo nền hòa bình cho Ukraine.
Một giả thuyết đặt ra là sau khi trở về Washington, ngoài báo cáo chính thức của Đặc phái viên Witkoff, ông Kushner sẽ chia sẻ với Tổng thống Trump những thông tin ngoài lề về kết quả của các cuộc đàm phán tại Moscow.
Một số kênh truyền thông phương Tây đã mô tả cuộc họp tại Điện Kremlin là bước ngoặt quan trọng cho toàn bộ tiến trình hòa bình ở Ukraine, khi cả hai bên đều đặt ra những kỳ vọng cao. Tâm trạng của các bên dường như cũng rất tích cực. Điện Kremlin đã công bố đoạn video cho thấy các quan chức tham dự cuộc họp mỉm cười và chào hỏi nhau nồng nhiệt.
Kế hoạch hòa bình 28 điểm của Mỹ được công bố tháng trước đã vấp phải sự phản đối từ Ukraine và châu Âu vì được cho là có các điều khoản có lợi cho Nga. Các quan chức Mỹ cho biết một số điều khoản đã được nới lỏng sau khi các quan chức Ukraine và châu Âu xem xét kế hoạch này.
Ngoài Trợ lý Tổng thống Nga Ushakov, ông Kirill Dmitriev, người đứng đầu Quỹ Đầu tư Trực tiếp Nga, cũng tham gia cùng Tổng thống Putin trong các cuộc họp kéo dài đến quá nửa đêm tại Điện Kremlin.
Tổng thống Nga Vladimir Putin và Trợ lý chính sách đối ngoại Yuri Ushakov tham dự cuộc họp với đặc phái viên Mỹ (Ảnh: Reuters).
Cuộc đàm phán đã giải quyết các vấn đề then chốt về lãnh thổ - điều mà ông Ushakov gọi là thiết yếu cho bất kỳ giải pháp nào - và tiềm năng hợp tác kinh tế Mỹ - Nga trong tương lai.
Một phần của cuộc thảo luận xoay quanh vấn đề lãnh thổ, và ông Ushakov cho biết một số đề xuất của Mỹ “phần nào chấp nhận được, nhưng vẫn cần phải được thảo luận”. Trong khi đó, ông Ushakov thừa nhận một số đề xuất khác của Mỹ “không phù hợp với Nga”, nhưng từ chối đi sâu vào chi tiết. Ukraine đã bác bỏ yêu cầu của Nga về việc Kiev nhượng bộ vùng lãnh thổ ở miền Đông Ukraine mà Kiev vẫn kiểm soát một phần.
"Vẫn còn rất nhiều việc phải làm, với cả Washington và Moscow", ông Ushahov nhấn mạnh, đồng thời lưu ý rằng hai bên đã đồng ý duy trì liên lạc để thúc đẩy các cuộc đàm phán.
Chuyến thăm Moscow của Đặc phái viên Mỹ diễn ra 2 ngày sau khi các phái đoàn Mỹ và Ukraine gặp nhau tại Miami để tiếp tục đàm phán về kế hoạch hòa bình tiềm năng. Cả hai bên đều đánh giá các cuộc đàm phán này mang tính xây dựng nhưng thừa nhận cần phải nỗ lực hơn nữa.
Phái đoàn Mỹ đã đến Nga để giới thiệu kế hoạch hòa bình sửa đổi của họ. Bản dự thảo ban đầu gồm 28 điểm đưa ra 3 điều kiện chính: lệnh cấm vĩnh viễn tư cách thành viên NATO của Ukraine, giới hạn năng lực quân sự của Ukraine và quyền kiểm soát hoàn toàn của Nga đối với Donbass (gồm Lugask và Donetsk).
Ban đầu, Tổng thống Putin phản ứng tích cực, nói rằng các đề xuất này của Mỹ có thể làm cơ sở cho một giải pháp hòa bình. Tuy nhiên, sau các cuộc tham vấn giữa các đặc phái viên Mỹ và phái đoàn Ukraine tại Geneva và Miami, kế hoạch đã được sửa đổi và rút ngắn đáng kể, được cho là còn 22 điểm, hoặc 19 điểm theo Financial Times.
Đặc phái viên Witkoff đã tóm tắt kế hoạch hòa bình với Tổng thống Volodymyr Zelensky, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Anh Keir Starmer trước khi khởi hành đến Moscow. Nhà Trắng tuyên bố vào ngày 1/12 rằng họ vẫn lạc quan.
Theo truyền thông Mỹ và châu Âu, phiên bản mới đã loại bỏ các điều khoản về việc Nga tiếp nhận toàn bộ vùng Donbass và phân chia lãnh thổ ở Kherson và Zaporizhia dọc theo giới tuyến hiện tại, đẩy những vấn đề này vào "các cuộc đàm phán trong tương lai". Kế hoạch này cũng sửa đổi các điều khoản trước đó về chính sách không liên kết vĩnh viễn của Ukraine, một trong những yêu cầu cốt lõi của Moscow.
Một vấn đề quan trọng khác là số phận của các tài sản bị đóng băng của Nga. Kế hoạch ban đầu đề xuất phân bổ 100 tỷ USD cho chương trình tái thiết Ukraine dưới sự kiểm soát của Mỹ và đưa phần còn lại vào một quỹ đầu tư chung giữa Mỹ và Nga. Các phiên bản kế hoạch hòa bình sửa đổi được cho là sẽ đóng băng hoàn toàn các tài sản của Nga để bồi thường cho Ukraine.
Trong khi đàm phán Nga - Mỹ diễn ra, Tổng thống Zelensky, vốn tìm kiếm sự ủng hộ từ các đồng minh châu Âu, đã gặp Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tại Paris vào ngày 1/12. Một ngày sau đó, nhà lãnh đạo Ukraine tiếp tục đến Ireland để họp.
Tổng thống Zelensky cho biết ông sẽ chờ thông tin cập nhật từ các nhà đàm phán Mỹ sau các cuộc đàm phán tại Điện Kremlin.
