Vụ gian lận chấm công bằng công nghệ nhận diện khuôn mặt tại Trung Quốc đang gây xôn xao dư luận, sau khi một nhóm nhân viên ủy ban khu phố bị phát hiện hiện tượng dùng ảnh chân dung đồng nghiệp làm mặt nạ để trốn việc.
Theo Wenzhou City Daily, sự việc bị phát giác khi một cư dân họ Lý ở thành phố Ôn Châu, tỉnh Chiết Giang, gửi đơn tố cáo lên chính quyền. Người này cho hay, thư ký ủy ban, cũng họ Lý, chỉ đạo một nhóm nhân viên in ảnh khuôn mặt đồng nghiệp lên giấy, sau đó cắt ghép thành mặt nạ. Những chiếc mặt nạ này được đeo trước máy chấm công nhận diện khuôn mặt nhằm “đi làm hộ” nhiều người cùng lúc.
Camera giám sát lắp ngay phía trên máy chấm công đã ghi lại toàn bộ hành vi. Tuy nhiên, hiện chưa rõ có bao nhiêu nhân viên liên quan và bằng cách nào đoạn video đó được người tố giác thu thập.
Nhân viên sử dụng mặt nạ để vượt qua hệ thống nhận diện khuôn mặt, giúp nhau trốn việc. (Ảnh: 163)
Ủy ban khu phố, hay còn gọi là ủy ban cư dân, là đơn vị hành chính cơ sở thấp nhất trong hệ thống đô thị Trung Quốc. Đây là mô hình bán tự quản, nhân viên không phải công chức nhà nước, không nhận lương ngân sách nhưng được hưởng trợ cấp. Dù không thuộc diện công chức chính thống nhưng hành vi gian lận giờ làm vẫn khiến cộng đồng mạng phẫn nộ.
Trên mạng xã hội, nhiều người lên án gay gắt: “Đây là hành vi tham nhũng. Tất cả họ cần bị sa thải và xử lý theo luật. Ngoài kia có rất nhiều người đang vật lộn để tìm việc"; “Có người trong chúng tôi làm hơn 10 tiếng mỗi ngày, còn họ thì thậm chí không làm đủ 8 tiếng"...
Những bình luận này ám chỉ văn hóa làm việc “996” khét tiếng trong nhiều doanh nghiệp tư nhân, làm 12 tiếng mỗi ngày, 6 ngày một tuần, đối lập hoàn toàn với công việc tại các cơ quan công, vốn được xem là ổn định và ít áp lực hơn.
Tuy nhiên, cũng có ý kiến bênh vực, cho rằng việc nhân viên ủy ban khu phố phải chấm công theo giờ cố định là thiếu hợp lý. “Họ thường phải xuống từng hộ dân để xử lý vấn đề. Hệ thống chấm công phù hợp với nhân viên văn phòng hơn là những người làm công việc cộng đồng,” một người quan sát nhận định.
Vụ việc được báo cáo lên cấp trên vào tháng 10 và chính quyền cam kết sẽ phản hồi trước ngày 31/12. Câu hỏi được nhiều người đặt ra là vì sao những chiếc mặt nạ in giấy lại có thể vượt qua hệ thống nhận diện khuôn mặt.
Chất lượng mặt nạ hiện nay có thể rất chân thực và dễ đánh lừa, và chúng có thể dễ dàng mua được với giá cả hợp lý. (Ảnh: 163)
Theo một báo cáo năm 2022 của Legal Daily, loại mặt nạ in chân dung giá rẻ (được sản xuất theo yêu cầu trên các nền tảng thương mại điện tử với giá chỉ từ 10 đến 40 nhân dân tệ - khoảng 40-150 nghìn đồng) hoàn toàn có thể đánh lừa một số loại máy nhận diện khuôn mặt, đặc biệt là những máy sử dụng độ phân giải thấp.
Một tài khoản mạng xã hội giải thích thêm rằng, các hệ thống nhận diện cũ hoặc rẻ tiền dễ bị đánh lừa bởi mặt nạ có độ tương phản phù hợp. Điều này tiếp tục làm dấy lên lo ngại về lỗ hổng bảo mật trong các hệ thống chấm công sử dụng công nghệ nhận diện khuôn mặt tại nhiều cơ sở nhỏ.
Các hệ thống nhận diện cũ hoặc rẻ tiền dễ bị đánh lừa bởi mặt nạ có độ tương phản phù hợp. (Ảnh: Getty Images)
Vụ việc ở Ôn Châu đang trở thành ví dụ điển hình cho thấy sự kết hợp giữa công nghệ chưa hoàn thiện và ý thức làm việc yếu kém có thể tạo ra kẽ hở lớn trong quản lý. Dù chỉ xảy ra tại một ủy ban khu phố, sự việc vẫn làm bùng lên tranh luận về đạo đức nghề nghiệp, tính minh bạch và hiệu quả trong bộ máy hành chính cơ sở của Trung Quốc.
