Một bạn đọc gửi câu hỏi đến Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, gia đình ông có một mảnh đất khai hoang từ khoảng năm 1980, hiện sử dụng để trồng cây hoa màu và cây ăn quả lâu năm. Xung quanh khu đất này, nhiều hộ dân đã sinh sống ổn định và được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Ông băn khoăn, liệu phần đất khai hoang của gia đình có thể đăng ký quyền sử dụng đất ở để xây dựng nhà hay không, và nếu được thì cần chuẩn bị hồ sơ, thủ tục gì?
Về nội dung này, Bộ NN&MT cho biết, thông tin người dân cung cấp chưa đầy đủ về hồ sơ, nguồn gốc và quá trình sử dụng nên chưa đủ cơ sở để trả lời cụ thể.
Tuy nhiên, Bộ hướng dẫn một số quy định chung để người dân có thể tham khảo khi thực hiện thủ tục hành chính về đất đai, căn cứ theo Luật Đất đai năm 2024 và các nghị định hướng dẫn thi hành như Nghị định 101/2024/NĐ-CP, Nghị định 102/2024/NĐ-CP, và Nghị định 151/2025/NĐ-CP của Chính phủ.
Theo quy định tại Điều 138 Luật Đất đai 2024, trường hợp hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất mà không có giấy tờ về quyền sử dụng đất (quy định tại Điều 137), không vi phạm pháp luật đất đai (quy định tại Điều 139) và không thuộc trường hợp giao đất không đúng thẩm quyền (Điều 140), thì vẫn được xem xét cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu.
Nghĩa là, nếu người dân có thể chứng minh việc sử dụng đất ổn định, lâu dài, không tranh chấp, thì vẫn có thể hợp thức hóa quyền sử dụng đất hợp pháp.
Tuy nhiên, để được xác định là đất ở, cần xem xét thêm yếu tố quy hoạch sử dụng đất của địa phương. Nếu khu đất khai hoang vẫn nằm trong quy hoạch đất nông nghiệp, đất trồng cây lâu năm hoặc đất sản xuất khác, người dân chưa thể được cấp sổ đỏ với mục đích đất ở. Trong trường hợp này, người sử dụng đất cần làm thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất theo quy định tại Điều 146 Luật Đất đai 2024.
Việc chuyển từ đất nông nghiệp sang đất ở phải đáp ứng các điều kiện: phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt; được UBND cấp có thẩm quyền cho phép; đồng thời người sử dụng đất phải nộp tiền sử dụng đất theo quy định của pháp luật tài chính đất đai.
