Gia tăng ca bệnh mắc ung thư da
Theo TS.BS Nguyễn Hữu Quang, Phó Trưởng khoa Phẫu thuật thẩm mỹ & Phục hồi chức năng, Bệnh viện Da liễu Trung ương, thống kê mới nhất từ Bệnh viện cho thấy số ca ung thư da đang có xu hướng gia tăng rõ rệt trong những năm gần đây. Trung bình mỗi tuần, bệnh viện tiếp nhận khoảng 10 ca ung thư da. Mỗi tháng có khoảng 30–40 ca mắc ung thư mới được phát hiện, và tính trong một năm, số ca ung thư da được chẩn đoán và điều trị dao động từ 300–400 trường hợp.
Trong đó, đặc biệt ung thư tế bào hắc tố là một trong những loại ung thư da ác tính nhất, có thể đe dọa trực tiếp đến tính mạng người bệnh nếu phát hiện muộn, với số ca gia tăng gấp đôi. Trước kia, mỗi năm bệnh viện chỉ ghi nhận khoảng 10–15 ca ung thư hắc tố. Tuy nhiên, thống kê trong năm gần đây cho thấy số bệnh nhân mới đã tăng lên 25–30 ca/năm, tức gần gấp đôi so với trước.
Ngoài ung thư hắc tố, các loại ung thư da khác như ung thư tế bào đáy và ung thư tế bào vảy, thường được gọi là “ung thư da không hắc tố”, còn phổ biến hơn rất nhiều. Dù ít nguy hiểm hơn hắc tố, nhưng nếu phát hiện muộn, người bệnh vẫn phải đối mặt với nguy cơ biến dạng da, mất chức năng và chi phí điều trị cao.
Bác sĩ Quang đang khám cho một trường hợp bệnh nhân (ảnh: N.M).
"Thủ phạm" làm gia tăng ung thư da
Theo bác sĩ Quang, trong số các yếu tố nguy cơ gây ung thư da, tiếp xúc kéo dài với ánh nắng mặt trời là nguyên nhân quan trọng hàng đầu. Tia cực tím (UV) trong ánh nắng có khả năng gây tổn thương DNA tế bào da, dẫn đến đột biến gene và hình thành ung thư.
“Những người thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng, đặc biệt là nhóm lao động ngoài trời như: nông dân, ngư dân, công nhân xây dựng… có nguy cơ mắc ung thư da cao hơn rõ rệt”, bác sĩ Quang cho biết.
Bên cạnh đó, biến đổi khí hậu, suy giảm tầng ozone và ô nhiễm môi trường cũng được cho là những yếu tố góp phần làm gia tăng nguy cơ ung thư da, dù hiện nay chưa thể lượng hóa chính xác mức độ tác động của từng yếu tố.
“Cường độ tia UV ngày càng cao, thời gian nắng kéo dài hơn khiến nguy cơ tổn thương da tăng lên. Các yếu tố ngoại sinh này có thể kích hoạt những thay đổi nội sinh, gây tổn thương DNA và làm xuất hiện các tế bào ung thư”, bác sĩ Quang phân tích.
TS.BS Vũ Nguyệt Minh, Giám đốc Trung tâm Thử nghiệm lâm sàng, Bệnh viện Da liễu Trung ương cho biết, rất nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng ô nhiễm bụi mịn là một trong những yếu tố thúc đẩy quá trình lão hóa da, gây nám và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý da liễu. Điều lo ngại nhất đó là bụi mịn và kim loại nặng có thể gây ung thư.
Nhiều kim loại nặng như thủy ngân, chì… đã được chứng minh có khả năng làm tăng nguy cơ ung thư. Những chất này hiện diện phổ biến trong môi trường công nghiệp và có thể tồn tại dưới dạng bụi mịn, dễ xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp hoặc qua da.
Dấu hiệu ung thư ban đầu dễ bị bỏ qua
Một trong những lý do khiến ung thư da thường được phát hiện muộn là do các dấu hiệu ban đầu khá âm thầm, dễ bị nhầm lẫn với tổn thương da lành tính.
Theo bác sĩ Quang, dấu hiệu ung thư da thường gặp nhất là sự thay đổi màu sắc da hoặc xuất hiện một tổn thương nhỏ trên da, có thể chỉ vài milimet đến khoảng 1 cm. Nhiều trường hợp biểu hiện giống như một nốt ruồi sẫm màu, kích thước khoảng 8–9 mm, bờ không đều, màu sắc không đồng nhất hoặc có xu hướng to dần theo thời gian.
“Người bệnh thường chủ quan, nghĩ rằng đó chỉ là nốt ruồi bình thường nên không đi khám sớm. Khi khối tổn thương loét, chảy máu hoặc đau thì bệnh đã ở giai đoạn muộn”, bác sĩ Quang cảnh báo.
Các chuyên gia cho rằng, ung thư da nếu được phát hiện sớm có thể điều trị hiệu quả, ít tốn kém và giảm nguy cơ di căn. Ngược lại, khi bệnh tiến triển, chi phí điều trị có thể tăng gấp nhiều lần, chưa kể ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe và chất lượng sống của người bệnh.
Bác sĩ Quang khuyến cáo người dân nên chủ động bảo vệ da khi ra nắng bằng cách đội mũ, mặc áo dài tay, sử dụng kem chống nắng phù hợp và hạn chế tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng trong khung giờ từ 10–15 giờ. Đồng thời, cần chú ý theo dõi các thay đổi bất thường trên da và đi khám chuyên khoa ngay khi phát hiện dấu hiệu nghi ngờ. Ung thư da không còn là bệnh hiếm. Nhận thức đúng và hành động sớm là cách tốt nhất để tự bảo vệ mình trước căn bệnh đang âm thầm gia tăng này.
