Thầy Hoàng Dương Hòa, Trường tiểu học và THCS A Ngo (xã La Lay, tỉnh Quảng Trị), là một trong những nhà giáo tiêu biểu được nhận bằng khen của Bộ trưởng Bộ GD-ĐT trong chương trình “Chia sẻ cùng thầy cô” năm 2025, nhân dịp kỷ niệm 43 năm ngày Nhà giáo Việt Nam 20.11.
Không phòng học, không thiết bị
Khi còn là sinh viên năm tư ngành sư phạm tin học, Trường ĐH Sư phạm, ĐH Huế, thầy Hòa đã trúng tuyển làm lập trình viên tại một chi nhánh thuộc Tập đoàn FPT, công việc với mức lương mà nhiều kỹ sư ao ước. Thế nhưng một năm sau, thầy lặng lẽ từ bỏ phòng máy lạnh, bỏ thành phố để về quê chọn con đường “gõ đầu trẻ”.
Năm 2020, thầy nhận quyết định công tác tại Trường tiểu học và THCS A Ngo. Lúc ấy, môn tin học ở đây gần như là con số không tròn trĩnh. Học sinh chưa từng chạm tay vào bàn phím, chỉ biết máy tính qua tivi hoặc nhìn thoáng qua ở ủy ban xã. Không phòng học, không thiết bị, thầy tìm lại trong kho 3 chiếc máy tính gần 20 năm tuổi rồi tự tay sửa chữa, lau chùi để có phòng tin học đầu tiên. Không có bàn ghế phù hợp, thầy Hòa và đồng nghiệp xắn tay áo, tự đóng, tự hàn từng chiếc bàn gỗ chắc chắn, khoét lỗ luồn dây sao cho phù hợp.
“Những tiết học đầu tiên làm tôi luôn nhớ mãi, nhiều em học sinh còn bỡ ngỡ, ngại ngần khi nhìn thấy máy tính, chưa dám chạm tay vào bàn phím hay con chuột. Có em thậm chí chưa từng thấy máy vi tính ngoài đời thực. Chính khoảnh khắc đó đã thôi thúc tôi càng phải kiên nhẫn, tận tình hướng dẫn các em từ những thao tác nhỏ nhất: bật, tắt máy, gõ từng chữ cái, làm quen với chuột. Mỗi bước tiến nhỏ của các em, từ gõ được tên mình, viết được một đoạn văn ngắn, vẽ nghệch ngoạc trên ứng dụng Paint rồi đến tự tin trình bày ý tưởng bằng PowerPoint… Những dòng lệnh được gõ nên từ những bàn tay bé nhỏ, từng ấy thôi cũng là niềm hạnh phúc lớn lao đối với tôi”, thầy Hòa xúc động nhớ lại.
Ở điểm trường không có phòng máy riêng, thầy Hòa dạy học trò bằng máy tính cá nhân
ẢNH: NVCC
Hiện thầy Hòa dạy 12 lớp tại 4 điểm trường, điểm xa nhất cách điểm chính 10 km. Với các điểm trường chưa có phòng tin học, thầy phải chở 5-6 chiếc laptop, dây sạc, cục phát wifi trên những con đường trơn trượt để tới lớp. Nhờ sự kiên trì ấy, với mục tiêu không em học sinh nào bị bỏ lại phía sau, lần đầu tiên 100% học sinh Trường tiểu học và THCS A Ngo đều được học tin học thực hành.
Trường cách nhà thầy gần 150 km, trong đó hơn 50 km là đường đèo núi hiểm trở. Mỗi tuần, thầy đi từ sáng thứ hai và về thăm gia đình nhỏ vào chiều thứ sáu, tổng quãng đường hơn 1.000 km mỗi tháng. Có những ngày đông rét mướt, thầy phải đi từ tờ mờ sáng hay có những hôm đường lầy lội, phải gửi xe máy rồi cuốc bộ đến trường; nhưng được thấy học sinh miền núi ngày càng tự tin đến lớp, đến trường, đặc biệt là đa số học sinh đều yêu thích môn tin học thầy càng có động lực hơn vào giảng dạy. “Tôi tin rằng, việc đưa công nghệ thông tin đến gần hơn với học sinh không chỉ mở ra cho các em cánh cửa tri thức, mà còn giúp thế hệ trẻ vùng cao bắt nhịp được với sự phát triển chung của xã hội”, thầy chia sẻ.
