Kẻ gian sau đó kết bạn qua mạng xã hội, rủ tham gia mua thêm mặt hàng khác để hưởng tiền chênh lệch và "hoa hồng". Một số cơ sở thua lỗ lớn vì nạn nhân "lạc vào ma trận", tin vào những khoản đầu tư ảo sinh lời.
Ban chuyên án xác định các nạn nhân bị hai tổ chức tội phạm xuyên quốc gia "giăng bẫy". Nhóm này có hơn 20 người, do Lương Xuân Duyên, 37 tuổi, điều hành hoạt động tại Myanmar và Phạm Văn Diệm, 37 tuổi, cùng quê Hải Phòng, phụ trách ở Campuchia. Chúng ẩn náu tại các khu tự trị, tòa nhà cao tầng, được bố trí bảo vệ canh gác nghiêm ngặt, nội bất xuất, ngoại bất nhập. Các ông chủ người Trung Quốc điều hành toàn bộ hoạt động, từ thuê trụ sở đến trả lương.
Nghi can Duyên và Diệm (từ phải qua) tại cơ quan điều tra. Ảnh: Đức Quang
Hai đường dây lừa đảo có chi nhánh tại nhiều quốc gia. Hàng trăm "chân rết" được tuyển dụng qua mạng, sau đó sang Myanmar và Campuchia làm việc. Duyên và Diệm am hiểu công nghệ thông tin, nói được tiếng Trung Quốc nên được ông chủ tin tưởng giao vai trò quản lý thị trường ở Việt Nam, thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản dưới hình thức đặt hàng hộ.
Hàng ngày, nhân viên phụ trách rà soát thông tin số điện thoại của các cửa hàng, hộ kinh doanh, doanh nghiệp trên Google Maps và Facebook, hoặc mua dữ liệu cá nhân. Chúng sử dụng sim chuyển vùng gọi điện, giả danh người thuộc lực lượng vũ trang, doanh trại quân đội hoặc cơ quan nhà nước, đặt mua các mặt hàng như rau củ, thuốc trừ sâu, sắt thép, thực phẩm... với số lượng lớn, yêu cầu giao gấp trong 1-2 ngày.
Do tin tưởng vì khách đặt đơn hàng lớn, chủ cửa hàng đồng ý kết bạn qua Zalo để trao đổi. Trong quá trình thương lượng, nhóm lừa đảo nói "đang kinh doanh ngoài nhưng sợ đơn vị bị biết sẽ ảnh hưởng công việc", thuyết phục chủ cửa hàng mua giúp thêm các sản phẩm ngoài danh mục kinh doanh, hứa hẹn hưởng chênh lệch, hoa hồng và cam kết "an toàn" trước sự kiểm soát của cơ quan chức năng.
Khi đồng ý, chủ cửa hàng được giới thiệu kết nối với một tài khoản Zalo khác do bộ phận chăm sóc khách hàng quản lý. Trong quá trình trao đổi, bộ phận này yêu cầu đặt cọc hoặc thanh toán toàn bộ giá trị đơn hàng mua hộ. Tin tưởng có đơn hàng lớn và mong muốn giao thành công các mặt hàng đã chuẩn bị, nhiều người chuyển khoản số tiền theo yêu cầu vào tài khoản chỉ định. Nhận tiền xong, nhóm này tiếp tục yêu cầu "con mồi" mua thêm các mặt hàng khác với lý do tương tự và chiếm đoạt tiền, sau đó cắt đứt liên lạc.
Nơi hoạt động của băng nhóm lừa đảo tại Myanmar. Ảnh: Công an cung cấp
Với đường dây ở Myanmar, lương cơ bản của mỗi nhân viên khoảng 16 triệu đồng mỗi tháng. Nếu trong tháng lừa đủ 70 triệu đồng sẽ được hưởng 30% lương cơ bản; lừa đủ 150 triệu đồng thì nhận 70%; đạt 350 triệu đồng thì hưởng trọn 16 triệu; vượt 450 triệu đồng sẽ được tặng một điện thoại iPhone đời mới nhất. Ai không hoàn thành nhiệm vụ sẽ không có lương, muốn về nước phải nộp cho ông chủ 100-200 triệu đồng.
Tại Campuchia, nhân viên được hưởng 30% doanh số khi lừa trên 200 triệu đồng. Người muốn về nước phải tự lo chi phí, không phải trả "tiền chuộc".
Theo trinh sát, thủ đoạn lừa đảo này không mới nhưng đã biến tướng, giả mạo lực lượng vũ trang, người của cơ quan nhà nước có làm kinh doanh bên ngoài để tạo sự tin tưởng. Khi bị đối tác nghi ngờ, gọi video để kiểm tra, nhóm này thoái thác bằng cách gửi hình ảnh mặc quân phục, nói "đang họp" nên không thể nghe máy.
Phạm vi hoạt động của nhóm lừa đảo trải rộng khắp các tỉnh, thành. Mỗi ngày, chúng thực hiện hàng chục phi vụ, có nạn nhân "sập bẫy" chỉ trong một ngày, song cũng có trường hợp nhóm của Duyên và Diệm phải mất cả tuần thuyết phục mới khiến họ chấp nhận xuống tiền "đầu tư".
