Khi Nga liên tục dùng hàng nghìn chiếc Shahed-136/Geran-2 tấn công hạ tầng năng lượng Ukraine, Kiev đã âm thầm tạo ra một “câu trả lời bất đối xứng” mang tên Liutyi (tiếng Ukraine nghĩa là “hung dữ”).
Đến giữa năm 2025, phiên bản Liutyi mới nhất với đầu đạn tăng 50% đã chính thức trở thành nỗi ám ảnh thực sự của các nhà máy lọc dầu và căn cứ chiến lược sâu trong lãnh thổ Nga, thậm chí bay xa tới 1.400km như cuộc tấn công Izhevsk ngày 1/7/2025.
Liutyi, tên chính thức là AN-196, là loại máy bay không người lái tấn công một chiều (loitering munition) được phát triển từ năm 2023 bởi một nhóm kỹ sư Ukraine hợp tác với các công ty tư nhân và nhận tài trợ lớn từ Đức.
Điểm nổi bật nhất của Liutyi nằm ở thiết kế đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả: toàn bộ thân máy bay làm từ vật liệu composite và gỗ dán để giảm tín hiệu radar, động cơ piston hai thì đặt phía sau kiểu đẩy (pusher) tương tự Shahed-136, nhưng sử dụng loại động cơ dân sự cải tiến có nguồn gốc Trung Quốc hoặc châu Âu.
Về thông số kỹ thuật chính thức được công bố và xác nhận qua nhiều nguồn năm 2025: tầm bay tối đa khi mang đầu đạn 50kg đạt trên 1.200km, một số chuyến bay thực tế ghi nhận lên tới 1.400km.
Tốc độ hành trình nằm trong khoảng 250–300 km/h, trần bay tối đa 4.000 mét nhưng thường bay ở độ cao 2.500–3.500 mét để tránh radar tầm thấp.
Hệ thống dẫn đường kết hợp GPS/Glonass dân sự với module điều khiển bay tự động Skynode S của hãng Auterion (Mỹ), cho phép lập trình đường bay phức tạp và thay đổi lộ trình giữa chừng mà không cần liên lạc liên tục với trạm mặt đất.
Đầu năm 2025, Liutyi chỉ mang đầu đạn 50kg. Tuy nhiên từ tháng 7–8/2025, phiên bản nâng cấp xuất hiện với đầu đạn nặng 75kg, tăng đúng 50% sức nổ như Euromaidan Press và phân tích của Tatarigami công bố ngày 9/8/2025.
Việc tăng khối lượng đầu đạn khiến tầm bay giảm khoảng 300–400km, nhưng sức công phá bù lại lớn hơn rất nhiều, đủ gây thiệt hại nghiêm trọng cho các bồn chứa dầu và nhà máy hóa dầu Nga, điển hình là các cuộc tấn công vào Saratov, Ryazan và Perm trong quý 3–4/2025.
Liutyi sử dụng cánh thẳng cố định, sải cánh khoảng 3,5–4m, được phóng từ bệ phóng di động kiểu xe tải hoặc bệ ray đơn giản, không cần đường băng.
Đặc biệt, drone này được thiết kế để bay theo đàn lớn, thường 20–50 chiếc cùng lúc, kết hợp với các loại mồi nhử rẻ tiền khiến hệ thống phòng không Nga rất khó phân biệt mục tiêu thật – giả.
Phía Nga thừa nhận trên TASS và Topwar.ru rằng Liutyi phiên bản 75kg đã trở thành mối đe dọa chiến lược mới, khó đánh chặn hơn cả Bober trước đây nhờ bay cao hơn, tín hiệu radar thấp hơn và khả năng thay đổi lộ trình linh hoạt.
Các tổ hợp Pantsir-SM và Tor-M2 nâng cấp mới là những hệ thống duy nhất ghi nhận bắn hạ được Liutyi trong năm 2025, nhưng tỉ lệ thành công vẫn dưới 40 % khi đối mặt với các đợt tấn công bầy đàn.
Với việc Đức cam kết tài trợ sản xuất 500 chiếc vào tháng 7/2025 và dây chuyền lắp ráp nội địa Ukraine tăng công suất, Liutyi không chỉ là vũ khí trả đũa mà đã trở thành một trong những drone tấn công tầm xa nguy hiểm nhất thế giới vào cuối năm 2025, chứng minh rằng một quốc gia đang bị chiến tranh vẫn có thể tạo ra công nghệ đột phá chỉ trong vòng hai năm.