Ngày Nhà giáo Việt Nam năm nay, thầy Hòa không giấu nổi niềm vui khi khoe nải chuối tươi rói vừa được học trò mang đến. Nhưng điều khiến thầy xúc động nhất lại là những gương mặt học trò cũ, lặn lội tìm về thăm thầy. Với thầy, cả nải chuối hay sự hiện diện của những đứa trẻ ngày nào thầy từng dìu dắt đều là món quà tinh thần vô giá cho những năm tháng thầy "gieo hạt" giữa núi rừng biên giới.
Ước muốn bồi dưỡng năng lực số cho bản làng
Với học sinh dân tộc thiểu số Pa Kô, Vân Kiều, tin học mà môn rất khó học vì có cả tiếng Anh. Thầy Hòa bỏ hoàn toàn lối dạy lý thuyết khô khan mà dùng trò chơi dạy gõ phím, dạy làm video để thu hút học trò. Thầy còn tự viết app Android không cần server để học sinh học mọi lúc mọi nơi.
Thầy Hòa không khỏi xúc động khi học sinh đầu tiên giành giải nhì Đại sứ Du lịch Quảng Trị 2021 bằng video giới thiệu văn hóa Pa Kô, và nhiều lứa học sinh khác đoạt nhiều giải tin học trẻ cấp huyện, cấp tỉnh.
Không dừng lại ở bốn bức tường lớp học, thầy dạy các em gõ dấu tiếng Việt trên điện thoại thông minh để các em chỉ lại cho cha mẹ. Với mong muốn bồi dưỡng năng lực số cho bà con, mới đây thầy tham gia tổ công nghệ số cộng đồng của UBND xã, giúp người dân có thể ngồi tại nhà làm dịch vụ công trực tuyến, tích hợp giấy tờ vào VNeID...
Ngoài giờ lên lớp, thầy còn làm chủ nhiệm nhiều năm liền để ngăn tảo hôn, vận động học sinh bỏ đi làm thuê ở TP.HCM quay lại trường. Với thầy, mỗi đứa trẻ ngồi lại trong lớp là một gia đình bớt đi nguy cơ đói nghèo triền miên.
Thầy Ngô Duy Hưng, Phó hiệu trưởng nhà trường, chia sẻ luôn cảm thấy may mắn khi nhà trường có một giáo viên nhiệt huyết, trách nhiệm và giàu tình yêu thương như thầy Hòa. “Từ khi thầy Hòa về nhận công tác, Trường tiểu học và THCS A Ngo là đơn vị đầu tiên giảng dạy môn tin học tại các điểm trường lẻ của huyện Đakrông (cũ). Thêm vào đó là sự phấn khởi và hy vọng của phụ huynh học sinh, bà con bản làng dân tộc thiểu số dọc biên giới. Khi những con em họ ăn chưa đủ no, áo mặc chưa đủ ấm, hằng ngày cuốc bộ đến các điểm trường để học con chữ, chưa ai nghĩ giờ đây các em học sinh ấy có thể ngồi gõ máy vi tính, click chuột mở internet và khám phá nhiều điều thú vị khác”, thầy Hưng bộc bạch.
Những nỗ lực thầm lặng ấy của thầy Hòa đã được ghi nhận bằng nhiều danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở, Bằng khen UBND tỉnh Quảng Trị và giải thưởng “Chia sẻ cùng thầy cô” năm 2025.
Ở vùng biên giới La Lay, ngọn lửa tri thức số mà thầy Hòa thắp lên không chỉ soi sáng lớp học, mà đang lan tỏa ra từng nóc nhà, từng bản làng Pa Kô, Vân Kiều. Thầy Hoàng Dương Hòa nói rất giản dị: “Tôi chỉ là người đi trước mở đường. Sau này, khi tôi không còn ở đây nữa, tôi mong các em học sinh của mình sẽ trở thành những người tiếp nối, mang tri thức về xây dựng chính quê hương mình”.
