Ngày 29.9, Bộ Tư pháp công bố hồ sơ thẩm định dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định về một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành luật Đất đai. Một trong những nội dung được Bộ NN-MT, cơ quan chủ trì soạn thảo, đề xuất là bổ sung 3 trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.
Dự thảo nghị quyết bổ sung 3 trường hợp Nhà nước thu hồi đất (ảnh minh họa)
ẢNH: T.N
Trường hợp thứ nhất, thu hồi đất để thực hiện các dự án đầu tư công khẩn cấp; dự án trong khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế.
Bộ NN-MT cho hay, thực tế có nhiều dự án sử dụng đất như các dự án đầu tư công khẩn cấp; dự án trong khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế với quy mô diện tích lớn, mang tính động lực thúc đẩy phát triển của địa phương, đóng góp nguồn thu lớn cho ngân sách nhà nước. Thế nhưng, hiện chưa có quy định thu hồi đất, gây khó khăn cho quá trình tiếp cận đất đai và triển khai dự án.
Trường hợp thứ hai, thu hồi đất để tạo quỹ đất thanh toán dự án theo hợp đồng xây dựng - chuyển giao (hợp đồng BT), cho thuê đất để tiếp tục sản xuất, kinh doanh đối với trường hợp tổ chức đang sử dụng đất mà Nhà nước thu hồi đất quy định tại điều 78 và điều 79 luật Đất đai.
Cơ quan soạn thảo cho rằng, nội dung trên nhằm thống nhất với quy định của pháp luật về đầu tư theo phương thức đối tác công tư, tạo quỹ đất thanh toán dự án theo hợp đồng BT; đồng thời tạo quỹ đất cho thuê đất để tiếp tục sản xuất, kinh doanh đối với trường hợp tổ chức đang sử dụng đất mà Nhà nước thu hồi đất quy định tại điều 78 và điều 79 luật Đất đai năm 2024.
Thu hồi nếu đạt thỏa thuận trên 75%
Trường hợp thứ ba là thu hồi đất để thực hiện dự án thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất đã hết thời hạn phải hoàn thành việc thỏa thuận hoặc hết thời gian gia hạn phải hoàn thành thỏa thuận mà chưa thỏa thuận được hết.
Hiện có 2 phương án cho trường hợp này.
Phương án 1, trường hợp sử dụng đất để thực hiện dự án thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất đã hết thời hạn phải hoàn thành việc thỏa thuận hoặc hết thời gian gia hạn phải hoàn thành thỏa thuận mà đã thỏa thuận được trên 75% diện tích đất và trên 75% số lượng người sử dụng đất thì HĐND cấp tỉnh xem xét, thông qua việc thu hồi phần diện tích đất còn lại để giao đất, cho thuê đất cho chủ đầu tư.
Phương án 2, trường hợp sử dụng đất để thực hiện dự án thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất đã hết thời hạn phải hoàn thành việc thỏa thuận hoặc hết thời gian gia hạn phải hoàn thành thỏa thuận mà đã thỏa thuận được trên 85% diện tích đất và trên 85% số lượng người sử dụng đất thì HĐND cấp tỉnh xem xét, thông qua việc thu hồi phần diện tích đất còn lại để giao đất, cho thuê đất cho chủ đầu tư.
Bộ NN-MT cho biết, nhiều dự án thực hiện theo cơ chế thỏa thuận nhưng có một phần nhỏ diện tích mà nhà đầu tư không thỏa thuận được với người sử dụng đất dẫn đến tình trạng dự án treo, gây lãng phí nguồn lực đất đai, làm chậm tiến độ đầu tư và gây khó khăn cho nhà đầu tư.
Để khắc phục, cơ quan soạn thảo đề xuất lựa chọn phương án 1 nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án đầu tư, khắc phục tình trạng dự án treo gây lãng phí đất đai như trong thời gian vừa qua.
