Trong tiểu thuyết Tam Quốc diễn nghĩa, câu nói "Tây Thục vô đại tướng" (Tây Thục không còn danh tướng) được cho là một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến sự diệt vong của Thục Hán. Thực ra, trong thời Tam Quốc, tình trạng thiếu nhân tài là điều phổ biến, nhưng đối với Lưu Bị và Gia Cát Lượng, vấn đề ấy càng trở nên nghiêm trọng hơn. Theo Sohu và Sina, bề ngoài, họ dường như hết lòng vì đại nghiệp, song thực tế lại đã bỏ lỡ không ít vị tướng xuất chúng có thể giúp họ dựng nghiệp.
Vị tướng trụ cột của Lưu Chương
Trong lịch sử Tam Quốc, có rất nhiều danh tướng được người đời ca tụng, nhưng cũng có những người tuy ít được biết đến, song năng lực lại không hề thua kém, thậm chí vượt trội hơn cả những vị tướng nổi tiếng. Họ không được vinh danh xứng đáng, và tài năng của họ chỉ được ghi nhận bởi những kẻ từng giao chiến với họ. Một ví dụ điển hình là Trương Nhiệm, thuộc hạ của Lưu Chương. Dù ông không nổi tiếng như Quan Vũ hay Triệu Vân, nhưng năng lực và mưu lược của ông đều không thể xem thường. Thậm chí, có thời điểm, Trương Nhiệm còn thể hiện phong độ lấn át cả Trương Phi.
Trương Nhiệm là thuộc hạ của Lưu Chương. (Ảnh: Sohu)
Trương Nhiệm từng là một trong những võ tướng trụ cột của Lưu Chương – vị Châu mục Ích Châu cuối thời Đông Hán. Khi ấy, Tứ Xuyên ít chịu cảnh chiến loạn, nên lãnh địa của Lưu Chương tương đối yên ổn, có trật tự. Mặc dù Lưu Chương thường bị đánh giá là yếu đuối, song ông ta cũng không phải hoàn toàn bất tài, đặc biệt vẫn có khả năng quản lý nhất định về quân sự. Ông dựa vào hai nhóm người: quan văn như Pháp Chính, Hứa Tĩnh và võ tướng như Trương Nhiệm. Mâu thuẫn giữa hai phe này trở nên rõ rệt khi Lưu Bị dẫn quân vào Tây Xuyên.
Trong mắt các quan văn, Lưu Bị là người có chí lớn, có thể dựa dẫm; còn đối với các võ tướng, sự xuất hiện của ông lại là mối đe dọa tiềm tàng. Là tướng trung thành của Lưu Chương, Trương Nhiệm dĩ nhiên đứng về phe chống lại Lưu Bị. Ông không chỉ có năng lực quân sự mạnh mẽ mà còn mưu trí và dũng cảm. Khi trấn thủ Ích Châu cho Lưu Chương, Trương Nhiệm gần như có thể ứng phó với mọi biến cố. Nhưng kể từ khi Lưu Bị tiến quân vào Thục, sự phản kháng của Trương Nhiệm càng trở nên quyết liệt. Có ý kiến cho rằng, chính Gia Cát Lượng và Lưu Bị đã ra quyết định dẫn đến cái chết của Trương Nhiệm.
Trương Nhiệm dùng chiến thuật vô cùng khéo léo, khiến Trương Phi rơi vào hiểm cảnh, suýt mất mạng. (Ảnh: Sohu)
Năng lực của Trương Nhiệm trên chiến trường quả thực đáng nể. Ông từng dùng mưu kế đánh bại Bàng Thống. Khi Bàng Thống tấn công thành Lạc Thành, vì chủ quan mà trúng kế phục kích của Trương Nhiệm, khiến quân Lưu Bị tổn thất nặng nề. Những mưu kế của Trương Nhiệm đã nhiều lần khiến bước tiến của Lưu Bị bị cản trở. Trong cuộc giao chiến với Trương Phi, ông còn dùng chiến thuật vô cùng khéo léo, khiến Trương Phi rơi vào hiểm cảnh, suýt mất mạng.
Số phận bi thảm của vị tướng tài ba
Tuy nhiên, dù vừa có dũng vừa có mưu, số phận của Trương Nhiệm vẫn bi thảm. Cuối cùng, Lưu Bị quyết định giết chết ông. Sau nhiều trận chiến liên tiếp, Trương Nhiệm vẫn không thể chống nổi thế công của quân Thục và bị bắt sống. Theo lời khuyên của Gia Cát Lượng, Lưu Bị đã ra lệnh xử trảm Trương Nhiệm. Quyết định ấy tuy có thể hiểu trong bối cảnh chính trị, nhưng vẫn khiến người đời tiếc nuối. Bởi Trương Nhiệm không chỉ có võ nghệ cao cường mà còn là người có mưu lược hiếm thấy. Nếu Lưu Bị có thể thu phục ông, có lẽ lịch sử Thục Hán đã rẽ sang hướng khác.
Theo lời khuyên của Gia Cát Lượng, Lưu Bị đã ra lệnh xử trảm Trương Nhiệm. (Ảnh: Sohu)
Theo Sohu và Sina, việc dùng người của Lưu Bị luôn đầy mâu thuẫn. Ông từng nổi tiếng biết trọng hiền, ba lần mời Gia Cát Lượng, song trong nhiều trường hợp lại thiên vị vì tình cảm hay lợi ích chính trị. Ví dụ rõ ràng nhất là việc ông con nuôi Lưu Phong, một tướng trẻ đầy triển vọng để đảm bảo con ruột là Lưu Thiện được kế vị. Quyết định này không chỉ khiến Thục Hán mất đi một tướng tài, mà còn khiến lực lượng quân sự sau này ngày càng suy yếu.
Việc dùng người của Lưu Bị luôn đầy mâu thuẫn. (Ảnh: Sohu)
Có thể nói, Trương Nhiệm là một vị tướng không thể xem nhẹ trong thời Tam Quốc. Năng lực của ông không thua kém bất kỳ đại tướng nào lúc bấy giờ. Thế nhưng, vì thời thế và lựa chọn chính trị, ông đã không thể để lại dấu ấn rực rỡ hơn trong lịch sử. Bi kịch của Trương Nhiệm cũng phản ánh rõ sự bế tắc trong việc dùng người và ra quyết sách của Thục Hán, điều đã góp phần khiến hàng ngũ danh tướng của Thục Hán lần lượt mai một và thực lực quốc gia dần suy yếu.
Theo Sohu, Sina, 163
