Làn sóng M&A của các “tay chơi” ngoại trên thị trường Việt Nam, theo giới quan sát, đang nóng trở lại. Lũy kế 11 tháng qua, dòng vốn thông qua hình thức góp vốn, mua cổ phần (M&A) ghi nhận sự bùng nổ với giá trị hơn 6 tỷ USD, tăng tới 50,7% so với cùng kỳ năm trước.
Vừa sang đầu tháng 12, thị trường lại xôn xao trước 2 thương vụ lớn: Tập đoàn Kokuyo vừa tuyên bố chi hơn 4.500 tỷ đồng để chi phối cổ phần tại Tập đoàn Thiên Long (mã chứng khoán: TLG); Ashahi Life cũng cho biết sắp nhận chuyển nhượng lại toàn bộ phần vốn góp của Manufacture Life Insurance (Manulife) tại MVI Life.
Sự sôi động cho thấy sức hấp dẫn của nền kinh tế Việt Nam, song vẫn để lại không ít trăn trở về năng lực, tính chủ động của doanh nghiệp nội địa. Ít ai biết rằng, dù chưa quá nổi trội, song cục diện vài năm trở lại đây đã bắt đầu thay đổi: ngày càng nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã bước ra thế giới, chủ động mua lại các thương hiệu ngoại để mở rộng tầm ảnh hưởng.
FPT, Masan, Vinamilk… chủ động “săn mồi”
Đơn cử, FPT Software (thành viên của Tập đoàn FPT) liên tục “săn” công ty công nghệ ở Nhật Bản, Mỹ, châu Âu, giúp doanh nghiệp này không chỉ gia tăng thị phần, mà còn sở hữu công nghệ, nhân lực và chuẩn quản trị quốc tế.
Tập đoàn của ông Trương Gia Bình khởi đầu hành trình M&A quốc tế bằng việc mua 100% vốn của RWE IT Slovakia (Đức) vào tháng 6/2014. Đây là thương vụ M&A đầu tiên trong lịch sử tập đoàn này nói riêng và lĩnh vực công nghệ thông tin Việt Nam nói chung. Thương vụ mang lại hợp đồng trị giá hàng chục triệu USD với RWE, mở rộng quy mô khách hàng tại thị trường châu Âu.
Năm 2018, FPT tiếp tục mua 90% cổ phần của công ty tư vấn Intellinet Consulting tại Mỹ, ước tính hơn 50 triệu USD… Tính đến nay, tập đoàn này đã thực hiện tổng cộng 9 thương vụ, mở rộng mạng lưới tại các thị trường trọng điểm như châu Âu, Mỹ, Nhật Bản. Hiện, doanh thu toàn cầu của doanh nghiệp chiếm hơn 60%.
Một “ông lớn” đầu ngành khác là Masan Group (mã chứng khoán: MSN) - công ty của tỷ phú Nguyễn Đăng Quang - đã mở rộng ra quốc tế thông qua mảng khai khoáng và công nghệ vật liệu. Thương vụ mua lại nền tảng kinh doanh vonfram của H.C. Starck (Đức) được biết đã giúp tập đoàn này có mặt ở châu Âu, Bắc Mỹ, Trung Quốc, thậm chí còn đầu tư vào công nghệ pin sạc nhanh tại Anh.
Hay Vinamilk (mã chứng khoán: VNM) đã mua toàn bộ cổ phần Công ty Driftwood (Mỹ), mở ra cánh cửa xuất khẩu sữa thành phẩm. Driftwood có trụ sở chính tại bang Califonia, Mỹ, chuyên sản xuất và phân phối các sản phẩm từ sữa, nước hoa quả và đồ ăn nhẹ... Được biết, các sản phẩm của Vinamilk thông qua công ty con này, ngoài được phân phối tại Mỹ, còn có thể được xuất khẩu.
Trong nước, nhiều thương vụ thâu tóm ngược cũng đã và đang diễn ra. Điển hình năm 2019, Sài Gòn Co.op đạt thỏa thuận tiếp quản toàn bộ hệ thống bán lẻ Auchan tại Việt Nam, trị giá khoảng 150 triệu USD. Hay VinFast ký kết hợp tác chiến lược với General Motors, tiếp quản toàn bộ hệ thống đại lý Chevrolet và nhà máy của GM tại Hà Nội vào năm 2018.
Năm 2021, Bamboo Capital và BCG Financial mua lại 80,64% cổ phần Công ty Bảo hiểm AAA từ Tập đoàn IAG (Australia), với giá trị khoảng 36 triệu USD. Cùng năm này, Thaco cũng chính thức sở hữu E-Mart Việt Nam….
FPT, Masan, Vinamilk… chủ động “săn mồi”, mở đường làn sóng M&A ngược tại Việt Nam (Ảnh: IT).
Mở đường cho làn sóng M&A ngược của doanh nghiệp Việt
Các thương vụ trên không chỉ cho thấy sức mạnh tài chính và tầm nhìn chiến lược của doanh nghiệp Việt, mà còn góp phần khẳng định vị thế Việt Nam trong bản đồ M&A toàn cầu.
Theo chuyên gia, các “ông lớn” đầu ngành thâu tóm thương hiệu ngoại cho thấy năng lực tài chính của doanh nghiệp Việt được củng cố.
Song song, động thái này cũng thể hiện khát vọng vươn tầm quốc tế, sẽ là tấm gương cho các doanh nghiệp tư nhân thời gian tới noi theo. “Truyền nhân” có Xây dựng Coteccons (mã chứng khoán: CTD), công ty này vừa mua lại 100% vốn góp của 2 công ty có vốn đầu tư nước ngoài, tạo bước đệm đi ra thị trường quốc tế.
Về mặt kinh doanh, việc mua lại công ty nước ngoài giúp doanh nghiệp Việt mở rộng quy mô, trong bối cảnh áp lực cạnh tranh từ thị trường nội địa ngày càng gay gắt.
Cùng với đó, doanh nghiệp trong nước cũng có thể học hỏi được rất nhiều kinh nghiệm từ quản lý, vận hành đến công nghệ tại những “con mồi” của mình. Lấy ví dụ với FPT, việc mua công ty nước ngoài còn giúp Việt Nam “nhập khẩu” công nghệ, nhân lực chất lượng cao, nâng cấp R&D.
Nhìn chung, hiệp định thương mại tự do đã và đang mở ra sân chơi toàn cầu. Bên cạnh việc các “tay chơi” ngoại gia nhập thị trường Việt Nam và thâu tóm doanh nghiệp trong nước; theo chuyên gia thì xu hướng M&A ngược cũng đang dần sôi nổi vì đó là “cánh cửa” kinh doanh tất yếu.
