Đại học bền vững - con đường hiện đại hóa, nâng tầm giáo dục VN

Thưa PGS-TS Bùi Quang Hùng, "ĐH bền vững" đang trở thành xu thế toàn cầu. Với UEH, khái niệm này được hiểu và triển khai như thế nào trong bối cảnh VN hiện nay?

Trên thế giới, giáo dục ĐH đã chuyển từ mô hình "truyền đạt tri thức" sang "kiến tạo tri thức và giải pháp cho xã hội". Liên Hiệp Quốc coi giáo dục là trung tâm của phát triển bền vững - đó là nơi đào tạo những công dân toàn cầu có trách nhiệm, biết hành động vì hành tinh và cộng đồng.

Với UEH, chúng tôi nhìn "ĐH bền vững" không chỉ là một cơ sở giáo dục hay nghiên cứu, mà là một tổ chức học tập gắn chặt với xã hội, có trách nhiệm tạo ra tri thức, đổi mới, và hành động vì sự phát triển của con người. Triết lý mà UEH theo đuổi là "Tiên phong học thuật - Phụng sự xã hội - Thúc đẩy đổi mới sáng tạo - Định hướng bền vững". Đây không chỉ là tuyên ngôn, mà là kim chỉ nam để mỗi hoạt động của nhà trường, từ đào tạo, nghiên cứu, quản trị đến kết nối cộng đồng, đều hướng tới giá trị bền vững và phục vụ lợi ích chung.

ẢNH: UEH

Cụ thể, mô hình "ĐH bền vững" của UEH được xây dựng trên những trụ cột nào, thưa PGS?

Từ năm 2021, UEH bắt đầu giai đoạn chuyển đổi chiến lược: từ ĐH kinh tế - quản lý trọng điểm trở thành ĐH đa ngành và bền vững. Mô hình phát triển của chúng tôi được thiết kế dựa trên 5 trụ cột: đào tạo, nghiên cứu, vận hành, quản trị và kết nối cộng đồng - tất cả được vận hành theo chu trình PDCA (Plan - Do - Check - Act), bảo đảm cải tiến liên tục và phản tư thường xuyên.

Trung tâm của mô hình này là giáo dục công dân toàn cầu - những người học có tư duy phản biện, sáng tạo, và năng lực hành động vì bền vững. Từ đó, nhà trường định hướng đến năm 2030 hình thành "Không gian đổi mới sáng tạo ĐH - Đô thị" (City-University Innovation Hub), nơi tri thức, cộng đồng và doanh nghiệp cùng đồng sáng tạo giải pháp phát triển bền vững ở quy mô đô thị, quốc gia và quốc tế.

Trong lộ trình đó, UEH đã đạt được những kết quả nổi bật nào, thưa ông?

Chúng tôi đã đi qua giai đoạn đầu tiên (2021 - 2025) với nhiều kết quả rõ rệt.

Thứ nhất, về đào tạo: UEH xác định đào tạo là trụ cột trung tâm của chiến lược bền vững, xây dựng hệ sinh thái học tập "Glo-cal Education" - Tư duy toàn cầu, hành động địa phương.

Nhà trường đã mở rộng mạnh các chương trình liên ngành phục vụ chuyển đổi số, đô thị thông minh và phát triển xanh như: Fintech, ArtTech, Smart City, quản trị doanh nghiệp bền vững, kinh tế và quản lý môi trường… Toàn bộ chương trình được thiết kế theo chuẩn quốc tế, gắn với 17 mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) của Liên Hiệp Quốc. Bên cạnh đó, UEH tiên phong phát triển Living Labs - phòng thí nghiệm sống như Green Campus hay Neutral Carbon Campus - nơi sinh viên không chỉ học lý thuyết mà còn tham gia hành động xanh, nghiên cứu và đổi mới sáng tạo.

Thứ hai, về nghiên cứu: UEH đã triển khai 498 đề tài khoa học, với hơn 2.450 công bố quốc tế, trong đó 87% thuộc nhóm Q1/Q2 Scopus. Các hướng nghiên cứu tập trung vào những vấn đề cấp bách của VN như: biến đổi khí hậu, kinh tế tuần hoàn, logistics xanh, kinh tế số và đổi mới sáng tạo đô thị. Đặc biệt, chúng tôi thúc đẩy các nghiên cứu vì cộng đồng, tạo ra sản phẩm tri thức phục vụ chính sách và doanh nghiệp, thay vì chỉ dừng ở công bố học thuật.

Thứ ba, về quản trị: UEH tái cấu trúc toàn diện theo mô hình ĐH tự chủ, đa ngành, hiện đại và bền vững. Các chiến lược và quyết định quản trị đều lồng ghép yếu tố bền vững - từ phát triển nhân sự, tài chính, cơ sở vật chất đến văn hóa tổ chức. Chính cơ chế này giúp UEH vận hành linh hoạt, minh bạch và hiệu quả trong bối cảnh tự chủ ĐH.

UEH hiện cũng là một trong những ĐH VN có vị thế quốc tế ngày càng cao. Ông có thể chia sẻ thêm về thành tựu này?

Đúng vậy. Từ nỗ lực kiên định theo đuổi chuẩn mực quốc tế và giá trị bền vững, UEH hiện nằm trong Top 136 ĐH châu Á theo THE 2025, Top 301+ QS Asia 2024 và đặc biệt là Top 650 QS Sustainability 2025 - bảng xếp hạng tập trung vào phát triển bền vững. Chúng tôi cũng có mạng lưới 125 đối tác học thuật toàn cầu, 500 doanh nghiệp - tổ chức trong và ngoài nước, cùng cộng đồng 280.000 cựu sinh viên đang đóng góp trên nhiều lĩnh vực.

Những kết quả đó chứng minh rằng, tính bền vững không chỉ là lý tưởng, mà là thước đo năng lực cạnh tranh. Một ĐH bền vững là ĐH được xã hội tin tưởng, quốc tế công nhận và cộng đồng tôn trọng.

Theo PGS, trong bối cảnh VN đang triển khai Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về hiện đại hóa giáo dục ĐH, chiến lược của UEH có thể đóng góp điều gì cho tiến trình này?

Nghị quyết 71-NQ/TW là một dấu mốc quan trọng, khẳng định yêu cầu hiện đại hóa, nâng tầm giáo dục ĐH VN, phát triển nhân lực trình độ cao và dẫn dắt nghiên cứu - đổi mới sáng tạo. Đây cũng là định hướng xuyên suốt trong chiến lược của UEH.

Chúng tôi tin rằng, muốn hiện đại hóa giáo dục, phải hiện đại hóa triết lý phát triển ĐH - tức là phải đặt "bền vững" vào trung tâm. Khi mọi hoạt động từ giảng dạy, nghiên cứu đến quản trị đều hướng đến giá trị lâu dài cho xã hội, giáo dục ĐH sẽ thật sự trở thành động lực phát triển quốc gia.

UEH đang xây dựng mô hình City-University Innovation Hub - một "ĐH trong lòng đô thị" kết nối với chính quyền, doanh nghiệp, cộng đồng và quốc tế để đồng sáng tạo tri thức, giải pháp cho phát triển bền vững. Đây có thể xem là một mô hình tham chiếu cho các trường ĐH VN trong giai đoạn tới.