Chuyên gia hiến kế biến “vàng trong két” thành vốn cho nền kinh tế

Ủng hộ huy động vàng trong dân

Ông Đặng Văn Thành - Chủ tịch Tập đoàn TTC - cho rằng nói tới vàng là nói đến một kênh đầu tư đặc trưng của Việt Nam và khu vực Á Đông nói chung. Trong sinh hoạt của Câu lạc bộ Thương hiệu Việt mà ông Thành làm Chủ tịch, ông kể nhiều người đặt câu hỏi: “Tại sao trước đây người lớn tuổi hay mua vàng, còn bây giờ giới trẻ cũng mua nhiều?” Ông Thành lý giải, hiện nay vàng được xem là tài sản trú ẩn an toàn.

Tập quán người Việt xưa chủ yếu mua vàng làm trang sức, còn nay mang thêm yếu tố bảo toàn tài sản. Thống kê quốc tế cũng cho thấy lượng vàng trong dân Việt Nam rất lớn.

Ông đánh giá việc cơ quan quản lý xem xét thành lập sàn vàng là tín hiệu tích cực, cho thấy hướng tiếp cận thị trường hơn. Tuy nhiên, việc đầu tiên cần làm là rà soát Nghị định 24 - văn bản điều chỉnh thị trường vàng suốt hơn một thập kỷ qua - để cập nhật cho phù hợp thực tiễn.

Chủ tịch TTC cho rằng thị trường vàng không đóng vai trò thiết thực như thị trường vốn, nên nếu huy động vàng trong dân, mục tiêu chính phải là chuyển hóa một phần thành dự trữ quốc gia với chi phí hợp lý. "Còn nếu huy động vàng để đem cho vay hay kinh doanh như trước đây là không khả thi và rất rủi ro", ông nhấn mạnh.

Thách thức lớn nằm ở "niềm tin"

Thách thức lớn nhất là tâm lý người dân, bởi vàng từ lâu được xem là “kênh cất trữ niềm tin”. Nếu cơ chế huy động thiếu minh bạch, an toàn và hấp dẫn, người dân sẽ khó tự nguyện tham gia.

Chuyên gia tài chính độc lập Trần Đình Tú cho rằng muốn số hoá thị trường vàng, cần hai yếu tố tiên quyết: Niềm tin và tự nguyện. Muốn người dân chuyển từ "vàng cất trong két" sang vàng số, Nhà nước phải bảo đảm tính quy đổi tức thời, chi phí thấp và minh bạch. Nếu không, họ sẽ tiếp tục chọn giữ vàng miếng.

Ông Tú cũng lưu ý cơ quan quản lý cần tránh tạo tâm lý khiến người dân đẩy mạnh mua vàng nếu cảm nhận có can thiệp hành chính. Theo ông, giải pháp phù hợp là phát triển các sản phẩm tài chính gắn với vàng - như chứng chỉ vàng số, trái phiếu vàng, tài khoản vàng - nhưng phải "đảm bảo người dân có thể đổi lại vàng vật chất bất cứ lúc nào".

3 mô hình huy động vàng trên thế giới

TS Lê Anh Tuấn, Tổng giám đốc Dragon Capital, nhận định việc đưa vàng thành kênh huy động vốn trong giai đoạn 2026-2030 là hướng đi "rất thú vị nhưng cũng rất khó".  Việc huy động hay chuyển đổi vàng thành vốn tài chính đòi hỏi sự thận trọng cao. Nếu triển khai không khéo, chính sách có thể tạo rủi ro cho hệ thống tài chính.

Dưới kinh nghiệm và quan sát cá nhân, ông Tuấn chia sẻ qua ba mô hình hu động vàng tiêu biểu trên thế giới.

Ở Mỹ: Năm 1933, Chính phủ đã thu hồi toàn bộ vàng trong dân, nhưng Việt Nam mình không thể áp dụng được mô hình này.

Ở Ấn Độ: Chính phủ họ phát hành trái phiếu vàng và huy động được khoảng 150-200 tỷ USD. Người dân thay vì mua vàng vật chất thì chuyển sang mua trái phiếu vàng. Cơ chế này nghe thì đơn giản nhưng thực tế đòi hỏi hệ thống vận hành và giám sát chặt chẽ.

Ở Trung Quốc: Có cả sàn vàng vật chất và sàn vàng phi vật chất, cho phép giao dịch và chuyển đổi linh hoạt giữa hai hình thức này.

“Tóm lại, để trả lời câu hỏi là có nên chuyển từ vàng vật chất sang vàng số hóa hay không, thì tôi cho rằng là nên. Tuy nhiên, làm như thế nào lại là câu chuyện cực kỳ phức tạp”, đại diện Dragon Capital nói.