Chọn ngành đại học không đơn thuần là chuyện cá nhân, mà thường là điểm chạm giữa kỳ vọng của cha mẹ và mong muốn tự quyết của con cái. Có những ngành học, dù con tha thiết theo đuổi, vẫn khiến bố mẹ không thể chấp nhận vì lo lắng, vì định kiến, hoặc đơn giản là vì chẳng hiểu nó là cái gì.
Khi sự khác biệt về tư duy thế hệ gặp đúng ngành học "nhạy cảm", không ít gia đình rơi vào cảnh căng thẳng kéo dài: nói không được, nhịn cũng không xong. Dưới đây là 5 ngành học dễ gây nên những cuộc "chiến tranh lạnh" giữa bố mẹ và con cái, bạn xem có giống trường hợp của mình không nhé!
1. Ngành nghệ thuật: Bố mẹ sợ con khổ, con chỉ muốn sống đúng đam mê
Âm nhạc, mỹ thuật, diễn xuất, múa… đều là những ngành khiến phụ huynh lo lắng hàng đầu. Lý do thường xoay quanh các từ khóa như "bấp bênh", "khó xin việc", "không nuôi nổi bản thân" hay "chỉ hợp với con nhà giàu"...
Nhiều bố mẹ tin rằng nghệ thuật là sở thích, không nên trở thành nghề. Trong khi đó, người trẻ lại nhìn nghệ thuật như một con đường phát triển nghề nghiệp nghiêm túc, thậm chí là cách duy nhất để họ thấy bản thân có ý nghĩa.
Sự va chạm xảy ra không chỉ vì lo cơm áo, mà còn vì khác biệt trong cách đánh giá giá trị một nghề. Với thế hệ trước, sự ổn định quan trọng hơn cảm xúc. Với thế hệ mới, cảm xúc đôi khi là thứ duy nhất họ muốn giữ lại.
Ảnh minh họa
2. Ngành Tâm lý học: Con muốn hiểu con người, bố mẹ chỉ thấy… mơ hồ
Tâm lý học là ngành học được nhiều bạn trẻ quan tâm vì liên quan đến con người, cảm xúc, giao tiếp - những thứ ngày càng quan trọng trong xã hội hiện đại. Nhưng trong mắt nhiều phụ huynh, đây vẫn là ngành "xa lạ", "không rõ ra trường làm gì" và tệ hơn là bị gán với hình ảnh "điên điên, trầm cảm".
Nhiều gia đình không tin rằng tâm lý học có thể trở thành nghề thực sự, hoặc e ngại con mình sẽ bị ảnh hưởng tiêu cực khi "nghe chuyện người khác mãi". Sự thiếu thông tin khiến ngành này dễ bị đánh giá sai, bất chấp nhu cầu thực tế về chuyên gia tâm lý đang ngày một tăng.
Khi con theo ngành tâm lý, cái cần nhất không phải sự ủng hộ ngay lập tức, mà là một khoảng không để giải thích. Đây là điều mà không phải gia đình nào cũng kiên nhẫn lắng nghe.
3. Ngành Truyền thông - Báo chí: Bố mẹ sợ thị phi, con chỉ thấy cơ hội
Truyền thông là lĩnh vực đang phát triển mạnh với rất nhiều hướng đi: từ làm báo, PR, quảng cáo, tổ chức sự kiện đến sáng tạo nội dung số. Tuy nhiên, nhiều phụ huynh vẫn giữ cái nhìn cũ: báo chí là nghề nguy hiểm, viết lách thì "đói", làm truyền thông thì "ồn ào, thị phi", dễ bị soi mói và không "đàng hoàng".
Trong khi đó, con cái lại thấy đây là ngành năng động, hợp thời, và có thể tạo ra ảnh hưởng xã hội nếu biết đi đúng hướng. Nhưng vì đặc thù nghề ít rõ ràng, công việc linh hoạt (đôi khi rất "freelance"), ngành truyền thông dễ bị nhìn nhận là không ổn định, thiếu tương lai.
Sự không đồng thuận kéo dài nếu không có cơ hội trò chuyện kỹ càng, khiến cả hai bên đều cảm thấy mình không được thấu hiểu.
4. Ngành Thể thao: Bố mẹ nghĩ "không có năng khiếu thì đừng mơ", con lại thấy cơ hội nghề nghiệp rộng mở
Những ngành liên quan đến huấn luyện thể chất, thể thao chuyên nghiệp, giáo dục thể chất… thường bị đánh giá thấp trong môi trường học thuật truyền thống. Phụ huynh lo sợ con học ngành này sẽ bị hạn chế lựa chọn nghề nghiệp, không thể "làm việc văn phòng", thậm chí dễ chấn thương, thất nghiệp sớm.
Không ít người còn mang định kiến rằng học thể thao là "hết đường học", "không có đầu óc thì mới chọn ngành đó". Trong khi đó, ngành này thực tế đang mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp đa dạng từ vận động viên, huấn luyện viên, đến chuyên gia phục hồi thể lực, tư vấn sức khỏe, hoặc sáng tạo nội dung về thể thao...
Tuy nhiên, nếu không có thành tích nổi bật từ sớm, việc chọn ngành thể thao thật sự là thử thách rất lớn để thuyết phục gia đình.
Ảnh minh họa
5. Ngành Game - Thiết kế trò chơi: Cha mẹ cho là "vô bổ", con lại gọi là "nghề thời đại số:
Với nhiều người lớn, game vẫn đồng nghĩa với "mất thời gian", "tệ nạn", "thành phần nghiện máy tính". Chính vì vậy, khi con bày tỏ mong muốn học ngành thiết kế game, lập trình trò chơi, hay sản xuất nội dung game, nhiều gia đình lập tức phản đối.
Bố mẹ lo con không thoát được thế giới ảo, hoặc không kiếm được việc "ra hồn" trong ngành tưởng chừng chỉ dành cho những người không nghiêm túc. Thế nhưng, ngành công nghiệp game hiện đang là một trong những ngành có tốc độ phát triển mạnh nhất thế giới, đặc biệt tại các thị trường châu Á.
Sự mâu thuẫn ở đây không chỉ là cái nhìn về game, mà còn là khoảng cách công nghệ giữa hai thế hệ: một bên đã sống với game từ nhỏ, một bên không bao giờ nghĩ nó có thể là công việc thực sự.
Kết
Mỗi thế hệ có một thước đo riêng về thành công và hạnh phúc. Với phụ huynh, đó là sự ổn định, an toàn, dễ thấy. Với con cái, đó là được sống thật với bản thân và đi trên con đường mình tự chọn.
Xung đột trong việc chọn ngành học đôi khi không xuất phát từ tình cảm, mà từ nỗi sợ. Bố mẹ sợ con khổ. Con lại sợ sống không thật với chính mình. Bởi vậy nên câu hỏi cần đặt ra ở đây không phải là "ngành này có nên học hay không" mà là liệu cả hai bên có thể ngồi lại để hiểu nhau, chấp nhận rủi ro và cùng nhau tìm ra hướng đi phù hợp vừa thực tế, vừa có cảm xúc hay không?
