Gần đây, một nhóm cư dân ở quận Panyu (Quảng Châu) bỗng chốc náo loạn chỉ vì một bức ảnh: trước cửa một căn hộ, một người vô gia cư đứng chặn trước thềm; bên trong, đứa trẻ cầm chổi như đang cố “xua đuổi” kẻ lạ. Phụ huynh đăng ảnh lên nhóm, hoảng hốt thông báo rằng đứa con 12 tuổi ở nhà một mình đã gặp… kẻ đột nhập.
Ảnh minh hoạ
Hàng xóm lập tức nháo nhào: “Bảo vệ đâu rồi?”; “Camera giám sát nhìn không thấy sao?”; “Không khóa cửa à?”. Nhóm chat sôi trào gần một giờ, cho đến khi một cư dân tinh mắt lên tiếng: “Hình này trông giống ảnh AI lắm".
Ban đầu, phụ huynh cực lực phủ nhận: "Con tôi mới 12 tuổi, sao biết làm ảnh giả? Cửa này, cầu thang này, cây chổi này, y hệt nhà tôi!”. Nhưng sau khi hàng xóm giải thích rằng các công cụ AI giờ có thể tạo ảnh siêu thật chỉ trong vài giây, chị quay sang hỏi lại con và sự thật khiến ai cũng cười mà không biết nên giận hay thương: Không có kẻ đột nhập nào cả. Đó chỉ là trò đùa AI của đứa trẻ.
Phụ huynh sau đó phải lên nhóm xin lỗi, nói rằng ảnh quá giống thật nên chị hoảng quá mới vội chuyển vào nhóm.
Thực tế, kiểu “hù bố mẹ bằng ảnh AI” đang thành trend hot. Tháng trước, TikTok nước ngoài lan truyền trào lưu “người vô gia cư đột nhập vào nhà”: thanh thiếu niên dùng Snapchat tạo ảnh giả, quay lại phản ứng của cha mẹ. Có clip đạt hàng chục triệu lượt xem.
Hàng loạt hướng dẫn xuất hiện: tải ảnh nhà lên, gõ vài dòng mô tả AI sẽ tạo ngay cảnh “kẻ lạ” trong phòng khách, trước cửa, hay ngồi trên sofa. Nhiều app còn có chức năng “tạo ảnh giống thật 100%”.
Trò đùa này không ít lần gây rắc rối thật:
Ở Đồng Lăng (An Huy), một phụ nữ tạo ảnh “người lang thang ngồi trong bếp”, khiến chồng tưởng thật gọi cảnh sát. Đến nơi phát hiện là ảnh giả, cảnh sát lập tức cảnh cáo cô vì làm lãng phí nguồn lực. Ở bang Maryland (Mỹ), một người đàn ông dùng ảnh AI mô phỏng kẻ đột nhập, khiến 8 xe cảnh sát đổ đến. Kết cục: anh ta bị bắt và truy tố.
Giữa thời đại AI, điều đáng sợ nhất không phải công nghệ… mà là lòng người dễ hoảng loạn. Công nghệ đang xóa nhòa ranh giới thật giả, chỉ mỏng như tờ giấy bóng. Chúng ta lại dễ tin vào hình ảnh “trông giống thật”, hơn là tin vào phán đoán của chính mình.
Vì vậy, khi gặp thứ “mắt thấy tai nghe”, hãy lý trí. Nếu không, chỉ một trò đùa trẻ con cũng có thể khiến cả cộng đồng chìm trong hỗn loạn.
Dạy con thời AI: Đừng chỉ dạy phân biệt đúng sai, mà phải dạy trách nhiệm
Sự việc này cũng nhắc cha mẹ một câu chuyện lớn hơn: Trẻ con ngày nay có công cụ rất mạnh, nhưng nhận thức về hậu quả lại chưa theo kịp. Dạy trẻ thời AI không chỉ là dạy: không nói chuyện với người lạ, không chia sẻ thông tin cá nhân, không tin fake news.
Mà còn phải dạy: Không dùng công nghệ để hù dọa, thao túng hay gây hoảng loạn. Không tạo nội dung giả làm ảnh hưởng người khác. Hiểu rằng “chỉ một trò đùa nhỏ”, nhưng hậu quả có thể rất lớn
Quan trọng nhất, trẻ cần hiểu: Càng có sức mạnh (công nghệ), càng phải có trách nhiệm.
Và với người lớn, thay vì hoảng loạn theo mỗi bức ảnh, mỗi tin nhắn chưa kiểm chứng, hãy tập cho mình và cho con phản xạ chậm lại một nhịp:
Kiểm tra, hỏi lại, xác minh, rồi mới tin.
Đó mới là “miễn dịch” quan trọng nhất của gia đình trong thời đại AI.
