Không phải ngẫu nhiên mà câu nói “sáng ăn như vua, trưa ăn như chúa, tối ăn như bần cố nông” được lưu truyền từ bao đời nay. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, đây là lời khuyên đúng đắn về cách phân bổ năng lượng trong ngày, đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng của bữa sáng.
Theo y học, khung giờ từ 7h đến 9h sáng là thời điểm dạ dày hoạt động mạnh mẽ nhất. Nếu không ăn sáng, dạ dày sẽ phải co bóp trong tình trạng trống rỗng, dẫn đến lượng axit tích tụ, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tiêu hóa, đặc biệt là viêm loét dạ dày .
Bên cạnh đó, sau khoảng 10-12 tiếng không nạp năng lượng từ bữa tối hôm trước, cơ thể bước vào trạng thái thiếu hụt dưỡng chất. Không có nguồn glucose cung cấp cho não bộ, con người dễ rơi vào trạng thái mệt mỏi, kém tập trung, thậm chí là "tạm thời quên".
Ăn sáng không chỉ giúp bảo vệ dạ dày mà còn cung cấp năng lượng, dưỡng chất cần thiết cho cả ngày dài hoạt động.
TS Từ Ngữ – Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Dinh dưỡng Việt Nam cho rằng, nếu duy trì thói quen ăn sáng đều đặn và đủ chất, đây sẽ là bữa ăn cung cấp đáng kể lượng canxi, sắt, kẽm cùng nhiều loại vitamin thiết yếu như A, C cho trẻ em và thanh thiếu niên. Điều này đặc biệt quan trọng trong giai đoạn phát triển thể chất và trí tuệ.
Ở Việt Nam, thói quen ăn sáng bằng cơm kèm thức ăn và rau được nhiều gia đình duy trì, không chỉ bởi "no lâu" mà còn do phù hợp với thói quen ăn uống truyền thống. Tuy nhiên, điều quan trọng là cơm và thức ăn nên được nấu mới, hạn chế sử dụng đồ ăn thừa từ bữa tối hôm trước để đảm bảo vệ sinh và giá trị dinh dưỡng.
Một bữa cơm sáng đủ cơm - thịt - rau giúp bổ sung cả năng lượng lẫn vi chất, đáp ứng nhu cầu hoạt động thể chất và trí óc trong suốt buổi sáng. Với người lao động chân tay hay học sinh, sinh viên – những đối tượng cần nhiều năng lượng – ăn cơm vào buổi sáng là lựa chọn tối ưu.
Không chỉ cần ăn sáng, mà ăn đúng giờ cũng vô cùng quan trọng. Theo khuyến nghị của giới chuyên môn, bữa sáng nên được thực hiện trước 7h sáng, khi dạ dày bắt đầu hoạt động hiệu quả.
Nếu ăn quá muộn, đặc biệt sau 10h sáng, sẽ khiến cơ thể không có đủ thời gian tiêu hóa trước khi bước vào bữa trưa, làm rối loạn đồng hồ sinh học và ảnh hưởng tiêu cực đến hệ tiêu hóa.
Tuy glucose là nguồn năng lượng chính cho não bộ, song việc tiêu thụ quá mức sẽ gây ra hiện tượng glycation - quá trình đường liên kết với protein, tạo ra các gốc tự do gây hại. Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến lão hóa sớm và nhiều bệnh lý nguy hiểm.
Vì vậy, dù bữa sáng nên đầy đủ, người ăn cũng cần kiểm soát lượng tinh bột và đường hấp thụ, thay vì chỉ tập trung vào các món ngọt hoặc quá nhiều tinh bột nhanh.
Dù mỗi người có khẩu vị, điều kiện và lịch trình riêng, nhưng nguyên tắc chung là: Không nên bỏ bữa sáng, nên ăn đủ chất, đúng giờ và đúng cách. Không nhất thiết sáng nào cũng phải ăn cơm, nhưng nếu có thể chuẩn bị bữa cơm nóng hổi, đầy đủ rau và thịt vào buổi sáng thì đó là lựa chọn vừa dinh dưỡng, vừa có lợi cho hệ tiêu hóa .
Bữa sáng không đơn thuần là thói quen mà là một phần thiết yếu trong chế độ sống lành mạnh. Dành thời gian chuẩn bị bữa cơm sáng đơn giản nhưng đủ chất có thể là “liều thuốc” hiệu quả giúp bạn bắt đầu ngày mới với năng lượng tích cực và tinh thần tỉnh táo.
