Trên một diễn đàn dành cho phụ huynh, câu chuyện của một người dì chia sẻ về cháu gái học lớp 11 khiến nhiều người không khỏi giật mình. Gia đình sống ở vùng nông thôn, cuộc sống giản dị, nề nếp. Cô bé được mô tả là xinh xắn, ngoan ngoãn, học lực trung bình khá, biết giúp đỡ cha mẹ, thương yêu em nhỏ. Vì con gái vốn hiền lành và hay tâm sự, mẹ em chưa bao giờ nghĩ đến chuyện phải kiểm soát hay nghi ngờ con.
Thế nhưng gần đây, gia đình phát hiện một điều bất thường. Qua camera an ninh, mẹ em thấy con nhiều lần lén ra khỏi nhà lúc 11 giờ đêm và chỉ trở về vào sáng sớm hôm sau. Trước đó, khi được hỏi, cô bé giải thích rằng mình chỉ đi chơi với nhóm bạn, có bạn nam chơi bi-a, bạn nữ ăn mì cay, và nói rằng chỉ đi khoảng một tiếng rồi về. Tin tưởng con, người mẹ không gặng hỏi thêm. Cho đến khi kiểm tra lại hình ảnh, chị mới nhận ra con không về trong đêm và sự việc này lặp lại nhiều lần.
Gia đình không đối chất trực tiếp, cũng chưa vội buộc tội. Họ chỉ hỏi con bằng thái độ nhẹ nhàng, song cô bé vẫn quanh co, không thừa nhận. "Chúng tôi rất rối, không biết nên xử lý thế nào", người dì chia sẻ. Cả nhà quyết định tạm thời âm thầm theo dõi con qua camera và định vị xe đạp điện, chờ thời điểm thích hợp để nói chuyện.
Câu chuyện nhanh chóng thu hút sự quan tâm của cộng đồng mạng. Nhiều phụ huynh cho biết họ hiểu cảm giác của người mẹ, vừa lo sợ, vừa giận, lại vừa không biết phải làm gì để con không tổn thương.
Một số người cho rằng, ở lứa tuổi lớp 11, việc các em có tình cảm và thậm chí có quan hệ tình dục không phải trường hợp hiếm. Các em dậy thì sớm, tiếp cận thông tin sớm, nên cha mẹ cần hướng dẫn con cách bảo vệ bản thân an toàn, có hiểu biết và biết giới hạn của mình.
Bên cạnh đó, nhiều ý kiến khác nhấn mạnh rằng điều đáng lo ngại nhất không phải chuyện yêu hay không yêu, mà là việc con gái thường xuyên trốn ra ngoài vào nửa đêm. Dù còn nhỏ hay đã trưởng thành, hành động này đều tiềm ẩn nhiều rủi ro và không thể xem nhẹ. Ở nông thôn, 11h đêm đã là giờ khuya, ra đường lúc ấy là nguy hiểm. Nhiều người khuyên gia đình nên nghiêm túc làm việc với con, giải thích rõ về nguy cơ mất an toàn và hậu quả của việc đi đêm, thay vì chỉ xoáy vào việc con có bạn trai hay không.
Khi "phòng thân" quan trọng hơn "kiểm soát"
Không ít phụ huynh bày tỏ quan điểm rằng, ở tuổi này, cấm đoán hoàn toàn không còn hiệu quả. Bởi nếu thanh thiếu niên thật sự muốn làm điều gì đó, cha mẹ khó có thể ngăn cản. Cách đúng đắn hơn là giáo dục để con biết tự bảo vệ mình.
Một người làm trong ngành dược cho biết, hằng tuần có rất nhiều học sinh cấp ba mặc đồng phục đến mua thuốc tránh thai khẩn cấp hoặc bao cao su. Một số em mua rất tự nhiên, thậm chí quen mặt.
