Sự phát triển nhanh của công nghệ sinh học, trí tuệ nhân tạo và các liệu pháp tế bào đã tạo ra bước tiến lớn, khiến mục tiêu “sống lâu – sống khỏe” không còn là kỳ vọng xa vời mà trở thành hướng nghiên cứu nghiêm túc của cộng đồng khoa học toàn cầu.
“Phòng thí nghiệm sống”
Triệu phú Mỹ Bryan Johnson, người đã sáng lập ra Thế vận hội Trẻ hóa. Theo bảng xếp hạng, người đàn ông 47 tuổi này có tuổi sinh học là 37, xếp thứ bảy. Ảnh: instagram.com/bryanjohnson
Một trong những gương mặt gây chú ý nhất trong cuộc đua trường sinh là Bryan Johnson, triệu phú Mỹ đang chi hàng triệu USD cho dự án Blueprint.
Không chỉ dừng ở những biện pháp chăm sóc sức khỏe thông thường, Johnson theo dõi cơ thể ở mức độ vi mô, từ xét nghiệm máu, mô, hormone đến phân tích hệ vi khuẩn đường ruột.
Để tối ưu hóa tuổi thọ, ông duy trì lối sống được kiểm soát gần như tuyệt đối: chế độ ăn nghiêm ngặt, giấc ngủ được chuẩn hóa và các bài tập cường độ cao được lên lịch chi tiết.
Song song với đó, Johnson thử nghiệm nhiều liệu pháp sinh học tiên tiến như bổ sung NAD+, sử dụng tế bào gốc hay thậm chí truyền huyết tương từ chính con trai mình.
Doanh nhân Mỹ và chuyên gia sinh học Bryan Johnson đã chi 2 triệu USD mỗi năm để đảo ngược quá trình lão hóa.
Những biện pháp này biến ông trở thành người thử nghiệm đầu tiên cho ngành công nghiệp chống lão hóa, một minh họa sống động cho tham vọng can thiệp vào cơ chế lão hóa ở cấp độ tế bào.
Tuy vậy, hiệu quả lâu dài của chúng vẫn đang được cộng đồng khoa học tiếp tục đánh giá và kiểm chứng.
Tham vọng của Lonvi
Thuốc procyanidin C1 của công ty Lonvi Biosciences, được cho là giúp loại bỏ những tế bào già cỗi gây hại cho cơ thể. (Ảnh: New York Times)
Tại Trung Quốc, startup Lonvi Biosciences đang thu hút sự chú ý khi theo đuổi hợp chất PCC1 – hợp chất tự nhiên được chiết xuất từ hạt nho và được kỳ vọng có khả năng loại bỏ tế bào già, giảm viêm mãn tính và cải thiện chức năng các cơ quan.
Dù mới ở giai đoạn đầu của quá trình thử nghiệm, Lonvi Biosciences được xem là ví dụ tiêu biểu cho nhóm startup chọn hướng đi hẹp nhưng đầy tham vọng, sẵn sàng cạnh tranh trực tiếp với các tập đoàn công nghệ sinh học lớn trong cuộc đua chống lão hóa.
Những kết quả bước đầu này cho thấy nỗ lực của Lonvi đang được cộng đồng khoa học theo dõi sát sao.
Không chỉ các cá nhân hay startup, những “ông lớn” công nghệ cũng đang đẩy mạnh nghiên cứu chống lão hóa bằng cách đi thẳng vào cơ chế sâu nhất của cơ thể – cấp độ tế bào và gene.
Công ty công nghệ sinh học Calico, do Google hậu thuẫn, tập trung phân tích các gene và protein liên quan đến lão hóa, với mục tiêu tìm ra cách can thiệp trực tiếp vào quá trình suy giảm chức năng tế bào.
Tại Nhật Bản, công ty Insilico Medicine ứng dụng AI để sàng lọc và phát hiện các phân tử mới có khả năng kéo dài tuổi thọ, rút ngắn thời gian nghiên cứu và chi phí thử nghiệm.
Điểm chung của các nỗ lực này là đặt trọng tâm vào “gốc rễ” của lão hóa, xem đây là quá trình sinh học có thể đo lường và can thiệp.
Tuy nhiên, đây cũng là cuộc đua đầy cạnh tranh, đòi hỏi nguồn vốn lớn, chu trình thử nghiệm kéo dài và mức độ rủi ro cao, đặc biệt trong bối cảnh hiệu quả thực tế vẫn cần thời gian kiểm chứng.
Insilico Medicine chuyên ứng dụng AI vào phát triển thuốc Ảnh: Insilico Medicine
Ngành công nghiệp tỷ đô và những câu hỏi về đạo đức
Cùng với sự nổi lên của các liệu pháp mới, một thị trường chống lão hóa trị giá hàng tỷ USD đang hình thành, nơi những người có tiềm lực tài chính sẵn sàng chi mạnh cho các phương pháp kéo dài tuổi thọ.
Từ NAD+ (viết tắt của Nicotinamide Adenine Dinucleotide, là phân tử giúp tế bào tạo năng lượng và sửa chữa tổn thương), resveratrol đến metformin, nhiều người giàu tại Mỹ và châu Âu kết hợp các loại bổ sung này với chế độ ăn uống nghiêm ngặt, giấc ngủ được tối ưu và loạt xét nghiệm định kỳ nhằm “tinh chỉnh” cơ thể theo hướng trẻ hóa.
Tuy nhiên, sự bùng nổ của thị trường này kéo theo loạt thách thức. Chi phí cao khiến phần lớn liệu pháp chỉ nằm trong tầm với của một nhóm nhỏ, trong khi hiệu quả của nhiều phương pháp vẫn chưa được xác nhận rộng rãi qua các thử nghiệm quy mô lớn. Trung bình, chi phí điều trị tế bào gốc có thể dao động từ 5.000 đến 50.000 USD.
Người tiêu dùng không ngừng mua những sản phẩm mà họ tin rằng sẽ giúp họ giữ lấy vẻ trẻ trung và cùng với đó là duy trì giá trị trong xã hội. Ảnh minh họa
Điều này đặt ra câu hỏi về tính công bằng: ai sẽ được tiếp cận các công nghệ hứa hẹn kéo dài tuổi thọ? Liệu chúng có tạo ra khoảng cách sức khỏe ngày càng lớn giữa người giàu và phần còn lại?
Trong bối cảnh đó, viễn cảnh con người sống khỏe mạnh ở tuổi 120 hay thậm chí 150 năm vẫn còn gây tranh luận.
Ngay cả khi công nghệ tiến bộ, chưa có gì đảm bảo rằng những thành tựu này sẽ được phổ cập, hay chúng sẽ chỉ là đặc quyền của một bộ phận nhỏ có khả năng chi trả.
Đây chính là bài toán đạo đức mà ngành công nghiệp chống lão hóa buộc phải đối mặt trong chặng đường phía trước.s
