Sáng 11/12, Quốc hội thông qua luật Đầu tư sửa đổi với gần 90% đại biểu tán thành.
Theo đó, luật quy định 196 ngành, nghề kinh doanh có điều kiện (cần giấy phép kinh doanh), giảm 38 so với trước đây. Các lĩnh vực được bỏ giấy phép kinh doanh gồm nhóm ngành về tài chính - kế toán; nông - lâm nghiệp, thủy sản; xây dựng, giao thông. Đồng thời, 20 ngành, nghề khác cũng được cơ quan quản lý rà soát, thay đổi cách quản lý.
Trước đó, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Chính phủ rà soát, cắt giảm các điều kiện kinh doanh không cần thiết, chỉ giữ lại những lĩnh vực liên quan đến quốc phòng, an ninh, đạo đức và sức khỏe cộng đồng. Cơ quan này cũng yêu cầu nghiên cứu quy định về tiêu chí đo lường đánh giá điều kiện kinh doanh "tốt" và thông tin công khai về chi phí tuân thủ tối thiểu.
Tại báo cáo giải trình tiếp thu, Chính phủ cho biết sẽ giao các bộ, ngành nghiên cứu phương thức quản lý theo quy chuẩn, tiêu chuẩn với những ngành, nghề được cắt giảm, sửa đổi giấy phép kinh doanh. Việc này nhằm mục tiêu chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm, từ cấp phép sang đăng ký hoặc thông báo.
Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng báo cáo giải trình tại phiên họp, sáng 11/12. Ảnh: Media Quốc hội
Cũng theo luật sửa đổi, các dự án đầu tư ra nước ngoài có quy mô vốn dưới mức quy định của Chính phủ (trừ ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán, báo chí, kinh doanh bất động sản) được bỏ thủ tục chấp thuận chủ trương (thẩm quyền của Quốc hội, Thủ tướng). Thay vào đó, các dự án này chỉ cần đăng ký giao dịch ngoại hối với Ngân hàng Nhà nước để chuyển tiền ra nước ngoài.
Tính đến cuối tháng 6, Việt Nam có 1.916 dự án đầu tư ra nước ngoài còn hiệu lực với tổng vốn đầu tư hơn 23 tỷ USD, trong đó trên 67% là dự án có vốn dưới 20 tỷ đồng. Số dự án trên 20 tỷ đồng không nhiều, nhưng lại chiếm đến 98% tổng vốn. Vì vậy, Chính phủ cho biết sẽ quy định về ngưỡng vốn phải xin phép đầu tư ra nước ngoài phù hợp.
Ngoài ra, phạm vi các dự án phải thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư cũng được thu hẹp, nhằm giảm gánh nặng hành chính cho nhà đầu tư và cơ quan quản lý. Theo đó, một số loại dự án được lược bỏ khỏi diện phải chấp thuận chủ trương vì đã được "quản" bằng pháp luật chuyên ngành. Các dự án này gồm đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp, khai thác khoáng sản (diện đấu giá) cho các công trình triển khai khẩn cấp, xây dựng nhà ở (bán, cho thuê, cho thuê mua) và khu đô thị nếu nhà đầu tư đã có quyền sử dụng đất.
Luật sửa đổi cũng bổ sung một số mặt hàng cấm kinh doanh, trong đó có thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Trước đó, một số đại biểu cho rằng cần cấm sản xuất thuốc lá điện tử chỉ để xuất khẩu, nhằm không biến nước ta thành công xưởng sản xuất - xuất khẩu sản phẩm độc hại ra thế giới. Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng đề nghị Chính phủ quy định cụ thể nội dung này tại luật để theo đúng Nghị quyết 173/2024 về cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng từ 2025 để bảo đảm sức khỏe cộng đồng.
Để tránh phát sinh tranh chấp, bồi hoàn với các dự án đã được chấp thuận trước 2025, tại luật sửa đổi, Quốc hội giao Chính phủ nêu cách xử lý với các dự án đầu tư sản xuất thiết bị cho thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tại Việt Nam chỉ để xuất khẩu đã được đăng ký hoặc chấp thuận trước năm 2025.
Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng là sản phẩm thế hệ mới, hoạt động bằng cách làm nóng dung dịch chứa nicotine hoặc các hương liệu hòa tan trong propylene glycol hoặc glycerine. Ít nhất 60 hợp chất hóa học được tìm thấy trong dung dịch thuốc lá điện tử và nhiều chất độc hại khác xuất hiện trong khí/khói mà sản phẩm này tạo ra. Theo Bộ Y tế, dù không chứa nguyên liệu thuốc lá truyền thống, chúng vẫn gây nghiện do hàm lượng nicotine cao, gây ra nhiều bệnh lý nghiêm trọng như ung thư, tim mạch, hô hấp, tổn thương phổi cấp và ảnh hưởng sức khỏe tâm thần.
Luật Đầu tư (sửa đổi) có hiệu lực từ 1/3/2026, còn quy định về ngành, nghề kinh doanh có điều kiện từ 1/7.