Từ quan sát đó, người này cho rằng, việc giáo dục giới tính, hướng dẫn các biện pháp tránh thai, và dạy con hiểu hậu quả của hành vi tình dục sớm là cực kỳ cần thiết. Theo chị, không nên chờ con vấp rồi mới dạy, bởi khi hậu quả xảy ra, người chịu thiệt vẫn là con gái.
Thay vì lảng tránh, cha mẹ nên thẳng thắn hướng dẫn con cách phòng tránh thai an toàn, giải thích tác dụng của bao cao su, tác hại của thuốc tránh thai khẩn cấp, cũng như cách vệ sinh vùng kín và đi khám phụ khoa định kỳ. Điều đó không có nghĩa là khuyến khích quan hệ tình dục, mà là dạy con cách chịu trách nhiệm cho cơ thể và cuộc sống của mình.
Nhiều ý kiến nhận định, cha mẹ Việt thường né tránh giáo dục giới tính vì sợ con "biết sớm". Nhưng thực tế, trẻ em hiện nay tiếp xúc với internet từ rất nhỏ; nếu không được dạy từ cha mẹ, chúng sẽ tự tìm hiểu qua mạng, nơi thông tin vừa thiếu chính xác vừa dễ dẫn đến tò mò sai hướng.
Một số phụ huynh có kinh nghiệm chia sẻ rằng, nên dạy con gái hiểu rằng người đàn ông có trách nhiệm là người biết bảo vệ bạn gái của mình. Nếu một chàng trai không có ý thức đó, thì không xứng đáng để yêu hay tin tưởng. Con gái cần biết giữ giới hạn và luôn chừa cho mình một đường lui, vì trong mọi mối quan hệ, thiệt thòi vẫn thường thuộc về phái yếu.
Bên cạnh sức khỏe sinh sản, nhiều người nhấn mạnh yếu tố pháp lý. Nếu con chưa đủ 16 tuổi, việc phát sinh quan hệ tình dục dù là tự nguyện cũng có thể khiến đối phương phạm luật. Cha mẹ cần giải thích điều này rõ ràng, để con hiểu rằng mỗi hành động đều mang hậu quả pháp lý và đạo đức.
Ngay cả khi đã trên 16 tuổi, các em vẫn phải được dạy về nguyên tắc đồng thuận: chỉ khi cả hai tự nguyện thì quan hệ mới được coi là hợp pháp và đúng đắn. Nếu một bên không đồng ý, dù chỉ im lặng, thì việc tiếp diễn vẫn được xem là xâm hại. Đây là kiến thức quan trọng mà không phải học sinh nào cũng biết, và cũng ít gia đình chủ động nhắc tới.
Cần bình tĩnh để không biến sai lầm thành bi kịch
Hầu hết các ý kiến đều cho rằng, trong tình huống này, điều quan trọng nhất là cha mẹ cần giữ bình tĩnh và tìm cách đối thoại. Nếu dùng hình phạt hay những lời nặng nề, con sẽ thu mình, sợ hãi và giấu giếm nhiều hơn.
Nhiều phụ huynh cho rằng, ở tuổi 16-17, cảm xúc yêu đương là điều tự nhiên. Nhưng song song với việc dạy kiến thức, cha mẹ phải đặt ra giới hạn rõ ràng: tình yêu không được đánh đổi bằng sự an toàn và lòng tin của người thân.
Một số người nhấn mạnh rằng, điều đáng sợ nhất không phải là con sai, mà là con sai trong im lặng. Chỉ khi được lắng nghe và tôn trọng, con mới dám chia sẻ, và cha mẹ mới có cơ hội để định hướng, thay vì chỉ phát hiện khi mọi chuyện đã quá muộn.
Yêu không sai. Quan trọng là phải biết yêu có trách nhiệm và biết bảo vệ mình.
Và quan trọng hơn cả, dù trong hoàn cảnh nào, cha mẹ vẫn nên là nơi con dám quay về, không phải để bị phán xét, mà để được lắng nghe và giúp đỡ.