Thủ đoạn của băng nhóm lừa đảo qua mạng, chiếm đoạt 120 tỷ đồng. Video: Đức Hùng
Lãnh đạo Phòng Cảnh sát hình sự cho biết nhóm này hoạt động ngoài lãnh thổ Việt Nam nên công tác điều tra gặp nhiều khó khăn, như "mò kim đáy bể", bởi các thông tin đều là ảo, số điện thoại và tài khoản ngân hàng không chính chủ. Việc truy vết nghi phạm ở nước ngoài gặp trở ngại do cơ chế phối hợp với nhà chức trách sở tại còn vướng mắc.
Ngoài ra, số lượng bị hại rất lớn, rải rác khắp các vùng miền. Nhiều người tâm lý e ngại, xấu hổ nên không trình báo. Một số trường hợp khi cảnh sát tiếp cận xác minh đã từ chối làm việc, cho rằng mình không phải nạn nhân.
Sau khoảng 5 tháng, chân dung các nghi phạm dần được làm rõ, nút thắt vụ án cơ bản được "giải mã". Điều tra viên cho hay, thời điểm lên kế hoạch phá án, đơn vị gặp thuận lợi khi diễn ra lễ mở ký Công ước của Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng hồi cuối tháng 10. Nhờ hiệu ứng của Công ước Hà Nội, cảnh sát tại Myanmar và Campuchia đồng loạt đột kích các khu tự trị của các tổ chức lừa đảo xuyên quốc gia. Một số đường dây tan rã, nhiều nghi phạm bơi qua sông, vượt biên sang Thái Lan song bị bắt vào trại tị nạn để chờ trục xuất.
Nắm bắt thông tin, cuối tháng 11, Công an tỉnh Hà Tĩnh phối hợp các cục nghiệp vụ Bộ Công an, cơ quan đại diện Bộ Công an tại Campuchia, cùng lãnh sự quán, đại sứ quán thuộc Bộ Ngoại giao tại Thái Lan, lãnh đạo các sân bay, cửa khẩu, công an nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước... lên kế hoạch phá án.
Một số nghi phạm ngơ ngác khi bị cảnh sát bắt tại sân bay. Ảnh: Hùng Lê
Hơn 70 cán bộ, chiến sĩ Phòng Cảnh sát hình sự chia thành 10 tổ, được cử đến sân bay Nội Bài (Hà Nội), Tân Sơn Nhất (TP HCM), Cát Bi (Hải Phòng), cửa khẩu Mộc Bài (Tây Ninh)... để đón lõng nghi phạm. Theo trinh sát, việc bắt giữ tại sân bay, cửa khẩu rất phức tạp do các nghi phạm di chuyển trên nhiều chuyến bay, chuyến xe, rải rác trong nhiều đợt. Trong khoảng 20 ngày, ban chuyên án bắt 22 người, mỗi trường hợp khống chế từ vài chục giây đến hai phút. Phần lớn nghi phạm tỏ ra ngạc nhiên, không nghĩ sẽ sa lưới; một số chống cự, cho rằng "bắt nhầm", nhưng khi cảnh sát đưa ra chứng cứ thì im lặng, thừa nhận hành vi.
"Việc bắt giữ phải chính xác tuyệt đối. Nếu để lọt một người, chúng sẽ báo cho đồng bọn tẩu thoát thì công sức nhiều tháng sẽ đổ sông, đổ biển", trinh sát kể.
Tại cơ quan điều tra, 22 nghi phạm khai không có công việc ổn định ở quê, tìm cách đổi đời bằng việc tham gia các đường dây lừa đảo. Nhiều người có hoàn cảnh khó khăn, bố mẹ mất sớm, đổ vỡ hôn nhân.
Theo lãnh đạo Phòng Cảnh sát hình sự, để phá vụ án, trinh sát phải đeo bám suốt nửa năm, di chuyển trên những cung đường phức tạp, tổng quãng đường lên tới hàng nghìn km. "Trước việc hàng nghìn người kêu cứu vì bị lừa đảo chiếm đoạt tài sản, lòng tự trọng nghề nghiệp thôi thúc chúng tôi quyết tâm đánh án, đưa sự thật ra ánh sáng", lãnh đạo nói.
Đường dây có sự tham gia của nhiều phụ nữ. Ảnh: Đức Quang
Cơ quan điều tra cáo buộc, đến thời điểm bị triệt phá, đường dây của Duyên và Diệm đã lừa hơn 1.000 bị hại tại Việt Nam, chiếm đoạt 120 tỷ đồng. Nạn nhân phần lớn là những người có nhận thức, khá tỉnh táo, đa số chỉ bị lừa một lần, thiệt hại từ 200-300 triệu đồng.
Hiện Duyên, Diệm cùng 20 người đã bị khởi tố, bắt giam về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, theo Điều 174 Bộ luật Hình sự.
Trinh sát khuyến cáo tội phạm trong vụ án đánh vào tâm lý hám lợi của nhiều chủ cửa hàng, doanh nghiệp. Người dân cần tỉnh táo, cân nhắc kỹ khi bị người lạ tiếp cận mua hàng, rủ đầu tư, nên hỏi ý kiến người thân hoặc trình báo cơ quan công an. Trên thực tế, không có việc "mua hàng giúp rồi hưởng hoa hồng dễ dàng", đó chỉ là "miếng pho mát trong bẫy chuột".
