Trong văn hóa ẩm thực Nhật Bản, cơm trắng (gohan) không chỉ là món ăn chính trong hầu hết các bữa cơm mà còn là linh hồn của nhiều món ăn truyền thống. Người Nhật nổi tiếng với phong cách sống tiết kiệm, khoa học và sạch sẽ, điều này thể hiện rất rõ trong cách họ bảo quản cơm nguội - nhằm tránh lãng phí, giữ nguyên hương vị và dinh dưỡng, đồng thời tiện lợi cho việc dùng lại sau đó.
Nhiều gia đình Việt Nam thường để cơm nguội ở nhiệt độ phòng cho đến bữa sau hoặc cho vào ngăn mát tủ lạnh nếu để qua đêm. Cách bảo quản cơm nguội của người Nhật có nhiều khác biệt, đây là phương pháp bài bản, hiệu quả và rất đáng học hỏi.
Cách bảo quản cơm nguội của người Nhật. (Ảnh: Lorca)
Cách bảo quản cơm nguội của người Nhật
Người Nhật rất coi trọng hạt gạo và món cơm. Đối với họ, bỏ phí cơm là điều không nên, thậm chí còn được coi là thiếu tôn trọng công sức của người làm ra hạt gạo. Tuy nhiên, thay vì cố ăn hết khiến mình quá no hoặc giữ cơm thừa trong nồi, họ có những cách bảo quản cơm nguội đúng chuẩn để sử dụng lại cho các bữa ăn sau mà vẫn ngon như mới nấu.
Người Nhật không chỉ quan tâm đến chất lượng cơm khi ăn ngay, mà còn chú trọng cách giữ cho cơm không bị mất hương vị, không bị thiu hay khô do bảo quản lâu.
Một trong những nguyên tắc then chốt trong cách bảo quản cơm nguội của người Nhật là phải cấp đông (đông lạnh) cơm ngay khi còn nóng. Nghe có vẻ lạ, nhưng thực tế, việc để cơm nguội ở nhiệt độ phòng lâu sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh sôi, làm cơm nhanh bị thiu và mất độ dẻo.
Ngược lại, cấp đông khi còn nóng sẽ giúp giữ nguyên độ ẩm và cấu trúc của hạt cơm. Khi hâm nóng lại, cơm vẫn mềm, thơm và ít thay đổi mùi vị.
Dưới đây là các bước cụ thể mà người Nhật thường áp dụng khi bảo quản cơm.
Bước 1: Chia nhỏ phần cơm còn lại
Ngay sau khi cơm chín (hoặc khi vừa ăn xong bữa), nếu còn dư, người Nhật sẽ chia cơm thành từng phần nhỏ, mỗi phần đủ cho một bữa hoặc một người ăn. Việc chia nhỏ giúp dễ bảo quản, tiết kiệm không gian và tiện lợi khi rã đông.
Cách bảo quản cơm nguội của người Nhật: Chia nhỏ các phần cơm và để vào tủ đông. (Ảnh: Meshiagare)
Bước 2: Đóng gói cẩn thận
Người Nhật thường dùng màng bọc thực phẩm (plastic wrap) hoặc hộp đựng cơm chuyên dụng có nắp kín khí để gói từng phần cơm. Gói càng kín, cơm càng ít tiếp xúc với không khí, giúp giữ được độ ẩm tự nhiên.
Một số gia đình còn dùng các hộp silicone chịu nhiệt, có thể dùng luôn trong lò vi sóng khi cần hâm nóng lại.
Bước 3: Cấp đông ngay
Sau khi gói xong, cơm được đặt ngay vào ngăn đông tủ lạnh. Điều quan trọng là không để cơm nguội hẳn rồi mới cấp đông, bởi quá trình nguội chậm sẽ khiến hạt cơm mất nước, khô cứng và dễ bị ôi.
Với cách bảo quản cơm nguội của người Nhật, cơm có thể được giữ từ 1 đến 2 tuần, thậm chí lâu hơn nếu bạn đóng gói kỹ và tủ lạnh hoạt động ổn định.
Cách bảo quản cơm của người Nhật có ưu điểm gì?
Cách làm của người Nhật không chỉ khoa học mà còn thể hiện sự tôn trọng thực phẩm, tránh lãng phí. Với những ai có nhịp sống bận rộn, việc chuẩn bị sẵn các phần cơm cấp đông cũng giúp tiết kiệm thời gian nấu nướng, dễ dàng mang theo cơm hộp (bento) đi làm hoặc đi học. Ưu điểm nổi bật của phương pháp này là thời gian bảo quản kéo dài, duy trì tối đa chất lượng, hương vị của cơm.
Hơn nữa, trong thời buổi vật giá tăng cao và xu hướng sống bền vững, việc tận dụng hiệu quả cơm thừa – mà vẫn giữ được hương vị và dinh dưỡng – là điều đáng để áp dụng trong mỗi gia đình.
Cách bảo quản cơm nguội của người Nhật là một minh chứng cho triết lý sống tiết kiệm, khoa học và trân trọng thực phẩm. Chỉ cần vài thao tác đơn giản như chia phần – bọc kín – cấp đông – hâm đúng cách, bạn hoàn toàn có thể giữ cho cơm nguội vẫn dẻo thơm như mới nấu, vừa tiết kiệm thời gian vừa hạn chế lãng phí.
Nếu bạn từng phiền lòng vì cơm nguội khô cứng, mất ngon hoặc nhanh hỏng, hãy thử áp dụng cách làm của người Nhật – một thói quen nhỏ có thể mang lại sự tiện lợi và thay đổi lớn trong căn bếp gia đình.
Hâm nóng cơm đúng cách để cơm ngon như mới nấu
Khi muốn dùng lại cơm đã bảo quản đông, người Nhật thường làm như sau:
- Gỡ màng bọc hoặc mở nắp hộp (nếu dùng loại chịu nhiệt).
- Cho cơm vào lò vi sóng và hâm nóng ở chế độ cao (700–1000W) trong khoảng 2–3 phút.
- Để cơm nghỉ khoảng 1 phút sau khi quay để hơi nóng tỏa đều, giúp cơm mềm và dẻo.
Nếu muốn cơm không bị khô khi hâm lại, có thể nhỏ vài giọt nước lên cơm trước khi quay. Cách này giúp tạo hơi nước trong quá trình làm nóng, khiến cơm mềm và ẩm hơn.
Những lưu ý quan trọng khi bảo quản cơm nguội
- Không bảo quản cơm trong nồi cơm điện quá lâu: Nhiều người có thói quen để cơm trong nồi điện suốt đêm. Tuy nhiên, điều này làm cơm bị khô, có mùi hôi nhẹ, mất ngon và không an toàn nếu để quá 6–8 tiếng.
- Không để cơm nguội ở nhiệt độ phòng quá 2 giờ, nhất là trong thời tiết nóng ẩm vì cơm dễ bị nhiễm khuẩn.
- Không cấp đông lại phần cơm đã rã đông: Việc cấp đông – rã đông nhiều lần làm giảm chất lượng cơm và có nguy cơ mất an toàn vệ sinh thực phẩm.
